Forum 23 november 2000

Condooms

Stelling: De aids-problematiek in Afrika is onvoorstelbaar groot, maar daarin ligt nog geen rechtvaardiging voor het actief propageren van het gebruik van condooms.

Rooms-katholiek kerkgenootschap in Nederland
„Mee eens. De rooms-katholieke kerk staat, kort gezegd, een integrale benadering van de aids-problematiek voor.

In de eerste plaats is het belangrijk om de dramatische situatie in Afrika eerlijk onder ogen te zien. De epidemie heeft een ontwrichtende werking op samenlevingen. Fundamentele humane waarden, zoals het opgroeien in gezinsverband, komen onder grote druk.

In de tweede plaats mogen we in dit drama niet onverschillig aan de kant blijven staan. Dat doet de rooms-katholieke kerk dan ook niet. Vanaf het begin is zij aanwezig geweest met hospitalen. Meermalen heeft ze zelfs vooraan gestaan in de strijd, zonder publieke steun.

In de derde plaats moeten we de oorzaken en achtergronden van het probleem diepgaand analyseren. Fundamentele oorzaken van de epidemie zijn met name de armoede (werkloosheid, burgeroorlogen enzovoort) en het achterblijven van de emancipatie van de vrouw. Ook promiscue seksueel gedrag is een belangrijke oorzaak.

In de vierde plaats moeten we het probleem integraal aanpakken. Met name de waardigheid van de vrouw staat op het spel. Vooral dient een einde te komen aan het promiscue seksueel verkeer. In onze visie past een menswaardige beleving van seksualiteit alleen binnen het huwelijk van man en vrouw, in openheid voor het voortbrengen van kinderen.

En wat dan met het condoomgebruik? In deze lijn past condoomgebruik niet in de bestrijding en preventie van aids. Enkele kanttekeningen kunnen hierbij worden gemaakt. Men kan begrijpen waarom gezondheidsautoriteiten soms voorbehoedsmiddelen verspreiden. Die kunnen een zekere beperkende invloed hebben. Er kunnen zich gevallen voordoen waarin condooms louter en alleen als anti-infectie middel worden gebruikt: bij gedwongen seksueel verkeer, met name binnen een huwelijksrelatie. Dan is condoomgebruik „volstrekt begrijpelijk en natuurlijk geoorloofd”, zo stelde kardinaal Simonis recent in een tv-uitzending.

De verpleegkundige die in zo'n geval „in hemelsnaam” dan maar condooms geeft aan een vrouw wier echtgenoot al besmet is met aids, veroordeelt de kardinaal niet, want „daar is het leed veel te schrijnend voor.””

Mr. J. G. de Hoop Scheffer, fractievoorzitter CDA in de Tweede Kamer:
„Niet mee eens. In het afgelopen jaar heb ik weer twee bezoeken aan Afrika gebracht. Vooral in zuidelijk Afrika heeft de aids-epidemie dramatische gevolgen. Een hele generatie sterft en laat talloze weeskinderen achter. Geen middel mag onbenut blijven om aids te bestrijden.

Teleurgesteld ben ik over de brief van de bisschoppen over het gebruik van condooms. Het gezag van de kerk is zeker in Afrika nog groot en ik had, na de opbouwende opmerkingen van monseigneur Muskens over deze materie, de hoop dat zijn standpunt een zware rol zou spelen.

Zijn condooms de enige oplossing voor het drama? Zeker niet. Het gaat ook in Afrika om het ABC. Dit staat voor ”abstinence” (onthouding), ”be faithfull” (trouw) én ”condoms”.

Voorlichting over de seksuele moraal vormt een belangrijk aandachtspunt. Aids heeft ook veel te maken met de positie van de vrouw en armoede. Bestrijding van armoede is dan ook belangrijk.

Het gezag van de kerk zou, bij een andere houding ten aanzien van condoomgebruik, enorm kunnen helpen. Het zou ook een grote steun in de rug zijn voor de talloze artsen en verpleegkundigen, geestelijken en vrijwilligers die permanent bezig zijn dit veelkoppige monster te bestrijden.

Topsporters zijn de idolen van velen. Ook zij kunnen een rol spelen in een campagne ter bestrijding van aids, samen met overheden en kerken.

Het is voor delen van Afrika letterlijk een kwestie van overleven. Geen middel mag daarbij onbeproefd blijven, ook het stimuleren van condoomgebruik niet.”