Dossier 28 juli 1999

RPF en GPV zien niet zoveel in 'ramkoers' van SGP-fractie

Borst drijft christenen naar elkaar

Door G. A. Vroegindeweij
DEN HAAG – De D66-klier van minister Borst van Volksgezondheid heeft in de afgelopen weken veel vocht afgescheiden. Net voor het zomerreces deed ze een aantal voorstellen om leven dat mensen niet langer als wenselijk zien, sneller te kunnen beëindigen. Het drijft de christelijke partijen in de Tweede Kamer naar elkaar toe, maar de oppositionele 'ramkoers' die de SGP serieus overweegt, heeft niet ieders sympathie.

Borst wil in een aantal gevallen de Wet afbreking zwangerschap „versoepelen.” In geval van ernstige handicaps mogen vrouwen hun kind in de moederschoot ook laten doden en verwijderen na een zwangerschap van meer dan 24 weken. In een aantal gevallen zijn de kinderen dan al levensvatbaar.

In de euthanasiewetgeving wordt de bewijslast omgedraaid. Nu moeten artsen aantonen dat ze volgens de zorgvuldigheidscriteria hebben gehandeld. Straks moet het openbaar ministerie zelf de bewijzen verzamelen als het een arts verdenken van onwettig handelen. Dit voorstel was al in het regeerakkoord aangekondigd. Minstens zo schokkend is het voorstel om de leeftijd waarop iemand mag besluiten tot euthanasie, te verlagen van 18 naar 16 jaar.

De bewindsvrouw presenteerde ook een plan voor wetenschappelijk onderzoek. Embryo's die moedwillig uit de moederschoot zijn verwijderd mogen worden gebruikt voor onderzoek naar medicijnen en ziekten.

Het vierde voorstel waarmee Borst in de afgelopen weken de toon zette, is het beschikbaar stellen van de abortuspil in ons land.

Schrik
Bij SGP-leider van der Vlies is er wat „geknapt” na de presentatie van deze voorstellen. In deze krant zette hij vorige week in een opinieartikel uiteen dat de „ontchristelijking van Nederland” bij de fractie diepe indruk heeft gemaakt. Op dit moment is de SGP een gezagsgetrouwe partij, die het kabinet op zijn daden beoordeelt; „kritisch opbouwend”, zo schrijven Van der Vlies en zijn voorlichter.

Vanwege deze voorstellen overweegt ze echter serieus om haar benadering over een andere boeg te gooien: meer oppositie te gaan voeren, meer verzet te bieden tegen de regerende meerderheid. In de eerste fractievergadering na het zomerreces, op dinsdag 31 augustus, zullen de staatkundig gereformeerden daarover een standpunt innemen.

De andere christelijke partijen, CDA, RPF en GPV, zijn ook geschrokken van de voorstellen die het kabinet, enkele weken nadat het is gelijmd, heeft geproduceerd. Ze verschillen van mening of dat ook moet leiden tot hardere oppositie tegen het kabinet.

Het CDA lijkt er nog het meest gevoelig voor. Deze week zei vice-fractievoorzitter mevrouw Bijleveld voor de televisie: „Ik vind wel dat als er bij het kabinet en in de Kamer geen klankbord is voor onze alternatieve geluiden, we misschien kunnen kijken of we een ander voorstelletje tegen kunnen houden. Dat kan best.” De nieuwe koers van de SGP-fractie noemt de christendemocrate „een opmerkelijk geluid.”

RPF en GPV zien niet zoveel in een 'ramkoers' tegen het paarse kabinet. GPV-senator Veling zei in dezelfde televisie-uitzending: „Dit lijkt mij nooit een vruchtbare manier van oppositie voeren.” RPF-voorzitter Van Daalen voegde eraan toe: „Ik denk ook niet dat je het daarmee redt. Met oorlog voeren wordt nooit iemand beter.”

Alternatieven
De „levensbedreigende” voorstellen van de regering drijven de christelijke partijen in de Tweede Kamer wel naar elkaar toe. Het CDA vindt dat de kabinetsplannen in ieder geval een onderwerp moeten zijn van het overleg dat de christelijke partijen met elkaar voeren. Wat mevrouw Bijleveld betreft kunnen er wellicht ook gezamenlijke alternatieve voorstellen uit voortkomen.

„We hebben samen met GroenLinks en de vakbeweging een alternatief gemaakt voor de bestrijding van de armoede en dat kan nu ook. Misschien een gezamenlijk pamflet of een discussiestuk over de achterliggende ethische vragen, want die komen slecht naar voren in de stukken van het kabinet.” Het CDA-kamerlid wil daarbij zelfs over partijmuren heen kijken: „Ik zou een oproep willen doen aan christenen in GroenLinks en in de PvdA.”

RPF en GPV lijken zo ver niet te willen gaan. De GPV'er Veling vindt wel dat het protest zich breder moet manifesteren dan alleen 'Den Haag': „Het moet niet alleen een politieke beweging zijn, maar ook een maatschappelijke.” RPF-voorzitter Van Daalen: „Ik kan me voorstellen dat er van RPF- en CDA-huize een gezamenlijk artikel gaat verschijnen omdat dit zo niet verder kan.”

Van der Vlies wil in deze discussie niet afzijdig blijven. Ook hij wil met de andere christelijke partijen een medisch-ethische discussie over de plannen van minister Borst. Dat past goed in een eerder voorstel van de SGP'er, gedaan net na het aantreden van Kok II, om meer te overleggen over de houding en politieke koers tegenover deze regering.