Buitenland19 juli 1999

New York verliest
”Prins van het Volk”

Van onze correspondent
NEW YORK – „Hij gaf om ons en vooral om de armen in deze stad. Wij zijn onze Prins van het Volk kwijt, zoals het land in de jaren zestig Johns vader verloor”, aldus Michael Ambrose, die met zijn vrouw Jennifer een boeket gele rozen komt neerleggen bij de ingang van de woning van John F. Kennedy jr. en zijn vrouw Carolyn in Manhattan in New York.

Dezelfde scènes elders in het land. Op de Arlington-begraafplaats in Washington, waar president John F. Kennedy werd bijgezet nadat hij in 1963 was vermoord. Belangstellenden en rouwenden ook in Hyannis Post in de staat Massachusetts, waar de Kennedy-familie bij elkaar was gekomen voor het huwelijk van de jongste dochter van wijlen senator Robert Kennedy, Rory Kennedy. Ook hier naast de internationale pers en media vele gewone Amerikanen, velen tot tranen geroerd, met een bloem of met een gebed in de hoop op een wonder.

Maar na meer dan zestig uur zonder teken van leven, staat het vrijwel vast dat de Kennedy-clan opnieuw getroffen is door een tragedie. De man die werd beschouwd als de leider van de nieuwe Kennedy-generatie –”John-John”– is niet meer. En met zijn heengaan verliest Amerika een stille hoop dat deze intelligente en energieke Kennedy, die zo lang naar zijn eigen koers heeft gezocht, ooit het land weer een koers zou wijzen uit het moeras waarin het sinds Watergate en alles wat daarmee naar boven kwam langzaam leek weg te zinken. Een ijdele hoop wellicht, maar zoals prinses Diana de hoop van vele jonge Britten vertegenwoordigde, deed John-John dat voor de Amerikanen van zijn generatie.

John F. Kennedy jr. werd geboren op 25 november 1960, kort nadat zijn vader was gekozen tot 35e president van de Verenigde Staten. Vermakelijk zijn de foto's die de daaropvolgende jaren de wereld ingestuurd worden. John jr. die uit het bureau van zijn vader kruipt, in diens werkkamer in het Witte Huis. John jr. die zich woedend voor de voeten van de groothertogin van Luxemburg werpt tijdens een staatsbezoek, omdat hij z'n ”koekies” niet heeft gehad. Maar de beroemdste en meest tragische foto van de jonge Kennedy werd gemaakt tijdens de begrafenisplechtigheid van zijn vader. Met blote knietjes in de novemberzon brengt hij een saluut aan John sr., wiens stoffelijke resten voorbijrijden op een affuit.

Een foto die de heroïek en de tragiek van de Kennedy-familie weergeeft. „Onze meest prominente politieke familie”, volgens president Bill Clinton. Een familie die de Verenigde Staten in talrijke functies heeft gediend, zowel in binnen- als in buitenland. „Onze vorm van een koninklijke familie voor veel Amerikanen”, aldus Jonathan Alter van het weekblad Newsweek, een van juniors vrienden. „John leefde ongetwijfeld het leven van een steenrijke openbare persoonlijkheid, hoe kan dat anders met zo'n naam. Maar hij dacht tenminste na hoe hij die rijkdom en die positie ook voor anderen kon gebruiken. Een lichtend voorbeeld voor veel andere rijken”, aldus Alter.

Aspiraties
In 1967 noemde zijn moeder Jacqueline Bouvier Kennedy haar zoon „slim, maar erg rusteloos.” Een groot verschil volgens haar met de oudere dochter Caroline, die zij tegenover de krant New York Tribune „veel ingetogener” noemde. Johns rusteloosheid kenmerkte ook zijn schooljaren. Maar na drie particuliere scholen was hij toch klaar voor de universiteit. Hij brak met de Kennedy-traditie en ging niet naar Harvard maar naar de Brown Universiteit in Massachusetts. Daar bleek hij in het studentenleven een enthousiast en getalenteerd acteur. Maar zijn moeder verzette zich in alle toonaarden tegen een artistieke carrière toen John daarop zinspeelde. Mede op haar aandringen werd het rechten. Een studie die de jonge Kennedy pas na enkele pogingen met succes wist af te ronden. „Hij deed het voor zijn moeder, maar écht geïnteresseerd was hij niet”, aldus een van zijn toenmalige studiegenoten.

