Meer en meer een politieke affaire

”Tegenslag voor Starr” en “Opluchting voor Clinton” kopten enkele kranten de volgende dag. In de rest van de wereld lag niemand er wakker van, maar in China haalden de medewerkers van de president opgelucht adem. De uitroeptekens en decibellen waarmee pers en media de beslissing van rechter Robertson begeleiden, zijn het gevolg van het vergrootglas waarmee Kenn Starrs verschillende onderzoeken naar Clintons doen en laten in Washington door vriend en vijand en door pers en media (onder wie sommige ook uitgesproken “vriend” of “vijand”) worden gevolgd. Toen Susan McDougal vorige week in voorlopige vrijheid werd gesteld, noemde de pers dit ook al een „tegenslag” voor Starr.

Maar wie zijn McDougal en Hubbell? Webster Hubbell en zijn vrouw Suzy zijn oude vertrouwde vrienden van de Clintons uit Arkansas. Starr onderzoekt of er gerommeld is met onroerend goed en met de financiering daarvan via frauduleuze bankleningen toen Clinton nog gouverneur van Arkansas was en zijn vrouw Hillary Rodham daar een bloeiende advocatenpraktijk had.

Susan McDougal was in die periode getrouwd met James McDougal, die daarin een frauduleuze rol speelde. Hij is daarvoor veroordeeld en tijdens zijn gevangenschap overleden. De McDougals waren vrienden en zakenpartners van de Clintons. Procureur Starr wil informatie van Susan McDougal, maar die weigert alle medewerking omdat Starr volgens haar niet onpartijdig is.

Damocles
Starr vindt dat McDougal zijn onderzoek dwarsboomt en liet haar daarom wegens „obstructie van een gerechtelijk onderzoek” en wegens „minachting van het hof” opsluiten. Hij hoopte dat Susan McDougal in gevangen toestand alsnog zou gaan praten over de zogeheten Whitewater-affaire. Susan McDougal heeft momenteel rugklachten die niet in de gevangenis behandeld kunnen worden. Een regionale rechtbank heeft haar daarom voorlopig vrijgelaten.

Starrs zwaard van Damocles is dus even in de kast opgeborgen, maar voor hoe lang? In China reageerde president Clinton verheugd. „Ik maak mij zorgen over haar gezondheid en ik hoop dat het haar nu beter gaat”, aldus Clinton. Feit is dat Starr en zijn team zware middelen hebben gebruikt om Susan McDougal aan het praten te krijgen.

Schrikaanjagend
Eenzelfde logica volgde Starr bij Webster Hubbell, die ook een rol speelde in de Whitewater-affaire. Hij heeft hiervoor al anderhalf jaar gevangenschap achter de rug. Starr vermoedde dat Hubbell nog informatie achterhield en dat vrienden van de Clintons hem daarvoor betaalden. Die zouden Webster Hubbell om juridisch advies hebben gevraagd en daarvoor –vrijwel zonder tegenprestatie– hebben betaald.

Starr vroeg Hubbell documenten over zijn belastingaangifte om een ander aspect van Whitewater te onderzoeken en gebruikte die papieren om een aanklacht tegen Hubbell zelf in te dienen. Niet omdat die belastingaangifte hem interesseerde, maar in de hoop dat de Hubbells zouden gaan praten over hun vrienden de Clintons.

Rechter James Robertson noemde deze tactiek „schrikaanjagend”. Hij vond bovendien dat Starr zijn nauwkeurig omschreven onderzoeksbevoegdheden te buiten was gegaan. Webster Hubbell sprak van „een mooie dag”.

Details
Ook in het Clinton-kamp was vreugde, maar niet voor lang. Want districtsrechter Susan Webber Wright in Little Rock in Arkansas besliste dat de documenten die betrekking hadden op de aanklacht van Paula Jones tegen Clinton (betreffende oneerbare seksuele voorstellen) openbaar gemaakt konden worden omdat de rechter Jones' aanklacht eerder dit jaar niet-ontvankelijk verklaarde.

In opdracht van minister van justitie Janet Reno onderzocht Kenneth Starr ook de affaire-Jones. Juridisch kan het openbaar maken van de documenten in Jones' zaak de president niet veel schaden. Politiek ligt dat anders. In de documenten van Jones' aanklacht zitten verslagen van de vermeende ontmoeting tussen Jones en Clinton uit zijn gouverneursperiode. De verschillende pikante en intieme details kunnen de president politiek ernstig schaden.

Dat geldt ook nu Linda Tripp vorige week tweemaal langdurig is ondervraagd door Starr en zijn team. Tripp heeft indertijd stiekem haar gesprekken met Monica Lewinsky op de band gezet, toen Lewinsky haar via de telefoon vertelde over haar “relatie” met de president. Die vermeende relatie stamt uit de periode dat Monica als stagiaire werkte in het Witte Huis. Toen Clinton in januari in het kader van het Jones-onderzoek over de affaire-Lewinsky werd ondervraagd, verklaarde hij onder ede dat hij nooit seksuele betrekkingen met Lewinsky had onderhouden. Lewinsky heeft hetzelfde gezegd, wat strijdt met haar bekentenissen aan Linda Tripp.

Impeachment
Starr onderzoekt nu of Clinton in januari onder ede heeft gelogen en of hij Lewinsky ertoe heeft aangezet hetzelfde te doen. Als Starr dat kan aantonen, komt een impeachment-procedure (procedure tot afzetting) van de president in het verschiet.

Een president die onder ede liegt, is zelfs voor zijn politieke vrienden moeilijk te handhaven. Maar durft het Congres een impeachment-procedure aan? Clinton is bijzonder populair, vooral als gevolg van de ongekende economische bloei die de Verenigde Staten beleven. Een meerderheid van de Amerikanen denkt dat hij liegt over zijn affaires, maar ook een meerderheid vindt dat hij als president goed functioneert.

In november worden verkiezingen gehouden voor het Huis van Afgevaardigden, voor een deel van de Senaat en voor talrijke regionale en lokale functies. Zelfs Clintons Republikeinse tegenstanders voelen er weinig voor hun eigen populariteit te ondergraven door in zo'n verkiezingsperiode een populaire president aan te pakken.

„Het duel Starr versus Clinton lijkt zich van een gerechtelijk onderzoek meer en meer te ontwikkelen tot een politieke affaire; en aangezien de spelregels in de politieke arena aanmerkelijk vager zijn dan in de rechtszaal is de uitkomst van deze tweekamp onmogelijk te voorspellen”, aldus professor Stephen Saltzburg van de George Washington Universiteit.