WAO

Alleen mensen die geen enkele vorm van werk meer kunnen verrichten, zouden in de WAO terecht moeten komen. Alle andere zieke werknemers moeten een soort alternatieve WW-uitkering krijgen die aanzet tot reïntegratie.

F. Buurmeijer, voorzitter Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen
„Mee eens. Men heeft de WAO vanaf het begin alleen maar willen zien als een sociale verworvenheid. De schaduwzijden hebben we niet onder ogen willen zien. Deze houding heeft ertoe geleid dat mensen met een WAO-uitkering in een uitzonderingspositie worden gebracht. Arbeidsongeschikten zijn in de rol van slachtoffer geduwd. Het is wrang te moeten constateren dat in een periode waarin de mondigheid van de burger toeneemt, dit niet geldt voor WAO'ers. Het beeld van de arbeidsongeschikte is dat van iemand die ”niets kan”, van ”iemand met een vlekje”. Werkgevers, werknemers en politiek zijn niet in staat hem of haar te zien als iemand met talent. Het is hoog tijd voor een mentaliteitsverandering. De WAO'er moet van slachtoffer in een drama de manager van zijn eigen probleem worden. Onder de code ”ziek gemeld” is er een te grote ruimte voor de werknemer om vrijuit te gaan. Ik vind het niet acceptabel dat een werknemer inactief is tijdens zijn verzuim. Dit aan de orde stellen is vaak nog steeds taboe. Maar bijstandscliënten en WW'ers moeten zich immers ook actief opstellen. Een WAO'er moet daadwerkelijk de reïntegratie ter hand nemen en zich inspannen om tot herstel bij de eigen werkgever te komen. Verzuimbeleid als onderdeel van arbo-beleid vergt binnen de bedrijfsorganisatie een hoge prioriteit. Beperking van het verzuim en van de uitstroom is de beste vorm van reïntegratie. Weg daarom van het huidige proces dat werkt als een glijbaan in de richting van de WAO. Laten we het recht op werk versterken. Werknemers moeten af van de slachtofferrol.”

Jan de Wit, Tweede-Kamerlid voor de SP
„Niet mee eens. Ik pleit voor het behoud van het verzekeringskarakter van de WAO. Voor iedere werknemer en voor ieder risico. Juist het feit dat ieder arbeidsongeschiktheidsrisico door de WAO gedekt wordt maakt het Nederlandse stelsel zo solidair. Mensen uit de WAO onder een andere regeling laten vallen maakt hen niet minder arbeidsongeschikt. In andere landen zitten veel arbeidsongeschikten in andere regelingen. Deze arbeidsongeschikten zijn in die landen doorgaans veel slechter af. Internationale vergelijking laat zien dat Nederland in verhouding helemaal niet zo ziek is als vaak wordt beweerd. En hebben eerdere verslechteringen van de uitkeringsvoorwaarden nu werkelijk het aantal zieken teruggedrongen?

Zeker, het aantal arbeidsongeschikten ís te hoog. Iedere WAO'er is er eigenlijk een te veel. Maar hoe komt dat? Enerzijds is er nog steeds onvoldoende oog voor preventie in de arbeidsomstandighedensfeer. Volgens TNO Arbeid heeft 43 procent van de arbeidsongeschiktheid een relatie met het werk. Anderzijds hebben we een vooralsnog mislukt reïntegratiebeleid. Mijn ervaring is echter dat WAO'ers wel willen, maar dat de meeste werkgevers geen (ex-)WAO'ers in dienst willen nemen. De SP doet twee voorstellen. Het eerste voorstel is in het voordeel van de werkgevers: beperk het risico van het aannemen van arbeidsgehandicapten door de eventuele ziektekosten weer collectief te verzekeren. Dus draai de privatisering van de Ziektewet terug. Het tweede voorstel moet werkgevers meer dwingen om mee te werken. De Wet REA probeert al een paar jaar tevergeefs werkgevers met subsidies ertoe te verleiden arbeidsgehandicapten in dienst te nemen. Deze wet heeft echter ook een stok achter de deur, namelijk een zogenaamde quotumverplichting, die bedrijven verplicht mensen in dienst te nemen. Op dit moment staat er geen sanctie op het niet nakomen van dit quotum. Maar dat is eenvoudig te veranderen. In Duitsland is een effectief boetesysteem ontwikkeld. Zou in Nederland een vergelijkbaar percentage arbeidsgehandicapten als in Duitsland aan het werk gaan, dan scheelt dat al snel 150.000 tot 200.000 WAO'ers. Zonder hun rechten nog verder aan te tasten.”