Aangifte: niet leuk, wel makkelijk

Met behulp van de Aangiftediskette 1997 van de Belastingdienst is de aangifte een fluitje van een cent. Leuker is het er echter niet op geworden. De aftrekmogelijkheden worden als gevolg van het vereenvoudigen van ons belastingstelsel steeds beperkter. Om de nog resterende aftrekmogelijkheden met zorg te benutten, komen zowel uitgeverij Elsevier als Kluwer met een uitgebreide elektronische belastinggids op de markt.

Overzichtelijk
Het eigen aangifteprogramma van de Belastingdienst is zeer overzichtelijk. De aangever wordt als het ware bij de hand genomen door het doolhof van vragen. De vragen die niet van toepassing zijn, worden automatisch overgeslagen.

Bij de invoering van de persoonlijke gegevens vraagt het programma of er aangifte voor vermogensbelasting moet worden gedaan. Logischer zou zijn als de aangifteplicht voor vermogensbelasting pas aan de orde komt wanneer de gegevens voor de inkomstenbelasting zijn ingevoerd. Dan is immers het totale vermogen bekend.

De aangifte kan worden beveiligd met een wachtwoord. Ook zijn meerdere aangiften met eenzelfde diskette mogelijk.

In het onderdeel “reiskosten woning-werk” zit een programmafout(je). Wanneer als gevolg van een verhuizing er twee of meer perioden zijn te onderscheiden, kan dat tot een te lage aftrekpost leiden. Dit is te voorkomen door de perioden elkaar met één dag te laten overlappen.

De diskette bevat niet veel fiscale informatie. Zo geeft het programma geen antwoord op de vraag of de debetrente van de privé-rekening –bij rood staan– aftrekbaar is. En hoe zit het met de rente van een werknemersspaarrekening? Wie zo diep wil spitten, heeft een belastinggids nodig.

Giften
Bij de Kluwer Elektronische Belastinggids of de Elsevier Belastingalmanak is de hoeveelheid fiscale informatie veel uitgebreider. Nu blijkt dat de debetrente van de privé-rekening als consumptieve rente aftrekbaar is, of bij kleine bedragen gesaldeerd mag worden met creditrente. De rente van een werknemersspaarrekening valt alleen in de eerste vier jaar, de blokkeringstermijn, onder de extra vrijstelling.

Een bijdrage aan een politieke partij is voor de fiscus als gift aftrekbaar. Staat op de diskette van de Belastingdienst nog geen halve pagina aan toelichting over de aftrekbaarheid van giften, Kluwer besteedt ruim vijf pagina's tekst aan dit onderwerp en Elsevier zelfs twaalf.

Het voordeel van een elektronische belastinggids is de beschikbaarheid van diverse zoekfuncties. Zoeken op woorden in de tekst of in een geselecteerd deel daarvan, zoeken met een combinatie van trefwoorden en raadplegen via de inhoudsopgave, het kan allemaal. Het is mogelijk om teksten te markeren, zodat ze later makkelijk terug te vinden zijn, en de gebruiker kan aantekeningen maken bij de tekst, de tekst printen of kopiëren naar een tekstverwerker (alleen bij Elsevier).

Bruto of netto?
De pakketten van Kluwer en Elsevier zijn niet alleen een elektronische vorm van de dikke papieren belastinggidsen, er is ook een aangifteprogramma ingesloten. De aangiftediskette van de Belastingdienst doet zeker niet onder voor die van Kluwer en Elsevier. Voor de eenvoudige gebruiker komt de diskette van de Belastingdienst als de meest gebruiksvriendelijke over. De programma's van Kluwer en Elsevier zijn meer geschikt voor de gebruiker die wat extra tijd uittrekt voor het invullen van de aangifte, of voor de gebruiker die dit meerdere malen doet.

Een helpregel onderaan het scherm zou het gebruik van het Kluwer-programma vergemakkelijken. De betekenis van sommige knoppen is niet duidelijk. Ook ontbreekt soms informatie bij invulvelden: moet het bruto- of het nettodividend worden ingevuld? Omdat de pijltjestoets naar boven of beneden niet werkt in dit programma, loopt de gebruiker wat minder makkelijk door een invulscherm heen.

Bij het invullen van de persoonlijke gegevens moet de aangever zelf de tariefgroep bepalen. Daarna geeft het programma aan of de basisaftrek van de echtgenoot al dan niet wordt overgedragen. Het zou logisch zijn als het programma eerst enkele vragen stelt en aan de hand van de antwoorden aangeeft in welke tariefgroep de aangever valt.

Het aangifteprogramma van Elsevier laat ook alle vragen zien die op het papieren formulier staan, zonder na te gaan of die voor de gebruiker van belang zijn. Als iemand kiest voor een P-formulier, kunnen de vragen over winst uit onderneming achterwege blijven. Een andere eigenaardigheid is dat het programma bij de tariefgroepindeling geen rekening houdt met overdracht van de basisaftrek. Het pakket van Elsevier heeft als voordeel dat de gebruiker de gegevens van het voorgaande jaar kan kopiëren naar de nieuwe aangifte. Hij hoeft dan de vaste gegevens niet opnieuw in te vullen.

Raadplegen
De meerwaarde van de programma's van Kluwer en Elsevier zit in de mogelijkheid om tijdens het invullen van het aangifteformulier de belastinggids te raadplegen. De Kluwer-gebruiker moet daarvoor wel in een van de menu's de keuze “gids” aanvinken, anders is alleen beperkte hulpinformatie beschikbaar. Jammer dat het niet mogelijk is om direct door te schakelen vanaf de paginaverwijzingen in het aangifteformulier. Bij sommige invulschermen blijkt bij doorklikken geen informatie beschikbaar te zijn, terwijl die wel in de belastinggids aanwezig is.

Bij Elsevier kost het overschakelen van aangifteprogramma naar almanak (te) veel tijd. Het zoekprogramma wordt telkens opnieuw gestart. Dat moet toch niet nodig zijn.

Tips
Interessant bij Kluwer zijn de fiscale tips van prof. dr. J. W. Zwemmer, hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Afhankelijk van de uitkomst van de aangifte geeft Zwemmer via het programma adviezen om belasting te besparen. Hij geeft mogelijkheden van vrijstelling aan, zoals rente- en dividendvrijstelling (ook voor kinderen), de extra rentevrijstelling voor de werknemersspaarregeling en giften in de vorm van een lijfrente waardoor de drempel van 1 procent niet van toepassing is.

N.a.v.: “Aangiftediskette 1997”; uitg. Belastingsdienst. Systeemeisen: 286-processor, vanaf Dos 3.3 of Windows 3.1. De diskette wordt automatisch toegezonden aan ieder die vorig jaar elektronisch aangifte heeft gedaan, of is op aanvraag gratis te verkrijgen.

”Kluwer Elektronische Belastinggids” en “Kluwer Belastingschijf 1998”, uitg. Kluwer. Systeemeisen: 286-processor, vanaf Dos 3.0 of Windows 3.1. Prijs: respectievelijk ƒ 37,50 en ƒ 44,50.

”Elsevier Belastingalmanak 1998”, uitg. Elsevier. Systeemeisen: 386-processor, vanaf Windows 3.1, 4 Mb intern geheugen, cd-romspeler. Prijs: ƒ 79,50.