Verhaal proceskosten
op misdadigers

De internationale gemeenschap kan en moet meer doen om politieke misdadigers die zichzelf hebben verrijkt over de rug van hun volk, aan te pakken. Graham M. Day is voor drastische 'plukze-faciliteiten' om de kosten van hun proces te dekken en compensatie te bieden aan de slachtoffers.

Wij tolereren geen drugsdealers of maffiabazen die met hun gezinnen leven van de vruchten van hun illegale activiteit. Maar degenen die hebben geprofiteerd van misdaden tegen de menselijkheid, komen goed weg met de misdaden die zij hebben gepleegd – en de rijkdommen die zij hebben verworven.

Een klassiek geval is Momcillo Krajisnik, een van de leiders van de Bosnische Serviërs tijdens de oorlog in Bosnië. Momenteel zit hij gevangen, in afwachting van zijn proces voor het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag, op beschuldiging van betrokkenheid bij volkerenmoord. Het is een publiek geheim in alle gemeenschappen in Bosnië dat deze man een van de grootste profiteurs van de oorlog was. Zijn belangen in het bedrijf Centrex in Pale, tijdens de oorlog de hoofdstad van de Bosnische Serviërs, vormen slechts één voorbeeld. Deze organisatie diende als dekmantel voor de verkoop van zwartemarktgoederen, het witwassen van gelden, enzovoorts.

In beslag
Na te hebben geholpen de kwaadaardige ideologie van etnische zuiverheid aan te wakkeren, maakte hij deel uit van het commando- en controleapparaat dat etnische zuiveringen doorvoerde. Als resultaat vergaarde hij een enorm persoonlijk fortuin. Intussen leed het gebied dat hij hielp te verkrachten en de mensen die hij in armoede deed storten onder de meest treurige economische omstandigheden. Het is hoog tijd dat we stoppen zulk misbruik te tolereren.

Verdachten als Krajisnik zouden ten minste moeten bijdragen aan de kosten van het Joegoslavië-tribunaal. Nagenoeg alle gevonnisten die een proces hebben doorlopen aan het hof, hebben voordeel getrokken uit het groezelige bedrijf van moorden en uitbuiten van de buren. Daarbij komt, hun ontelbare slachtoffers verdienen meer dan alleen erkenning. Ze hebben steun nodig in de vorm van kredietfondsen en economische compensatie voor het doorstane misbruik.

Vooruitziend op een eventuele arrestatie van en een proces tegen oud-president van Joegoslavië Slobodan Milosevic, wie zou kunnen ontkennen dat hij, zijn gezin en beschermelingen zichzelf massaal hebben verrijkt ten koste van het Servische volk? Zou niet iets van zijn rijkdom in beslag moeten worden genomen en aan het volk van Servië moeten worden uitgekeerd, evenals aan het Joegoslavië-tribunaal om zijn proceskosten te voldoen?

We hebben een onmiddellijk mechanisme om hierin te voorzien, de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. De resoluties van de Veiligheidsraad die instellingen zoals het Internationale Strafhof in het leven roepen, kunnen gemakkelijk leiden tot de bevoegdheid beslag te leggen op bezittingen van verdachten. Het is tijd voor de lidstaten erop te staan dat resoluties van de Veiligheidsraad de naam noemen van individuen die oorlogsmisdaden hebben gepleegd en hun eigen mensen hebben geknecht. De resoluties zouden moeten stellen dat deze individuen persoonlijk verantwoordelijk en financieel aansprakelijk zijn voor de kosten van een eerlijke rechtsgang en compensatie aan de slachtoffers.

Een van de mooie dingen aan het concept 'global village' is dat despoten de benen nemen, maar niet kunnen vluchten. Weinig Afrikaanse dictators hebben het geld in een doos onder hun bed kunnen bewaren. Weinig Balkan-krijgsheren hebben baat gehad bij de financiële instellingen die ze in financiële vrijplaatsen hadden gevonden. Dit betekent dat het leeuwendeel van de onrechtmatig verkregen winsten niet geheel en al kan worden verborgen.

Immorele mix
Gerechtelijke financieel deskundigen zijn nodig om de honderden miljoenen dollars die in het circuit omgaan op te sporen. Internationale instituties die deze activiteiten toestaan en steunen, moeten worden gewaarschuwd dat ze strafmaatregelen riskeren als ze als bankier en geldwitwasser fungeren van de krijgsheren en genocideplegers. In praktische termen gesproken voor de internationale belastingbetalers: het geld dat in gerechtelijke financieel deskundigen wordt gestoken om hoven zoals het Internationale Strafhof te steunen, zou tienvoudig kunnen worden terugverdiend.

Het is moreel en legaal correct dat misbruikers voor hun wandaden moeten betalen. We beschikken over de technologie om te ontdekken waar hun bezittingen zijn. De nieuwe internationale criminele klasse gaat schuil achter nationale instituties die zij corrumperen en domineren, en achter een internationale orde die momenteel slecht is uitgerust om hen te straffen. Ze bestaan bij de gratie van een lelijke en immorele mix van kapitaalvlucht, soevereiniteit per staat en vermoeidheid om in te grijpen.

De misbruikers zullen doorgaan met zichzelf te verrijken als wij volharden in nietsdoen. We zijn het aan onszelf verplicht voor de kosten van een eerlijke rechtsgang en de armen in de betrokken landen zo veel mogelijk van deze onrechtmatig verkregen weelde terug te krijgen als mogelijk is.

De auteur is verbonden aan het U.S. Institute of Peace in Washington, DC. Hij heeft voor de Verenigde Naties gewerkt in vredesoperaties op onder andere de Balkan, in Midden-Amerika, Oost-Timor en Irak.