De nieuwe economie
is meer dan internet

Is internet de zeepbel van deze tijd, een rage of dé uitvinding die de wereld verandert? H. Hollander en M. A. G. J. Leenaars vinden dat in heel de discussie rond internet de nieuwe economie te vaak als synoniem voor de interneteconomie wordt genoemd. Ten onrechte, menen zij. In de nieuwe economie draait het niet alleen om bedrijven als Amazon.com en LetsBuyIt.com, maar gaat het om een heel andere manier van werken, waarbij internet wel een belangrijke rol speelt.

De euforie over internet van het afgelopen jaar lijkt om te slaan in een collectieve hypochondrie... Alles wat met nieuwe economie te maken heeft lijkt nu tot een louche praktijk te gaan horen.

De verwachtingen waren inderdaad te hooggespannen en het geld leek te gemakkelijk verdiend te worden. Het getuigt van nuchter ondernemerschap wanneer een bedrijf of investeerder zich niet van de wijs heeft laten brengen, maar zijn we niet allemaal meegesleept en tot op zekere hoogte verblind geweest?

Internet Society Nederland (ISOC) beijvert zich voor de integratie van internet in allerlei maatschappelijke en zakelijke processen. Het is onze overtuiging dat een juiste toepassing van het medium een belangrijke bijdrage kan leveren aan het voorkomen en opheffen van een sociale, culturele en digitale tweedeling. Internet dient dan, evenals de telefoon, in allerlei communicatie- en logistieke processen geïntegreerd te worden. We groeien nu heel snel toe naar een situatie waarbij niet meer eerst nagedacht zal behoeven te worden of we het internet zullen gebruiken of een ander medium.

Wanneer men het internet nog uitsluitend ziet als een leverancier van allerlei triviale spelletjes, wereldse muziek en ontoelaatbare informatie, dan heeft het nog geen zin een abonnement te nemen. Ook wanneer men onvoldoende controle denkt te kunnen uitoefenen op kinderen, dan is het advies er nog niet aan te beginnen op zijn plaats. Maar lettend op de toepassingsmogelijkheden en het juiste gebruik daarvan, dan zijn er geen argumenten meer te bedenken om een verdere integratie tegen te houden.

Snelle groei
In het dagelijks leven van honderden miljoenen mensen is het internet een vaste factor geworden voor communicatie en informatie. In het afgelopen kwartaal groeide het aantal internethosts binnen de Europese landendomeinen met 13,1 procent, de snelste groei sinds 1997. Nederland was daarbij in december 2000 verantwoordelijk voor bijna eenzesde van de hele Europese groei.

Maar internet groeit niet alleen in volume, ook maakt een steeds breder deel van de maatschappij kwalitatief hoogstaand gebruik van internet. Een recent onderzoek onder kerken en synagogen binnen het Pew Internet & American Life Project met betrekking tot het gebruik van internet leverde als resultaat de conclusie op dat van de respondenten binnen hun geloofsgemeenschap 83 procent direct profijt heeft van internet en 25 procent zelfs zeer veel profijt. Een meerderheid van de gebruikers gebruikt het internet in de praktijk al voor een veelvoud van manieren: om (zakelijk) te communiceren via e-mail, voor research voor het werk of privé, om reisinformatie te bekijken, nieuws en weer op te vragen, medische informatie in te winnen en overheidspublicaties in te zien en natuurlijk ook uit recreatieve overwegingen.

Ondersteuning van producten en diensten via internet heeft in het commerciële veld geleid tot een nieuwe vorm van mondigheid bij klanten, en heeft een nieuwe standaard gezet met betrekking tot service en informatievoorziening. Op het gebied van (open source) software is het internet het belangrijkste platform voor ontwikkeling en distributie.

Er is sprake van een door de technologie gedreven verandering. Bestaande maatschappelijke en commerciële structuren (en de bijbehorende processen) kunnen dankzij de komst van internet veranderen en verbeteren. Door bestaande activiteiten via internettechnologie te stroomlijnen en te bundelen (of juist voor verschillende doelgroepen los te koppelen), kunnen het rendement en de kwaliteit van producten en diensten in sommige gevallen aanzienlijk verhoogd worden. Met bijzonder lage investeringen (zowel in tijd als in geld) kan men via internet met grote groepen in contact treden.

Dot.com
Het omgekeerde blijkt uit de minder fortuinlijke ontwikkelingen in delen van de dot.com-sector ook waar te zijn: ondanks enorme investeringen (in geld en mensuren) in een internetproject kan men ook van noemenswaardig contact met de doelgroep verstoken blijven. Het verstandig inzetten van middelen blijft een noodzakelijke voorwaarde voor het rendabel maken van een bepaald product of dienst, of men nu gebruikmaakt van internet of niet.

De recente berichtgeving over het afkoelen van ”de interneteconomie” bewijst dat in de beleving van veel mensen het internet gelijk staat aan de nieuwe economie en de dot.com-bedrijven. Een algemeen geaccepteerde definitie van de nieuwe economie is er dan wel niet, maar een werkdefinitie zou kunnen zijn dat de nieuwe economie de volwassen economie is waar de nu nog onrijpe informatiesamenleving naartoe wil groeien. De koppeling tussen internet en de nieuwe economie is dat de internettechnologie door haar snelheid en lage kosten het startsignaal vormde voor (een aantal van de) toekomstige ontwikkelingen. Het internet is een belangrijke drager van de embryonale nieuwkomers (de start-ups), maar de rol van internet is niet beperkt tot de dot.com-sector.

Niet afschuiven
Minder verstandige, oneconomische en op korte termijn gerichte investeringen uit het verleden en het heden kunnen niet op de gebruikte technologie af worden geschoven.

Bedrijven vormen een belangrijk element van de internetgemeenschap. Het gebruik van internet is een van de vele beschikbare factoren aan de hand waarvan bedrijven en organisaties hun producten of diensten kunnen creëren. Het doel van een bedrijf is toegevoegde waarde te bieden, en internet kan helpen om inspanningen rendabel te maken, maar inzet van internettechnologie is noch een dwingende voorwaarde noch een voldoende voorwaarde voor succes.

Het totale rendement moet voor de maatschappij hoger zijn dan de totale investering, wat betekent dat het investeringsniveau per sector in verhouding moet staan tot de resultaten die in die sector verwacht kunnen worden. Om in de toekomst als maatschappij maximaal te kunnen profiteren van de voordelen van het internet zullen op dit moment innovatieve en zinvolle internetinitiatieven eerlijk en realistisch op hun individuele merites moeten worden beoordeeld.

De achterliggende regels daarvoor zijn niet anders dan ze in de geschiedenis van de economie en de samenleving altijd zijn geweest, ook al ligt het tempo van de ontwikkeling in de informatiemaatschappij misschien hoger.

De auteurs zijn werkzaam bij Internet Society Nederland (www.isoc.nl), een onafhankelijke vereniging van internetprofessionals die zich inzetten voor het verspreiden van internet.