De computer is een en al oor
Door S. M. de Bruijn
„Over vijf jaar praat iedereen tegen zijn computer”, voorspelt Bill Gates. Sommige mensen doen dat nu al, maar tegen die tijd zal het apparaat in staat zijn wat terug te zeggen. Spraakherkenning is een van de belangrijkste ontwikkelingen op computergebied in de komende tien jaar. „Toch zou ik het toetsenbord nog niet weggooien”, zegt Jo Lernout, topman van een 'spraakmakend' Vlaams softwarebedrijf.
Vier talen telde het gebied tijdens de Eerste Wereldoorlog. De frontlinie liep dwars door West-Vlaanderen. De Duitsers rukten op vanuit het oosten, maar stuitten op een front van de Britten, versterkt met Waalse en Vlaamse troepen. Het plaatsje Ieper, tussen Duinkerken en Lille, werd volledig van de kaart geveegd.
Bij de drie grote veldslagen rond Ieper sneuvelden niet minder dan 350.000 soldaten. Een van de problemen in de strijd was dat de Vlaamse soldaten de commando's van hun Waalse officieren niet begrepen, vertelt de Vlaamse minister van economische zaken, Van Rompuy. Afgelopen woensdag legde hij in Ieper de denkbeeldige eerste steen van “Flanders Language Valley”, die moet uitgroeien tot het grootste spraak- en taaltechnologiecentrum ter wereld.
Ieper behoorde in de Middeleeuwen tot de belangrijkste steden van Europa. De Lakenhalle aan de Markt getuigt van vergane glorie: het belangrijkste handelscentrum uit de dertiende eeuw is omgebouwd tot museum. Er komt echter een nieuwe industriële opleving voor het gebied, betoogt Van Rompuy in een van de zalen van het monumentale gebouw. „Vlaanderen is niet bereid de tweede viool te spelen in de wereldeconomie. Wij zullen behoren tot de besten”. Daar is geen woord Frans bij.
Papegaai
Was het spreken tegen een computer in het verleden vooral beperkt tot het foeteren wanneer het apparaat niet goed werkte, binnenkort is het mogelijk om een echt gesprek te voeren met de pc. Volgende maand brengt het bedrijf Associative Computing een papegaai op de markt, de Talking Parrot. Het 'dier' woont op het scherm, fladdert heen en weer tussen de verschillende vensters en kruipt over de knoppenbalken.
Direct na het opstarten knoopt de papegaai een gesprek aan met z'n gebruiker. Het virtuele dier is goed op de hoogte van muziek, sport, film en computers, blijkbaar de belangrijke dingen in het leven van een papegaai. „Heb je “Titanic” gezien?”, vraagt de kraakstem. „En wat vond je ervan?”.
De Talking Parrot kan weliswaar ook een aantal serieuze opdrachten uitvoeren, zoals het starten van programma's of het invoeren van vaste gegevens boven aan een brief, maar het blijft vooral een speeltje. Het is echter de voorloper van de computer die grotendeels door spraak bediend wordt. „Dan krijgen we het: Spiegeltje, spiegeltje aan de wand ..., waarna de spiegel echt antwoordt”, zegt Jo Lernout. Hij is een van de directeuren van het bedrijf L&H, de spil van de Flanders Language Valley en onder meer leverancier van de spraaksoftware voor de papegaai.
„Binnen vijf à tien jaar vraag je gewoon aan de computer: Volgende week ga ik naar Athene, welke hotels zijn nog vrij en wat kosten ze?” zegt Lernout. Zijn bedrijf maakt niet alleen software die zo'n vraag herkent en begrijpt, maar die deze ook beantwoordt door met speciale zoekrobots op Internet naar de oplossingen te speuren.
L&H houdt zich niet alleen bezig met spraakherkenning maar ook met vertaaltechniek. Lopen mensen straks met een gehoorapparaatje rond dat bijvoorbeeld Chinees rechtstreeks in het Engels vertaalt? Lernout: „Over twee jaar hebben we een zakcomputer die zoiets kan”. Toch schat hij dat de perfecte elektronische tolk nog minstens een jaar of tien op zich laat wachten. „Maar onze software kan nu al betere vertalingen maken dan u bijvoorbeeld aantreft in de gebruiksaanwijzingen van apparaten uit het Verre Oosten”.
Microsoft
De twee topmannen van L&H, Jo Lernout en Pol Hauspie, staan
in het middelpunt van belangstelling bij de oprichting van de Flanders Language Valley, waar nu zo'n 600 taalkundigen werken. Het bedrijf is al sinds 1987 bezig met spraaktechnologie, maar stond een jaar of vijf geleden aan de rand van de afgrond. „Daar is het gras altijd groener”, durven ze nu lachend te zeggen.
Pas vorig jaar kwam L&H op de wereldkaart te staan, toen bleek dat grote broer Microsoft wat zag in de software van de twee Vlaamse compagnons. Een financiële injectie van 100 miljoen gulden in september vorig jaar onderstreept het belang dat Microsoft hecht aan spraaktechnologie. In de eerste plaats om te gebruiken binnen het tekstverwerkingsprogramma Word: twee weken geleden bracht L&H voor 100 dollar Voice Xpress Plus op de markt, waarmee een gebruiker met een snelheid van 150 woorden per minuut kan dicteren. Trek daar de tijd af die nodig is om de 2 tot 5 procent niet-herkende woorden te corrigeren, dan blijven er 120 woorden per minuut over, beweert Hauspie. „En dat is vier keer zo snel als de meeste mensen typen. Die gebruiken namelijk maar twee vingers”.
Maar Microsoft wil uiteindelijk spraak gaan gebruiken om ook het besturingssysteem Windows 'aan te spreken'. „De computers zijn nu nog niet krachtig genoeg, maar in Windows 2001 of zeker in Windows 2004 zit dit er standaard in”, zegt Bernard Vergnes, Europees directeur van Microsoft. „Het zal niet muis en toetsenbord vervangen, maar aanvullen. Het is veel makkelijker om te praten dan te typen”.
