Sinterklaas

Niet dat iedereen in Nederland nu zo dolgelukkig is met deze goedheiligman. Vanouds waren en zijn er onder de protestanten nogal wat bedenkingen tegen deze bisschop, die onmiskenbaar iets rooms uitstraalt. En dan met zo'n man feestvieren? Zo haal je alleen maar de pauselijke superstitiën binnen boord! De niet onvermaarde ds. J. J. Knap Czn. bepleitte twee eeuwen geleden dan ook de loskoppeling van het geven van cadeautjes en sinterklaas. Hij zag veel liever dat die cadeautjes op het kerstfeest gegeven werden en had daar nog theologische argumenten voor ook…!

Schoenmaker
Maar laten we op deze dag aan de voor- en tegenstanders van de goedheiligman voorbijgaan. Er is nog wat anders op te merken over het gebeuren rondom 5 december: sinterklaas is namelijk niet meer wat hij geweest is! Als u de laatste weken goed in de etalages gekeken hebt, zult u weten wat ik bedoel. Het leek daar toch wel verdacht veel op wat het buitenland in de laatste maanden van het jaar vertoont: volop kerstverlichting en kerstversiering, kerstballen en kerstmannen, terwijl de goede sint verdrongen was naar de achtergrond. Zeker, in de speelgoedwinkels deden ze er nog wel aan. Maar in de schoenenwinkels zijn ze het geloof in deze stokoude baas duidelijk helemaal kwijtgeraakt. Je zou zeggen! Want juist onder de schoenmakers moeten we zoeken naar de grondleggers van de pakjesavond! Hoe kreeg je namelijk vanouds een cadeautje met sinterklaas? Dan moest je een schoen bij de schoorsteen zetten! Liefst van een behoorlijk formaat. Met een peen en stro erin, want ook bij sinterklaas moest de schoorsteen blijven roken. Helaas, weinig schoenwinkeliers, die dat meer beseffen.

Nee, de laatste 25 jaar is het hard achteruitgegaan met de sint. De cadeautjes worden hem langzaam maar zeker ontfutseld, waarna die stilletjes in de arrenslee van de kerstman worden gestopt. De oorzaak? Zakelijke motieven van de middenstand! Tenminste, dat heb ik vele jaren gedacht. De argumenten voor de teloorgang van sinterklaas lagen ook wel erg voor het oprapen: hij was te oud geworden en ging niet met zijn tijd mee. Op 5 december zou het slechts om kinderen gaan, terwijl er aan cadeaus voor volwassenen tijdens de kerstdagen veel meer te verdienen viel voor de winkeliers, et cetera, et cetera!

Helaas moeten we de oorzaak van de afgang van sinterklaas meer bij de secularisatie zoeken. Dat werd mij onlangs duidelijk, toen ik door een der grotere winkels liep en hoorde, dat sinterklaas in hoogsteigen persoon aanwezig was en pakjes uitdeelde aan kinderen op de bovenste verdieping! Vol verwachting liep ik erheen. Intussen was mijn herinnering teruggekeerd naar sinterklaasfeesten uit vroeger tijden. Gezeten op een voorname, gemakkelijke stoel en omringd door ernstig kijkende zwarte pieten was de goedheiligman natuurlijk bezig pakjes uit te reiken. Zo ging dat toch? Een statig en waardig man, die met een wat zware stem langzaam en deftig sprak, je vermanend aankeek en vroeg of je ook wel eens stout was geweest. En als je dan nadacht wat je moest antwoorden, zag je dat zwarte piet je een beetje loerend aankeek. Want liegen tegen sinterklaas, dat kon wel eens eindigen in een ongewenste winterreis richting Spanje! Sinterklaas dwong eerbied af!

Voddenman
Wie schetst echter mijn verbazing toen ik de hedendaagse sint in het oog kreeg? Te midden van veel te hard klinkende muziek liep sinterklaas heen en weer te draven. Er kwamen kreten over zijn lippen in de taal van een onvervalste Amsterdamse voddenman. Al met al kreeg je de indruk dat hij zijn verstand een beetje verloren had. Trouwens, de zwarte pieten waren zo te zien ook rijp voor opname in een inrichting.

Ik stond perplex. Sinterklaas was zwaar geseculariseerd!

Wat dat betekent, werd me duidelijk gemaakt door een jochie, dat met zijn moeder ook op de sint was afgekomen. Verbaasd bleef hij staan, wees met zijn vinger naar de goedheiligman voor hem en zei luid en duidelijk: Kijk, mam, die gelooft er zélf niet meer in!

Ds. M. Baan, hervormd predikant in Nijkerk