Stemmen

Stemmen via internet zou moeten worden ingevoerd.

Drs. Erica van de Griend, beleidsmedewerker bij de Vereniging van Nederlandse Gemeentenw

„Mee eens. Iedereen kan dan onafhankelijk van plaats en tijd stemmen. Mensen die werken of slecht ter been zijn, kunnen gemakkelijker hun stem uitbrengen. Ook het regelen van volmachten voor stemmen vanuit het buitenland vervalt. Stemmen via internet vereenvoudigt het vaststellen van de verkiezingsuitslag en de controle op vervalsing. Wanneer gebruik wordt gemaakt van een elektronisch centraal kiessysteem, kan elke stem direct worden geteld. Elke kiezer kan achteraf nagaan of de uitslag klopt, of zijn of haar stem is meegeteld en of er niet met de uitslag is geknoeid. Ook worden verkiezingen minder arbeidsintensief. Het organiseren van verkiezingen op de traditionele manier is immers omslachtig en duur. Gemeenten moeten nu bijvoorbeeld stemlokalen vorderen en inrichten, en vrijwilligers werven. Wellicht dat ook de opkomst tijdens de verkiezingen toeneemt, maar dat is alleen een bijkomend voordeel.

Er zal wel eerst een aantal technische en organisatorische zaken moeten worden geregeld. Het moet onmogelijk zijn op de ”stemsite” stemmen die niet van jezelf zijn toe te voegen, te veranderen of weg te halen. Ook mag de site tijdens de openingstijden van het virtuele stembureau niet crashen. Deze zaken worden nu door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onderzocht en zullen tijdens de aangekondigde pilots zeer kritisch worden bekeken. De eerste pilots vinden dit jaar nog plaats in Amsterdam-Oud-Zuid en Groningen. Ze zijn gericht op de elektronische identiteitskaart in combinatie met de mogelijkheid om zowel vanaf een beveiligde zuil (in openbare ruimten zoals gemeentehuizen, bibliotheken en stations) als vanaf de pc thuis te kunnen stemmen via een virtueel stembureau. Op de identiteitskaart zal een biometrisch kenmerk van de kiezer worden aangebracht waarmee hij zich elektronisch kan identificeren. Dit kan een irisscan, stemgeluid of digitale vingerafdruk zijn.”

Dr. Ronald Leenes en dr. Jörgen Svensson, verbonden aan de faculteit bestuurskunde van de Universiteit Twente

„Niet mee eens. Stemmen via internet is aantrekkelijk: je stemt thuis of op het werk en hoeft niet naar het stemlokaal. Toch moeten we voorzichtig zijn met invoering. Verkiezingen zijn van groot belang voor de democratische rechtstaat. Een aantal centrale waarden dient zorgvuldig te worden bewaakt, zoals: alleen stemgerechtigden mogen stemmen, iedere stem telt eenmaal mee, stemmen moet vrij en ongebonden plaatsvinden. Veel van deze waarden zijn technisch te waarborgen. Vrij en ongebonden stemmen is dat niet. Sociale controle is hier zowel probleem als oplossing. Het vrij en ongebonden kunnen stemmen is in de huiselijke kring, op het werk en in de kroeg niet te garanderen. De werkgever, vader of cafébaas kan over de schouder van de kiezer meekijken. Dit is vanuit democratisch oogpunt onwenselijk. Het traditionele stemlokaal biedt door de sociale controle vanuit de kiesraad en de aanwezigheid van een besloten hokje juist wel garanties dat eenieder onbespied kan stemmen.

Naast dit probleem zijn ook de technische problemen niet te onderschatten. Daarbij is het open karakter van het internet niet de belangrijkste factor. Cryptografietechnieken maken het mogelijk de authenticiteit van uitgebrachte stemmen te waarborgen, onder gelijktijdige garantie van anonimiteit van de stem. De zwakke schakel is de pc van de kiezer. Voor het uitbrengen van de stem maakt de kiezer voor een belangrijk deel gebruik van op de eigen pc aanwezige programmatuur, zoals de internetverkenner. Die programmatuur is kwetsbaar voor virusaanvallen. Zo'n aanval kan gericht zijn op het uitschakelen van de pc, of op het wijzigen van de stem nog voordat zij versleuteld de computer verlaat. Dit laatste probleem hebben we afgelopen herfst gezien bij het ABN Amro-thuisbankierpakket HomeNet.

Zolang dergelijke problemen niet zijn opgelost is het onverstandig over te gaan op stemmen via internet.”