Conservatisme

Het conservatisme in Nederland is vooral een intellectuele en elitaire aangelegenheid. Het maatschappelijk draagvlak ontbreekt.

Ronald van Raak, historicus, lid van de SP en schrijver van een dissertatie over het conservatisme in Nederland
„Mee eens. „Ontruk het onderwijs aan de staatswet en draag het over aan de harten van eerlijken, en er kunnen weder karakters opstaan uit het volk, aan wie gij dan de rest kunt overlaten”, aldus G. J. Mulder, hoofd van een Nederlandse conservatieve beweging na 1848. Er bestaan verschillende overeenkomsten tussen de nieuwe conservatieven, verenigd in een Burke Stichting, en hun negentiende-eeuwse voorgangers. De belangrijkste wapenfeiten zijn morele opvoeding en karaktervorming. Scholing vormt de basis voor een intellectuele bestuurlijke elite die moreel leiderschap moet tonen. Andere punten van overeenkomst zijn het belang dat conservatieven hechten aan charitatieve armoedebestrijding in plaats van sociaal overheidsbeleid, en de nadruk die zij leggen op de fundamentele ongelijkheid van mensen, die niet allemaal hetzelfde intellectuele en morele niveau kunnen bereiken.

Dit maakt het nieuwe conservatisme tot een elitaire aangelegenheid. En dat is jammer, omdat discussie over een morele politiek geen overbodige luxe is. De nieuwe conservatieven roepen om wat zij noemen een ”voorgegeven” morele orde in de samenleving, die te vinden is in de Tien Geboden en de Heidelberger Catechismus en waarmee zij zich in niets onderscheiden van confessionele politici. Over hoe deze idealen politiek kunnen worden vormgeven wordt in de discussie niets vernomen. Daarbij kunnen weer de negentiende-eeuwse conservatieven tot voorbeeld dienen. Niet de Grondwet, de publieke opinie of religieuze overtuigingen, maar de eigen morele standaard van de politicus moest voor hen uitgangspunt zijn in de politiek. Misschien heeft de Burke Stichting toekomst als geheime denktank voor vermeende conservatieven in CDA, VVD en ChristenUnie. Een maatschappelijk draagvlak voor een conservatieve politieke beweging ontbreekt zolang men niet aangeeft hoe de idealen politiek te verwezenlijken zijn.”

Michiel Visser, internationaal secretaris van de Edmund Burke Stichting
„Niet mee eens. Het conservatisme als politieke filosofie is in Nederland natuurlijk bij weinig kiezers bekend. Dat komt doordat het conservatisme geen gezicht had. Maar het feit dat het label ”conservatisme” in Nederland tot voor kort niet in gebruik was, betekent niet dat er geen conservatieve ideeën leven onder de bevolking. De Burke Stichting wil duidelijk maken dat het conservatisme een uitgewerkte filosofie is, waaruit desgewenst een coherent politiek en maatschappelijk programma kan voorvloeien.

Er heerst veel onvrede in Nederland, hoewel die soms net onder de oppervlakte zit. Het is een illusie om te denken dat de links-liberale ideologie voor de overgrote meerderheid van de bevolking voldoet. Er heerst in ons land een moreel vacuüm, terwijl de politiek aan ideeënarmoede lijdt. Het is dan ook geen toeval dat de boodschap van de Burke Stichting zo veel aandacht krijgt. Dat binnen een paar maanden honderden belangstellenden zich bij ons hebben gemeld, spreekt boekdelen.

Huiver over de oprekking van euthanasie, de stijgende criminaliteit, het verval van het onderwijs, normvervaging, politieke correctheid, de uit de hand gelopen overheidsbemoeienis, de Haagse weigering onwelgevallige feiten, zoals die over criminele asielzoekers, te bediscussiëren. Onvrede hierover leeft in brede lagen van de bevolking. Het is ons doel duidelijk te maken dat er een alternatief bestaat voor de paarse ideologie dat meer is dan een verzameling vooroordelen.

De Burke Stichting richt zich dus op het uitwerken, verklaren en verspreiden van ideeën. Een criticus kan dat afdoen als intellectuele ”Spielerei”. Maar „ideas have consequences.” In de VS begon de conservatieve beweging precies zo: met een handjevol denkers en schrijvers en een grote zwijgende minderheid onder de bevolking die conservatief was maar dit niet van zichzelf wist. Dankzij Reagan en Bush junior zijn die ideeën nu regeringsbeleid.”