Van twee meisjes
en hun netwerk

In de Verenigde Staten gelden per staat andere regels voor adoptie. Tranda woont in het strenge Missouri. Dan geef ik toch het adres van tante op, uit het lakse Arkansas? Zo gedacht, zo gedaan. Volgende stap was de verkoop. Adoptiecentrale ”Caring Heart” uit San Diego draaide op haar website een gelikte presentatie in elkaar. Richard en Vicky Allen uit San Bernardino, Californië, betaalden privé-bemiddelaar Tina Johnson 6000 dollar. Waarna Kimberley en Belinda nieuw onderdak kregen.

Op zekere dag werd het tweetal weggehaald, want moeder Tranda wilde nog één keertje afscheid nemen. Toen hun pas geadopteerde dochters wel erg lang uitbleven, kregen de Allens argwaan. Te laat, want een Brits echtpaar, dat naar later bleek 12.000 dollar aan Tina Johnson zou hebben betaald, was er met de tweeling vandoor. Een slopende rit van een paar duizend kilometer dwars door Amerika bracht Alan en Judith Kilshaw naar de luchthaven van Chicago. Richard en Vicky konden het vliegtuig nazwaaien.

Eenmaal in hun woonplaats Buckley, Wales, aangekomen, bazuinden de nieuwe pa en ma het eclatante succes rond. Binnen de kortste keren was de hele wereld op de hoogte. Jammer dat de Britse pers in hun privé-leven ging rondsnuffelen. Wat spitwerk links en rechts legde een profielschets bloot van een uiterst merkwaardig stel, van wie het viel te betwijfelen of zelfs hun eigen kinderen bij hen wel in goede handen zijn. Een van de nog aardige details: de Kilshaws geloven dat huisspoken hun het leven zuur maken.

Zeker zo lastig voor Alan en Judith was het procedurele circus dat losbarstte. Aan beide kanten van de Atlantische Oceaan namen rechters, advocaten en vertegenwoordigers van de overheid een duik in de diepe wateren van adoptie via internet. Waar in het geval van koning Salomo twee vrouwen aanspraak maakten op één baby, zijn er in dit geval drie kandidaat-moeders. Want Tranda Wecker heeft zich inmiddels bedacht en eist haar kinderen terug, wat haar naast Richard en Vicky Allen plaatst. Was er in de beroemde oudtestamentische zaak sprake van één rechtssysteem, in dit geval is sprake van zeker vier stelsels – Verenigd Koninkrijk, Arkansas, Californië en Missouri.

In de huidige stand van zaken draagt een pleeggezin op last van een Britse rechter tot nader order zorg voor Kimberley en Belinda. De teleurgestelde Kilshaws laten het er niet bij zitten, evenmin als de bedrogen Allens zich bij een nederlaag neerleggen. Om het ingewikkelder te maken, een rechter uit St. Louis heeft de zorg voor de meisjes in handen gelegd van Aaron Wecker, de biologische vader. Moeder Tranda blijft op haar hervonden strepen staan. En de FBI, ten slotte, gaat de praktijken van Tina Johnson na.

Was er geen internet, dan zou deze onmogelijke situatie zich niet hebben voorgedaan, is een gedachte die licht kan postvatten. Toch was de reactie van de Britse staatssecretaris van Gezondheid, John Hutton, genuanceerder. Geen fratsen, waarschuwde hij het landelijk verband van internetproviders. Wie materiaal op het net plaatst dat de Britse wetgeving schendt, kan op strafrechtelijke vervolging rekenen. In het Verenigd Koninkrijk zijn plaatselijke autoriteiten en door de overheid goedgekeurde instellingen exclusief gemachtigd tot het voeren van adoptieprocedures.

Het ministerie van Gezondheid kondigde bovendien aan dat reeds geplande wetgeving in versneld tempo wordt ingevoerd om baby's die van buiten het Verenigd Koninkrijk komen, te beschermen. Adoptieouders die op eigen houtje kinderen 'importeren', lopen de kans op drie maanden celstraf en een geldboete van zo'n 200 gulden. Overbodig te melden dat de 'adoptie' ongeldig is. Gezondheidsminister Alan Milburn: „De belangen van het kind komen op de eerste plaats.”

Voor de Kilshaws een betekenisvolle boodschap. Alleen al vanwege hun leeftijd –halverwege de veertig– vreesden zij niet in aanmerking te komen voor adoptie. Dat was dan ook de reden waarom zij hun toevlucht namen tot –veelal vreemde, om die reden niet uit te werken– alternatieven. Uiteindelijk kwamen zij bij internet uit. Het wereldwijde computernetwerk bleek ook voor hen een ongeëvenaard kanaal voor informatie en contacten. Zij verkeken zich echter op het gevoel van grenzeloze vrijheid dat internet verschaft.

Internet mag dan bij uitstek geschikt zijn om aanbod en vraag bij elkaar te brengen –in de VS bestaan honderden adoptiewebsites– de gewone regels blijven gewoon overeind. Dat de Britse staatssecretaris van Gezondheid de aanbieders van internet eenvoudig op hun wettelijke verantwoordelijkheid wijst, is dan ook zeer terecht.

Zeker, internet stelt ook in dit geval voor nieuwe, lastige vraagstukken. Toch zou het onterecht zijn adoptie in combinatie met internet als volstrekt geïsoleerd verschijnsel te beschouwen, alsof alles wat met dit 'magisch' netwerk van computers samenhangt zich aan bestaande maatschappelijke regels en realiteiten zou onttrekken. Als er sprake zou zijn van een wereldwijde handel in baby's, is dat in de eerste plaats te wijten aan falende wetgeving.

Het revolutionaire aan het touwtrekken rond Kimberley en Belinda is niet zozeer het feit dat de Kilshaws hen via internet op het spoor zijn gekomen. Zeker, het is interessant en belangwekkend. Wat in deze adoptiekwestie werkelijk terzake doet, strekt verder dan computernetwerken. Het gaat erom dat mensen kinderen als handelswaar beschouwen. Dát is wat echt reden tot zorg baart. De Britse minister van Binnenlandse Zaken, Jack Straw: „Het is illegaal, volledig illegaal. Dat is het, en dat zou het moeten zijn, want dat mensen baby's kopen en verkopen is echt een weerzinwekkende gedachte.”