John F. Kennedy jr. werd vervolgens plaatsvervangend officier van justitie in een van New Yorks districten. Dat ging hem niet slecht af. In vier jaar tijd verloor hij geen enkele zaak. Maar zijn hart was er niet bij. Kennedy jr. deed daarna van alles. Tot hij vier jaar geleden de Franse uitgever Hachette ervan wist te overtuigen een „nieuw” tijdschrift uit te brengen. Het werd ”George”, dat op een moderne manier cultuur, jetset en politiek leesbaar opdiende. Junior leek zijn stiel gevonden te hebben. Hij was toegetreden tot het soort volk dat zijn moeder zo verafschuwde: journalisten! Politieke aspiraties had hij overigens niet, maar hij zei in een recent interview wel „alle opties open te houden.”

Tragedies
Niet alleen in zijn professionele leven kon Kennedy jr. zijn koers moeilijk vinden. Ook in zijn persoonlijke leven bewandelde hij vele paden en beleefde hij verschillende relaties, totdat hij enkele jaren geleden tegen Carolyn Bessette opbotste. Bessette verzorgde pers en publiciteit voor het modeconcern Calvin Klein. Vergeten waren plots de geruchten over een romance tussen John junior en prinses Diana. Het was Carolyn Bessette en het paar trouwde drie jaar geleden op Cumberland Island in de staat Georgia. Carolyn Bessette en haar zuster Laureen Bessette vlogen met John F. jr. vrijdagavond van een klein vliegveld in de provincie Essex in de staat New Jersey naar Massachusetts. Waar zij nooit zouden aankomen.

Het is niet de eerste keer dat de Kennedy-clan iemand verliest door een vliegongeluk. De zuster van John F. Kennedy sr., Kathleen Kennedy, kwam in 1948 in Frankrijk om het leven bij een vliegramp toen het lijntoestel van Parijs naar Cannes neerstortte. Zij was op weg naar haar verloofde. De oudste zoon van Joseph P. Kennedy, Joseph jr., deed tijdens de tweede wereldoorlog dienst als marinepiloot. Hij kwam in 1944 om het leven tijdens een geheime missie. Na de dood van Joe jr. bestemde vader Joseph zijn volgende zoon, John Fitzgerald, tot presidentskandidaat. Kennedy won de verkiezingen in 1960, maar werd drie jaar later vermoord. Zijn broer Robert werd in 1968 vermoord, net toen hij in Californië de (presidentiële) voorverkiezingen had gewonnen voor de Democratische Partij.

De enig overlevende van de oudere broers is senator Edward Kennedy. Het was deze weekwisseling precies 30 jaar geleden dat hij betrokken was in een mysterieus ongeval bij Chappaquiddick. Edward Kennedy woonde daar een bijeenkomst bij van een aantal ex-medewerkers van zijn broer Robert. Samen met Mary Jo Kopechne verliet hij dat feestje voortijdig. Op weg naar hun motel reed hij een brug af. Mary Jo verdronk. Edwards verklaringen achteraf over het ongeluk blijven tot op de dag van vandaag omstreden. Ook de volgende generatie Kennedy's kende tragedies. Roberts zoon David stierf in 1984 een vroege dood door een overdosis aan drugs. Zijn broer Michael kwam twee jaar geleden om het leven bij een skiongeval.

Ontbijt
Voor de jongere Kennedy's was John jr. hun „voorman.” Maar niet alleen voor hen. Het weekblad People gaf junior de titel ”Prins van het Volk”. „Omdat hij nooit opgeblazen deed. Ondanks zijn onvermijdelijk prominente naam en zijn rijkdom, gedroeg hij zich als elke andere New Yorker”, aldus Jonathan Alter. „Dat klopt”, zegt Talsun Yi, eigenaar van een koffie-plus-snack-café vlak bij het huis van de jonge Kennedy's aan de North Moore Straat. „Hij kwam hier vaak en bestelde minstens tweemaal per week z'n ontbijt hier. Hij kleedde zich slordig, altijd in oude kleren en met afgetrapte schoenen. Ik dacht wel eens, zo rijk en toch een van ons. Ik hoop nog op een wonder, maar ik vrees het ergste”, aldus Talsun Yi, die daarmee de emoties van talrijke Amerikanen verwoordde.