Baan met beide benen op de grond

Wagenaar heeft als financieel topman de euforiejaren voor 1998 niet meegemaakt. „Best jammer. Ik loop nu al meer dan een jaar lang minder positief nieuws naar buiten te brengen. Dat was een moeizame en pijnlijke periode.”

Hij zou het graag anders hebben, maar gezien het recordverlies van 315 miljoen dollar –ongeveer 635 miljoen gulden– over het afgelopen jaar is er weinig reden tot juichen. In 1997 werd nog een winst van 77,2 miljoen dollar geboekt. Het verlies van 315 miljoen dollar in 1998 hakt erin, want Baan maakte in de drie voorgaande beursjaren (1995-1997) een winst van in totaal 129 miljoen dollar.

Aandacht en energie
Klanten zijn zeer terughoudend in het aanschaffen van nieuwe softwarepakketten, zo blijkt. Vooral de nadering van de millenniumwisseling baart ondernemers zorgen. De oplossing van het jaar-2000-probleem slokt hoe langer hoe meer hun aandacht en energie op. Het is zelfs niet uitgesloten dat de vraag in de tweede helft van dit jaar zelfs helemaal wegvalt. Daar komt de economische crisis in verschillende werelddelen nog bij.

Bestuursvoorzitter Tom Tinsley is het eens met analisten die een moeilijk 1999 voorspellen voor de markt voor pakketsoftware (ERP). „We hebben het vorig jaar al kunnen zien. In het eerste kwartaal groeide de vraag naar Baan-producten nog met 45 procent. In het vierde kwartaal zakte dat percentage naar 6.”

Door de millenniumbug is het onzeker of de bij Baan doorgevoerde reorganisaties (meer dan duizend man personeel weg, tientallen kantoren dicht en verkoop van bedrijfsonderdelen) en een kostenreductie van 20 procent wel snel hun vruchten zullen afwerpen. Volgens Wagenaar is dat in het lopende kwartaal zeker niet het geval. „Op zijn vroegst bij de halfjaarcijfers is daarover meer te melden”, zo schat hij in.

Extra voorziening
Baan gaf in januari een winstwaarschuwing af. Het verlies over het vierde kwartaal blijkt echter met 295 miljoen dollar nog groter dan verwacht (45 miljoen dollar meer). De financieel directeur wijt dit aan de snel verslechterde marktvooruitzichten. „Ook concurrenten als SAP, Peoplesoft en JD Edwards hebben hun verwachtingen negatief bij moeten stellen. Dat was voor ons reden om nog een extra voorziening te nemen.” Het verlies bij Baan over 1998 bedraagt overigens 62 miljoen dollar als de reorganisatiekosten buiten beschouwing worden gelaten.

Bestuursvoorzitter Tinsley vindt dat Baan met het verbeteren van de balanspositie en een goedgevulde kas –206 miljoen dollar, mede dankzij een kapitaalinjectie van 75 miljoen dollar door de Amerikaanse investeringsmaatschappij Fletcher International– tegen een stootje kan. Fletcher overweegt nog eens 150 miljoen dollar in het softwareconcern te steken.

Ook een post ”vooruitgeschoven omzet” van bijna 168 miljoen dollar geeft volgens Wagenaar aan dat het er niet hopeloos uitziet. „Die omzet is binnen, maar mocht volgens nieuwe Amerikaanse boekhoudregels nog niet worden geboekt.” Baan haalde vorig jaar een omzet van 736 miljoen dollar (1997: 680 dollar). De financieel directeur meldde gisteren dat het concern in 1998 ongeveer 1300 nieuwe klanten heeft binnengehaald. De overnames van de softwarebedrijven Coda en Caps Logistics waren goed voor nog eens 1800 klanten.

Ontvlechting
De „ontvlechting” van de door vooral Amerikaanse beleggers sterk bekritiseerde banden tussen Baan Company en de investeringsmaatschappij Vanenburg Ventures van de gebroeders Baan is nagenoeg voltooid, zo liet Wagenaar weten. De aankoop van Baan Midmarket Solutions, een wederverkoper die zich richt op het midden- en kleinbedrijf, werd in januari afgerond. Ook zal de Baan-naam zo snel mogelijk moeten verdwijnen bij alle andere Vanenburg-dochters.

Baan Business Systems –„ook een Vanenburg-activiteit, ik heb geen idee hoe ze dat straks gaan noemen”– zal volgens Wagenaar gewoon Baan-producten blijven verkopen, maar dan wel met tussenkomst van een derde partij. „We doen er alles aan om een belangenverstrengeling te voorkomen”, aldus de financieel directeur. Van de ongeveer 220 wederverkopers van Baan-software vallen er vijftien onder Vanenburg Ventures. „Dat is dus niet overdreven veel”, aldus Wagenaar, „maar het zijn voor ons wel belangrijke resellers.”

Overigens is volgens hem de relatie met de broers Baan uitstekend. „Ze komen nog gewoon bij ons over de vloer, er is geen enkele reden om elkaar op straat de rug toe te keren.” Oprichter Jan Baan trad vorig zomer terug als bestuursvoorzitter. Paul Baan besloot in diezelfde roerige tijd de voorzittershamer in de raad van commissarissen neer te leggen.

Op de buitengewone aandeelhoudersvergadering van 18 maart zullen vijf nieuwe leden van de raad van commissarissen worden voorgesteld. Dit orgaan bestaat momenteel uit de Amerikanen W. Grabe en D. Hodgson en de Nederlander J. Wortmann. De nieuwe beoogde voorzitter is Pierre Jan Everaert, voormalig Ahold-topman en ex-lid van de raad van bestuur van Philips. De tweede Nederlander in het gezelschap wordt generaal b.d. H. van Breemen, voormalig chefstaf van de Nederlandse krijgsmacht. De raad wordt verder aangevuld met topman J. Janssen van het bouwconcern Heijmans, ex-bestuurder John Barter van AlliedSignal en bestuursvoorzitter Koichi Nishimura van Solectron.

Geruchten
Baan-president Mary Coleman, die verantwoorlijk is voor de lopende reorganisatie, zal zich blijven inzetten voor verdere kostenreducties. „We hebben de ergste maatregelen achter ons liggen. Baan is hard bezig weer een sterk bedrijf te worden.” Nieuwe reorganisaties zitten er volgens haar niet aan te komen.

Door de sterke daling van de beurskoers nemen de geruchten over een overname van Baan door bijvoorbeeld IBM of Microsoft toe. Coleman gaf echter aan dat het concern de intentie heeft om zelfstandig te blijven.

Analisten mogen optimistischer zijn over de markt voor ERP-software in het jaar 2000, voor beleggers waren de tegenvallende cijfers van Baan gisteren reden om het automatiseringsfonds de rug toe te keren. Het aandeel sloot met een verlies van 55 eurocent op 7,85 euro. Het fonds ligt al bijna een jaar onder vuur. In die tijd daalde de koers met meer dan 80 procent.