Matig beursjaar ligt in het verschiet

Het Damrak kwam voortvarend uit de startblokken. Op de eerste twee handelsdagen van januari schoot de AEX-index met bijna 26 punten ofwel zo'n 2,8 procent naar boven, naar 939. Gistermiddag was hij teruggezakt tot 913.

Hoe zal het verder gaan? Het inschatten van de financiële ontwikkelingen blijft een moeilijk vak. Dat hebben de voorbije twaalf maanden weer eens geleerd. Zij leverden na alle ups en downs een stijging op van maar liefst 41 procent. Op een zo uitbundige stemming hadden zelfs rasechte optimisten niet durven hopen. Na de fraaie rally van 34 procent in 1996 zal de feestvreugde nu snel temperen, luidde vooraf de overheersende mening. Veel analisten hielden het erop dat de barometer in Amsterdam niet ver zou uitklimmen boven de 648 van eind december.

We weten inmiddels dat die visie volledig is gelogenstraft. Vanaf half augustus was er weliswaar sprake van grote nervositeit en fikse schommelingen, maar bij het sluiten van de boeken reikte het gemiddelde niettemin tot 913,67. Voorspellingen op dit gebied blijken, ondanks alle ervaring en deskundigheid, in hoge mate gewoon een gok. De koersen volgen maar al te vaak een eigenzinnige route.

AEX
Met deze relativering in het achterhoofd kijken we vervolgens naar de opvattingen over wat de beurs in het pas begonnen jaar te wachten staat. Als we de publicaties overzien, kunnen we concluderen dat de banken en overige handelaren in meerderheid een gematigde verbetering van de AEX verwachten.

ABN Amro, Rabo/Robeco en MeesPierson zitten met hun raming aan de onderkant en zinspelen op zo'n beetje een adempauze. Zij vermoeden dat de graadmeter per saldo zeker niet de grens van 1000 punten zal passeren. Voor andere instellingen daarentegen, waaronder ING Barings, Generale Bank, Van Lanschot en SNS, behoort een niveau van tussen 1000 en 1050 tot de mogelijkheden. Laatstgenoemde stand zou een sprong voorwaarts betekenen van 15 procent.

Effectenmakelaar Van der Hoop huldigt een duidelijk afwijkend standpunt. De medewerkers van de researchafdeling van dit commissionairskantoor laten een tamelijk somber geluid horen. Zij stellen een geleidelijke correctie in het vooruitzicht naar een in hun ogen meer normaal en gezond peil van ongeveer 700.

Even een uitstapje naar Wall Street. De Dow Jones realiseerde in het recent verstreken jaar, met een slot van 7908,25, een plus van 24 procent. Ook in New York klinken er onder de specialisten verdeelde meningen over de perspectieven voor 1998. Het kan alle kanten op; meer valt er niet uit af te leiden. Pessimisten waarschuwen voor een terugval van ten minste 15 procent. Aan de andere zijde van het spectrum zijn er 'goeroes' die een opmars haalbaar achten tot boven de 9000 punten, van dus meer dan 10 procent.

Azië-crisis
Hogere aandelenkoersen moeten gedragen worden door hogere resultaten van het bedrijfsleven. Voor het beleggingsklimaat zal daarom veel afhangen van de berichten die de ondernemingen de komende tijd naar buiten brengen over wat zij denken te verdienen in het lopende jaar. Een beperking van de winstgroei ligt in het verschiet, is de algemene opinie, en dat zal uiteraard nadelig uitpakken voor het sentiment op de beurs.

De problemen waarmee het Verre Oosten kampt, zijn ernstig. Dat ook Nederlandse concerns een tik meekrijgen, daarover bestaat weinig twijfel. De mate waarin dat gebeurt, geldt als de belangrijkste onzekerheid die thans boven onze economie en boven het Damrak hangt. Internationaal beschouwd mogen we zeggen dat de malaise rond de Stille Oceaan voor geheel Europa alsook voor de Verenigde Staten een bedreiging vormt voor een voorspoedig 1998.

De landen in de door rampspoed geteisterde regio, met het sterk gewaande Zuid-Korea voorop, zijn genoodzaakt pijnlijke maatregelen te treffen. Overheden bezuinigen fors op hun uitgaven, noodlijdende firma's moeten de deuren sluiten, de werkloosheid rukt op en een scherpe groeivertraging tekent zich af. Door dat alles beschikt de consument over een geringere koopkracht. Producenten zien hun verkopen slinken, de uitvoer naar het betrokken gebied stagneert.

Ondernemingen van ginds zullen hun export trachten uit te breiden. Door de devaluatie van de munten is hun concurrentiepositie verbeterd. Westerse bedrijven worden op de thuismarkten en elders geconfronteerd met goedkopere goederen in de sfeer van onder meer de elektronica, de automobielindustrie en de petrochemie. Om geen terrein te verliezen zit er voor hen niets anders op dan de prijzen te verlagen en daarmee de marges te versmallen.

Kortom, de resultaten van de in het Verre Oosten opererende concerns raken onder druk. Kabelfabrikant NKF ondervindt als eerste beursgenoteerde vennootschap aan den lijve de gevolgen van de Aziatische crisis. De raad van bestuur stelde vlak voor de jaarwisseling de winstprognose voor 1997 met een kwart naar beneden bij. De vraag in het genoemde deel van de wereld krimpt en een klant in Maleisië kan niet binnen de contractuele termijnen aan zijn betalingsverplichtingen voldoen.

Deflatie
De aandelenkoersen kregen de afgelopen jaren een flinke impuls van het rentefront. Voor 1998 gold als verwachting dat, mede gelet op het lage niveau, een verdere daling onwaarschijnlijk was. Maar momenteel gaat het toch weer wat naar beneden, doordat beleggers, in deze risicovolle tijden, hun middelen op de westerse kapitaalmarkten stallen.

Het gevaar van een renteverhoging in de VS, dat in de eerste helft van 1997 nogal eens voor spanning zorgde op de beurzen, is voorlopig geweken. De situatie in Azië heeft wereldwijd een matigende invloed op de prijzen; we wezen daar reeds op. In de VS maakt inflatievrees geleidelijk plaats voor angst voor juist deflatie, lijkt het. Fed-voorzitter Greenspan vroeg vorige week aandacht voor de problemen die dat fenomeen kan meebrengen. Hij zal dus zeker niet de rente optrekken.

De dollar beleefde dit jaar een vliegende start. Hij werd, eveneens onder invloed van de onrust in de Pacific-regio, meteen enkele centen duurder. Tot nu toe menen analisten echter dat er voor 1998 als geheel eerder een daling dan een stijging in het vat zit.