Ga bewust om met
eten van vlees

De grootschalige bio-industrie heeft dieren in dingen omgetoverd.Dr. J. Oosterlaanroept de consumenten op verantwoordelijkheid te nemen. Wie bereid is wat meer te betalen, kan vlees eten van dieren die een natuurlijker leven achter de rug hebben.

De huidige mond- en klauwzeercrisis (mkz) is de derde crisis in korte tijd binnen de veeteeltsector. Herinnert u zich nog de beelden van het doodspuiten van biggetjes, de vrachtwagens met elektrocutieapparatuur op de boerenerven, de bergen met dode varkens die in vrachtwagens werden geladen? Noodzakelijk geachte maatregelen om een epidemie van varkenspest te voorkomen.

Toen kwam de bse-crisis. Bse kan worden overgebracht via slachtafval dat als veevoeder wordt gebruikt. Bse doet het vertrouwen van de consument in de veiligheid van rundvlees geen goed. Er wordt minder rundvlees gegeten en er ontstaat overproductie. Op Europees niveau worden maatregelen aangekondigd: miljoenen gezonde koeien moeten worden vernietigd om de overproductie van rundvlees tegen te gaan. Als rotte tomaten worden ze doorgedraaid.

En nu mkz. Een onschuldige infectieziekte waarvan dieren zonder problemen kunnen genezen. Besmette dieren zijn gewoon geschikt voor consumptie. Mkz is niet schadelijk voor de mens. Desondanks zien we elke avond weer smeulende hopen van afgedankt vee. In Nederland komt het 'gelukkig' niet zover. Hier mogen mogelijk besmette dieren eerst gevaccineerd worden om op een later tijdstip de destructor in te verdwijnen. De noodvaccinatie is er slechts om de destructiecapaciteit niet te overtreffen.

Parmaham
Want sommige landen waarnaar de Europese Gemeenschap vlees exporteert, weigeren vlees van gevaccineerde dieren. Met als argument dat na vaccinatie niet meer duidelijk is of het dier antistoffen heeft opgebouwd door vaccinatie of infectie. Een onzinnig argument, want als alle dieren worden gevaccineerd is een mkz-besmetting uitgesloten. Overigens wordt er in vele landen buiten de Europese Gemeenschap wel gevaccineerd tegen mkz. Maar binnen de Europese grenzen is de gedachte dat het goedkoper is om nu onvoorstelbare aantallen dieren te vernietigen dan mogelijk een lucratieve exportmarkt te verliezen.

Varkenspest, bse en mkz zijn exponenten van de bio-industrie. Een industrie met maar één doel: het produceren van vlees tegen zo laag mogelijke kosten en binnen de kortst mogelijke tijd. Binnen de bio-industrie zijn koeien, varkens en kippen, maar ook 'wild' zoals reeën, eenden en konijnen verworden tot productieobjecten, tot dingen.

Zo veel mogelijk dieren worden in een zo klein mogelijke ruimte gehouden. Juist doordat er zo veel dieren bij elkaar worden gehouden kunnen infectieziekten zich razendsnel verspreiden. Het wereldwijde gesleep met dieren doet de rest. Zo wordt parmaham gemaakt van in Nederland gemeste varkens die na een dagenlange rit per vrachtauto hun laatste levensdagen in Italië mogen slijten en vervolgens als parmaham in de winkel terugkomen.

Verder wordt er in de bio-industrie alles aan gedaan om de dieren zo snel mogelijk slachtrijp te maken. Bewegen kost energie, dus de bewegingsvrijheid wordt zo veel mogelijk beperkt. Hoogwaardige plantaardige eiwitten, vaak soja, worden gebruikt om de dieren zo snel mogelijk klaar te stomen voor het slachthuis. Soja moet worden geïmporteerd, vaak uit minder bedeelde landen. Dat is op zich al een probleem, gezien de daar aanwezige voedselschaarste.

Kadavers
Erger is nog dat er maar liefst 9 kilo plantaardig eiwit nodig is om 1 kilo dierlijk eiwit te produceren. Er gaat dus 8 kilo plantwaardig eiwit verloren. Die 8 kilo plantaardig eiwit is inmiddels omgezet tot mest. En ook daar hoeven we niet bepaald blij mee te zijn. Mest is een van de voornaamste veroorzakers van zure regen. Bovendien tast mest de kwaliteit van het drinkwater ernstig aan.

Het wordt tijd dat u als consument beseft wat de keerzijde is van uw dagelijks stukje vlees. Meer dan met wat akelige televisiebeelden en krantenfoto's wordt u niet geconfronteerd. Maar het zou anders zijn als de kadavers in uw achtertuin zouden liggen smeulen. Niet iedereen zal vegetariër willen worden, al is vlees een niet noodzakelijk onderdeel van onze dagelijkse voeding.

Maar als u bereid bent wat meer te betalen, kunt u vlees eten van dieren die een natuurlijker leven achter zich hebben. Vlees van dieren die een dierwaardig bestaan hebben gehad. Denk eens na als u volgende keer voor het koelvak staat vol keurig strak in plastic verpakte stukjes vlees. Neem uw verantwoordelijkheid. Het is nu of nooit.

De auteur is verbonden aan het Department of Clinical Neuropsychology van de Vrije Universiteit Amsterdam.