Buitenland 15 december 1999

Rebellen: Bestorming Grozny begonnen

Maschadov wil overleg
met Russische minister

Van onze buitenlandredactie
NAZRAN – De zelfuitgeroepen president van de afvallige Kaukasische republiek Tsjetsjenië, Aslan Maschadov, is bereid een onmoeting te hebben met de Russische minister van Rampenbestrijding, Sergej Sjoigoe, en de voorzitter van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), Knut Vollebaek. Dat heeft een woordvoerder van Maschadov gisteren meegedeeld.

Vollebaek is gisteren in de Russische deelrepubliek Dagestan gearriveerd. Zijn driedaagse rondreis door de Kaukasus staat in het teken van voorzichtige pogingen tot bemiddeling in de oorlog om Tsjetsjenië.

De Noorse bewindsman verklaarde dat hij de Russen heeft gevraagd een staakt-het-vuren van 24 uur af te kondigen in en om de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny. Dit moet de achtergebleven inwoners de kans geven de belegerde stad te ontvluchten.

Rusland verwierp gisteren echter de bestandsoproep en het bemiddelingsvoorstel van de OVSE. Bovendien zijn de Russen volgens Tsjetsjeense rebellen gisteren begonnen met de bestorming van Grozny. Het Russische ministerie van Defensie heeft het bericht tegengesproken.

Geen kant op
Volgens een Britse verslaggeefster kunnen de inwoners van Grozny geen kant op en zijn er constant explosies te horen. Het Russische leger heeft doorgangen ingesteld waardoor Tsjetsjenen uit Grozny weg kunnen komen. De bedoeling is dat ze tijdens dagelijkse gevechtspauzes van de corridors gebruikmaken. Maar tot nu toe heeft slechts een enkeling dat gedaan. De mensen zijn bang te worden beschoten.

Een vrouw die zich met haar kinderen in Grozny schuilhoudt, zei geen idee te hebben waar ze haar toevlucht zou moeten nemen. „Waar moeten we heen? De Russen laten ons niet door die corridors gaan, als die al bestaan.”

In de buitenwijken van de Tsjetsjeense hoofdstad is sprake van zware gevechten, zo melden de rebellen op hun eigen website. De Russen zijn al weken bezig de omgeving van Grozny in hun greep te krijgen. In de stad bevinden zich tienduizenden mensen, die niet weg durven. De Russische minister van Rampenbestrijding, Sjoigoe, wil zich op de hoogte stellen van hun situatie.

Bij de gevechten in Tsjetsjenië is maandag een Russisch vliegtuig neergeschoten. Russische militairen hebben de piloot inmiddels opgespoord en in veiligheid gebracht. De Russen hebben op Grozny na inmiddels alle Tsjetsjeense steden in handen. Gisteren werd bekendgemaakt dat de Russen gereed waren met het uitkammen van de stad Sjali. De rebellen resten nu nog slechts Grozny en de bergen als bolwerk. Het Russische leger meldde gisterochtend dat het afgelopen etmaal 85 rebellen waren gedood.

Martelpraktijken
Sjoigoe wil OVSE-voorzitter Vollebaek films over martelpraktijken in Tsjetsjenië laten zien. Sjoigoe vindt dat de voorzitter van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa moet weten welke misstanden er in Tsjetsjenië waren voordat het Russische leger ingreep. „De films gaan over de marteling en vernedering in heel Tsjetsjenië, vergelijkbaar met Auschwitz”, aldus de Russische minister.

Sjoigoe zei verder dat veel vertegenwoordigers van internationale organisaties zoals het Rode Kruis en de VN zich weliswaar op dit moment in de noordelijke Kaukasus bevinden, maar dat zij nog geen echte hulp hebben geleverd. De bewindsman staat echter niet onwelwillend tegenover buitenlandse hulp.

In navolging van president Jeltsin heeft ook premier Poetin buitenlandse inmenging van de hand gewezen en eraan herinnerd dat Moskou over kernwapens beschikt. „Rusland duldt niet dat het door het Westen met de taal van geweld wordt toegesproken”, zei Poetin gisteren. „Sommige landen en blokken bemoeien zich met zaken van onafhankelijke staten. Rusland verzet zich daartegen met alle mogelijkheden en beschikt als kernmacht ook over alle middelen die daarvoor nodig zijn”, zei hij.

Poetin sprak op de lanceerbasis Plesetsk tegenover officieren ter gelegenheid van de lancering van een intercontinentale ballistische raket, meldde het persbureau Itar-Tass. „In Tsjetsjenië verdedigen de Russische federale troepen de integriteit van de Russische Federatie en beschermen zij de bevolking tegen terroristen en bandieten”, aldus Poetin.

President Jeltsin had er vorige week, naar aanleiding van een waarschuwing van Washington in verband met de kwestie Tsjetsjenië, ook al op gewezen dat „Rusland een volledig arsenaal kernwapens heeft.”