De mens in het middelpunt

Een computerstamboom van Adam tot Methusalem lijkt op het eerste gezicht onmogelijk. Want welke mens overlijdt 150 jaar na het overlijden van zijn moeder? Toch kan het genealogieprogramma “Stamboom De Luxe” deze opgave aan. De cd-rom levert zelfs de stamboom van Adam tot verre nakomelingen van Jakob toe. Genealogieprogramma's stellen de mens centraal.

Door G. Wolvers

Een computerprogramma biedt voor veel genealogen uitzicht. En inzicht in hun brij van gegevens. Nu springen de meeste stamboomonderzoekers –niet alleen oude heren maar ook huismoeders, studenten en andere familieminnaars– niet chaotisch om met hun aantekeningen. Een mogelijkheid om de lange reeksen hervonden voorvaders –en -moeders– ordentelijk te verwerken, is echter nooit te versmaden.

Natuurlijk zijn er de aloude kaartenbakken, vellen A4 en kladjes. Zie dát maar eens overzichtelijk aan halfgeïnteresseerde familieleden voor te schotelen. Genealogische computerprogramma's moeten daarvoor de mogelijkheid bieden. Met één druk op de knop moeten allerlei familiebanden duidelijk worden.

Er is nogal wat te koop op genealogisch computergebied. Er zijn zo'n honderd Amerikaanse producten en vijftien Nederlandstalige programma's. Het Centraal Bureau voor Genealogie prijst er drie van aan: GD/D90 of GD/WIN van de Nederlandse Genealogische Vereniging, en Hazadata en Pro-Gen, alledrie zowel voor Dos als voor Windows geschikt.

Transport
Die aanbeveling houdt verband met de mogelijkheid computergegevens uit te wisselen. Dat kan als de programma's zogenoemde Gedcom-bestanden hebben. Hoewel het over en weer inlezen van de gegevens niet altijd vlekkeloos gaat, is dat toch een belangrijke mogelijkheid om gegevens in de verschillende programma's te laden.

Hazadata is een moeilijk programma, maar biedt wel veel mogelijkheden. Een pc-kenner met veel tijd kan er veel plezier aan beleven. Hij kan het programma aanpassen aan zijn eigen wensen en kan daarvoor de dikke handleiding gebruiken. Die heeft hij dan ook wel nodig.

Simpeler is Pro-Gen. Dat is zelfs voor 'digibeten' behapbaar. Ook zonder handleiding is het mogelijk gegevens in te voeren. Voordeel van dit programma boven Stamboom De Luxe is dat het standaard ruimte biedt voor aanduiding van de geloofsovertuiging.

Het programma is geheel aangepast aan de moderne levensstijl. Zo kan de genealoog bij “relaties” aangeven wanneer het samenwonen van partners is begonnen of beëindigd, of wanneer de scheiding heeft plaatsgevonden. Pro-Gen stijgt met deze mogelijkheden in genealogisch opzicht uit boven Stamboom De Luxe, dat geen officiële ruimte heeft gecreëerd voor gegevens over samenwonen, verschil tussen kerkelijk en burgerlijk huwelijk en scheiding.

Onbegrijpelijk is echter dat bij de persoonlijke data crematie eerder wordt genoemd dan begrafenis. In vroeger tijden werd alleen begraven. Handig is de mogelijkheid voor opname van telefoonnummers.

Gebruiksvriendelijk
Gaat het bij Hazadata en Pro-Gen om Dos-programma's die ook onder Windows bruikbaar zijn, Stamboom De Luxe is een geheel Windows-gestuurd programma. Het is zo gebruiksvriendelijk, dat het mogelijk is meteen aan de slag te gaan.

Stamboom De Luxe biedt ongekende visuele mogelijkheden. Als alle gegevens zijn ingevoerd, zijn prachtige stambomen op het scherm te toveren. Met klikken op de naam in zo'n schema krijg je de persoonlijke 'kaart' meteen op het scherm. Met een rond schema staat de mens altijd in het middelpunt: zowel bij een weergave met zijn nakomelingen als bij die met zijn voorvaders, eventueel met foto's.

De invoer van gegevens moet razend nauwkeurig gebeuren. Stamboom De Luxe combineert –in tegenstelling tot Pro-Gen– zelf de gegevens. Wie een verkeerde geboortedatum invoert, kan de melding krijgen dat twee echtelieden „elkaar onmogelijk gekend kunnen hebben”. Onmogelijk, want rationeel weet je dat ze al ruim veertig jaar zijn getrouwd. Het programma herkent namelijk mensen met dezelfde namen. De computergenealoog moet daarom vreselijk voorzichtig zijn om personen identiek te verklaren. De problemen zijn dan niet te overzien. De fout ligt bijna altijd bij jezelf.

Het programma staat het homohuwelijk niet toe. Als een man aan een man wordt gekoppeld, maakt de computer automatisch van de eerstingevoerde een vrouw.

Voor Windows-gebruikers is Stamboom De Luxe het neusje van de zalm, de echte genealogische freak kan met Pro-Gen goed uit de voeten.

N.a.v. “Haza-Data Plus 7.2”, uitg. Telapas Software, Birdaard. Systeemeisen: Dos 3.3 of hoger, 4 Mb RAM-geheugen. Prijs: basisprogramma ƒ 125,-; module voor 30.000 personen: ƒ 172,50.

”Pro-Gen 2.3c”, uitg. J. Mulderij, Markelo. Systeemeisen: Dos 3.3 of hoger. Prijs: ƒ 98,-.

”Stamboom 1.5 De Luxe”, uitg. TLC Domus, Amsterdam. Systeemeisen: 386sx-processor, Windows 3.1 of hoger, 4 Mb RAM-geheugen, cd-rom-drive. Prijs: ƒ 69,95