Zigeuners in Kosovo op drift

PEC – Hun huizen bleven tijdens de oorlog in Kosovo gespaard omdat ze het woord ”Romi” op de gevel hadden gespoten. Hetzelfde woord zorgt er nu echter voor dat de huizen van de Kosovaarse zigeuners makkelijk te herkennen zijn voor op wraak beluste terugkerende etnische Albanezen, die de zigeuners beschuldigen van medeplichtigheid aan Servische wreedheden.

„Ze zeggen dat Roma (zigeuners) hun huizen hebben platgebrand, maar het waren de Serviërs. Wij zijn onschuldig”, zei Nuri Gashi, een 54-jarige zigeunerin, eind vorige week in de stad Pec. Gashi, haar man Shaban (62) en drie anderen waren toen de enige zigeuners die waren achtergebleven in hun wijk, die voor de oorlog voor een belangrijk deel werd bevolkt door Roma.

Teruggekeerde etnisch Albanese bewoners hebben de meeste woningen van zigeuners in de wijk in brand gestoken. De zigeuners worden mede verantwoordelijk gehouden voor het bloedbad dat Servische paramilitaire troepen op 10 mei hier aanrichtten en dat zeventien Albanezen het leven kostte. Teruggekeerde Albanezen troffen de verkoolde en deels verteerde lichamen van de slachtoffers aan. Volgens overlevenden hadden twee Roma-mannen meegedaan aan de slachtpartij.

„Ze deden afschuwelijke dingen”, zegt Nazmi Latifi, een strijder van het Bevrijdingsleger van Kosova (UCK). In de buurt woonden ongeveer 100 zigeunergezinnen, maar ze zijn vrijwel allemaal vertrokken, de laatsten vorige week. Alleen Gashi, haar man en de drie andere zigeuners bleven over. „Niet alle Roma gedroegen zich zo netjes als deze twee”, zegt de Albanees Selim Salihi terwijl hij in de richting van de Gashi's knikt.

Ofschoon ze doodsbang zijn als gevolg van de herhaalde bezoeken aan hun huis door UCK-leden, zijn de Gashi's gebleven. „We hebben zestig jaar met ze samengeleefd, en nog generaties daarvoor”, zegt Nuri Gashi. „We hebben geen geld en kunnen nergens anders heen”, vult haar echtgenoot aan.

Bij de wraakacties tegen de zigeuners werden in de provinciehoofdstad Pristina Roma-mannen in gevangenschap van het UCK doodgeslagen. Zigeuners in Pec werd de keel doorgesneden. Bij de talloze brandstichtingen bleven ook de huizen van zigeunerleiders in Pristina niet gespaard. Tijdens de oorlog waren zigeuners het doelwit van aanvallen van Kosovo-Albanezen in vluchtelingenkampen buiten Kosovo, nadat ze waren herkend als deelnemers aan Servische moordpartijen. Een zigeuner bevond zich gisteren op verdenking van oorlogsmisdaden in de gevangenis van Pec, die onder toezicht staat van de Italiaanse KFOR-troepen. Hij is door het UCK aan de Italianen overgedragen. Uit een eerste onderzoek blijkt dat de man een informant was van de Servische politie, zeggen Italiaanse officieren. De man is voorzover bekend de enige verdachte van oorlogsmisdaden die in de regio vastzit.