Gehalte D66-winst dubieus

Door P. van de Breevaart
DEN HAAG – Voor wie het nog niet duidelijk is: De kabinetcrisis van eind mei/begin juni heeft D66 bepaald geen windeieren gelegd. Allerlei voorstellen van staatkundige maar vooral ook van ethische aard die in het regeerakkoord staan genoteerd, komen opeens als wetsvoorstellen naar buiten. Het is een winst van dubieus gehalte.

Iedereen in en rond het kabinet zal natuurlijk ontkennen dat er een verband bestaat tussen het zomerreces van de Tweede Kamer en de voorstellen die het kabinet in de afgelopen tijd onverhoeds presenteerde. De samenloop is te opvallend om ervan uit te gaan dat er geen verband is.

Het is volstrekt begrijpelijk dat de CDA-fractie in de Tweede Kamer afgelopen zaterdag nogal gebelgd was over de door het kabinet gevolgde procedure rond de abortuspil, de late abortussen en de verruiming van de euthanasieregels. Een fractiewoordvoerder introduceerde dan ook het begrip „sliert ethische voorstellen.” Volgens deze woordvoerder zijn dit stuk voor stuk onderwerpen die „te belangrijk zijn om nu even kort door de bocht af te handelen.”

Nu zullen de fracties van GroenLinks en SP daar minder moeite mee hebben, hoewel de SP op ethisch gebied zeker geen progressief beleid voorstaat. Het zijn met name de christelijke fracties, waarvan de CDA-fractie zich als dé oppositiefractie manifesteert, die zorgen en dus vragen hebben over de voornemens van het kabinet.

Naar de zin
Het kabinet is in de afgelopen weken vooral bezig het de kleinste coalitiepartner, D66, naar de zin te maken. Althans, de ministerraad doet alle moeite die indruk te vestigen. Daaruit blijkt dat D66, hoe onbeduidend ook in getal, als de 'winnaar' uit de referendumcrisis van eind mei/begin juni is gekomen.

De belangrijkste voorstellen van het kabinet in de achterliggende weken zijn vrijwel alle voorstellen die D66 zo graag op de politieke agenda ziet. Het kabinet besloot eind juni het voorstel om het referendum in de Grondwet te verankeren opnieuw voor advies naar de Raad van State te sturen.

Ook besloot het kabinet de verkiezingen voor Provinciale Staten en gemeenteraden op één dag te organiseren. De staatscommissie die minister Peper van Binnenlandse Zaken oktober vorig jaar instelde om hierover advies uit te brengen, de commissie-Elzinga, werd daarmee geschoffeerd. Deze voorstellen zijn echter van staatkundige en niet zozeer van principiële aard. Ze raken de organisatie van de samenleving en hebben weinig van doen met het principiële gehalte van de Nederlandse samenleving en haar overheid.

Hart
Op dit gebied presenteerde het kabinet in de afgelopen weken ook voorstellen. Deze treffen de samenleving in het hart, omdat er normen en waarden in het geding zijn die hun oorsprong in de joods-christelijke traditie hebben.

Eind juni diende het kabinet ook het wetsvoorstel over openstelling van het burgerlijk huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht (het homohuwelijk) en adoptie van Nederlandse kinderen door homoparen bij de Tweede Kamer in. Daar voegde het kabinet vorige week drie voorstellen aan toe. Afgelopen woensdag werd bekend dat abortusklinieken en ziekenhuizen de abortuspil binnenkort mogen voorschrijven.

Donderdag kwam minister Borst van Volksgezondheid met het voorstel 'late' abortussen toe te staan op ongeborenen die buiten de moederschoot niet levensvatbaar zijn of van wie is vastgesteld dat een of meer levensfuncties onherstelbaar zijn beschadigd. Ten slotte ging het kabinet vrijdag akkoord met het verwijderen van euthanasie uit het Wetboek van Strafrecht en het toestaan aan minderjarigen van 16 en 17 jaar zelfstandig om euthanasie te verzoeken. Bovendien krijgen euthanasieverklaringen expliciete erkenning in de wet.

Oogst
Het is begrijpelijk dat de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE) enthousiast is over de kabinetsplannen. Het is ook begrijpelijk dat in D66-kringen ingehouden enthousiast wordt gekeken naar de 'oogst' van de afgelopen weken. Natuurlijk kunnen de democraten niet al te uitbundig doen. Voorstellen zijn nog geen wetten en in kringen van PvdA en VVD zijn er nog wel mensen te vinden die uitermate gereserveerd staan tegenover de ethische liberalisering van Nederland.

De norm voor deze liberalisering ligt immers in het egocentrisme en individualisme, waarvan D66 dé exponent is. D66 lijkt de ethische slag na de kabinetscrisis te hebben gewonnen, het Nederlandse volk dreigt daardoor de oorlog tegen het individualisme te verliezen.