Overheidsbeleid doet jeugd tekort

De overheid voert enerzijds een beleid dat tweeverdieners stimuleert, anderzijds besteedt het jeugdbeleid steeds meer aandacht aan jongeren. Inconsequent, schrijft Elbert Dijkgraaf. Volgens hem zou de overheid beter kunnen investeren in de waardering voor de thuiswerkende moeder.

Het jeugdbeleid staat in schril contrast met het overheidsbeleid, dat tweeverdieners stimuleert. Terwijl er steeds meer aandacht ontstaat voor jongeren en er allerlei plannen worden ontwikkeld, wordt de jeugd in de kou gezet. Tweeverdieners komen te weinig toe aan hun kinderen dankzij een door de overheid bevorderde cultuur van ”de vrouw moet werken”. Het roer moet om.

Modern jeugdbeleid is gericht op het creëren van goede voorzieningen voor jongeren. Allerlei beleid wordt uitgedacht om zo veel mogelijk tegemoet te komen aan de wensen die ze hebben. Trapveldjes worden aangelegd, hangplekken gebouwd, opvang geregeld. Maar waar ze werkelijk om vragen, krijgen ze niet: aandacht en zorg van hun eigen ouders.

Werkproces
De overheid is erin geslaagd de vrouw het huis uit te krijgen. Hier is al mee begonnen onder het kabinet-Lubbers, dat een staatssecretaris voor Emancipatiezaken benoemde. De staatssecretaris moest ervoor zorgen dat de vrouw kreeg wat haar toekwam: een volwaardige en zelfstandige positie in de huidige samenleving. Ze moest niet meer afhankelijk zijn van de zorg en het inkomen van de man, maar op haar eigen benen kunnen staan. Steeds meer vrouwen gaven en geven hieraan gehoor. Er is een cultuur ontstaan die vrouwen die ervoor kiezen hun taak thuis te vervullen saai en dom vindt. Een vrouw is pas echt wat waard als ze geld verdient en meedraait in het werkproces.

Het beleid van de overheid heeft niet alleen een cultuur gecreëerd die vrouwen veroordeelt als ze thuisblijven, maar ook een economie bevorderd die vrouwen dwingt de arbeidsmarkt op te gaan. De stijging van de huizenprijzen is hiervan een bekend voorbeeld. Sinds de drastische toename van het aantal tweeverdieners stijgt de huizenprijs navenant mee. Een jong gezin slaagt er daardoor vaak niet meer in op één inkomen een huis te kopen. Huren is lang niet altijd een alternatief, omdat huurhuizen nauwelijks beschikbaar of vreselijk duur zijn.

Echte zorg
De belastingwetgeving is een ander voorbeeld. Sinds het nieuwe belastingstelsel in werking is getreden, worden kostwinners fiscaal benadeeld. Dit stimuleert vrouwen aan het werk te gaan.

Er is een levensritme ontstaan dat hectisch, snel en royaal is. Het weekend wordt gebruikt om voor de komende week de opvang van de kinderen te regelen. Daarnaast moet snel ontspannen worden om weer voldoende energie te hebben voor een nieuwe week. Op werkdagen wordt de tijd van jonge gezinnen geregeerd door kinderen wegbrengen, werken, kinderen ophalen, gauw eten en slapen. Oudere kinderen zorgen wel voor zichzelf. Ze hebben al gauw een sleutel zodat ze er in kunnen als pa en moe nog niet thuis zijn. Tijd voor het gezin is er nauwelijks. Het gaat om de kwaliteit, roept men dan. Een kwartiertje intensief spelen of praten moet de normale zorg voor de kinderen vervangen. De echte zorg wordt ingehuurd. Of afgekocht. Wie de volle winkelwagens rond Kerst en sinterklaas ziet, kan alleen maar concluderen dat er veel schuldgevoelens zijn. Ook ouders leiden natuurlijk onder dit niet vol te houden levensritme. Momenteel stromen jonge moeders met duizenden tegelijk in de WAO. Afgekeurd omdat de combinatie van zorg en werk hun te veel werd.

Opvoeding
Onlangs maakten Engelse onderzoekers bekend dat kinderen van fulltime werkende tweeverdieners duidelijk slechter presteerden op school en in de maatschappij. Progressieven reageerden hierop door te zeggen dat het onderwijs beter moet worden en dat aan het jeugdbeleid vorm moet worden gegeven. Dat dit het paard achter de wagen spannen is, heeft men blijkbaar niet door. Want zelfs als kinderen van fulltime werkende tweeverdieners op school en in de maatschappij dezelfde prestaties leveren, ontstaat een probleem. Kinderen hebben niet alleen ouders om hen zo veel mogelijk ondergrond mee te geven om op school goed te presteren om vervolgens snel carrière te maken. Het gezin is de plaats waar opgevoed moet worden.

Wie de laatste jaren let op de toename van de criminaliteit, het verloren gaan van normen en waarden en de manier waarop met gezag wordt omgegaan, vraagt zich af hoe dit komt. Wie tegelijkertijd let op de betrokkenheid van ouders bij de opvoeding, ziet een belangrijk deel van het antwoord. Scholen en opvang kunnen nooit de plaats van de ouders innemen. Thuis wordt de basis gelegd voor het omgaan met anderen. Dat heeft alles te maken met normen en waarden en omgaan met gezag. Wie opgevoed wordt met het idee dat slechts de financiële onafhankelijkheid van het individu telt, ziet veel over het hoofd. Zo iemand leert vanaf het begin dat anderen tekort mogen komen als dat jezelf ten goede komt. Die hoeft nauwelijks te gehoorzamen aan ouders, want ze zijn er toch niet. En als ze er wel zijn, geven ze uit vermoeidheid of schuldgevoel gauw toe. De gedoogcultuur die in het overheidsbeleid helaas veel te duidelijk naar voren komt, slaat neer in de gezinnen. In plaats daarvan moet opvoeding duidelijkheid, regels en moraal bieden. Normen en waarden moeten hervonden worden als basis voor de maatschappij.

Doopbelofte
Ouders hebben de plicht te zorgen voor hun kinderen. Wie de doopbelofte serieus neemt, ziet thuiszittende moeders niet als nutteloos arbeidspotentieel. Ze werken al en hard ook. De overheid zou beter kunnen investeren in het vergroten van de maatschappelijke waardering voor de thuiswerkende moeder, dan deze waardering elke keer af te breken. Een beleid moet gevoerd worden dat ouders in staat stelt hun gezin de aandacht te geven die het toekomt. Enerzijds stimuleren dat beide ouders werken, werken en nog eens werken en anderzijds een jeugdbeleid voeren dat jongeren weer op de been moet helpen is inconsequent. Het wordt hoog tijd dat de overheid het roer omgooit. Hopelijk gebeurt dat voordat ouders en jongeren het water over de lippen stroomt.

Elbert Dijkgraaf is voorzitter van de SGP-jongeren.