Spitsuur voor de postbode

De postzakken op het sorteercentrum van PTT Post in Leidschendam puilen uit. Rond 19.00 uur is het topdrukte. Met containers tegelijk rollen de grauwe postzakken binnen. Het postbedrijf stroopt z'n mouwen op. In de laatste twee weken voor Kerst verdubbelt de normale hoeveelheid poststukken van 22 miljoen naar 44 miljoen stuks per dag.

Een enorme centrifuge in het sorteercentrum draait traag in het rond. Honderden, duizenden enveloppen, bladen en kaarten draaien mee, vallen terug en verdwijnen met duizelingwekkende vaart over een lopende band. Achter elkaar, stuk voor stuk, 25.000 per uur. Een drukmachine slaagt er nog net in om en passant z'n stempel op het stuk te drukken.

Een kleine 30 meter verderop draaien zeven sorteermachines van elk 60 meter lengte op volle toeren. De snelheid stijgt. Per uur legt de ”SMK” (Sorteer Machine Klein) zo'n 27.500 brieven en kaarten op plaatsnaam. Soort bij soort, Delft bij Delft. Enkele uren later herhaalt het ritueel zich. De sorteermachine slikt opnieuw dezelfde stapel post in, maar nu met een andere diskette in z'n buik en braakt vervolgens alle stukken op postcode uit.

Giro-enveloppen flitsen voorbij. Als het werkt, werkt het prachtig. Maar een kleverig envelopje of juist een superglad plastic hoesje kan het systeem aardig op tilt jagen. „Deze had hij eigenlijk moeten pakken”, mompelt bedrijfsleider Hans van der Kooij, terwijl hij een verdwaald girootje uit een 'afvalbak' vist. „Vreemd.”

Hapering
PTT Post kan meepraten over haperende systemen. Met de intrede van de machinale postsortering is het percentage poststukken dat binnen 24 uur op de plaats van bestemming is, gekelderd van 95 tot soms minder dan 85 procent. „Heel vervelend”, erkent Drapers. „Vooral voor de klant.” Langzaam keert het tij. Het postbedrijf zit sinds november weer op 92 procent. Maar waarom heeft de gemiddelde Nederlander altijd het onbestemde gevoel tot die 8 procent te behoren?

PTT Post heeft extra maatregelen genomen om niet overspoeld te worden door de komende golf groetenissen. „De Kerst begint bij ons al vóór de zomer”, legt de sorteerdirecteur uit. „In april beginnen we met de planning.” Het postbedrijf, onderdeel van de TNT Post Groep, zet dit jaar 10.000 man extra personeel in, van wie 4000 uitzendkrachten. De rest wordt geronseld onder familie, vrienden en kennissen van personeelsleden.

Omdat kerstpost vooral binnen de eigen regio wordt verstuurd, worden de hulpkrachten met name ingezet in plaatselijke distributiecentra. Anderen werken op een van de zes grote sorteercentra in het land. Daar draaien de in totaal ruim honderd sorteermachines dezer dagen ook overdag en 's nachts om de bulk weg te werken.

Uitbreiding
PTT Post heeft verder 21 sorteermachines bijbesteld om de gestage groei van poststukken het hoofd te bieden. Fax en e-mail slagen er vooralsnog niet in de tassen van de postbode lichter te maken. Bovendien stuurt het postbedrijf zijn personeel vaker naar de schoolbankjes voor bijscholing. Hiermee verwacht PTT Post in het voorjaar –„het kan ook najaar worden”– weer op de oude, voor hen acceptabele score van 95 procent te zitten.

Voor rouwcirculaires, mits apart op het postkantoor aangeboden, handhaven de postmensen onverkort hun 24-uurseis, Kerst of geen Kerst. De 200 miljoen kerst- en nieuwjaarsgroeten moeten dan maar even wachten. Een aflevering binnen 72 uur op de deurmat van tante Truus is redelijk, vindt het bezorgbedrijf. Per slot van rekening betaalt de klant daar ook maar 55 cent voor.