Gele Rijders woedend
over desinformatie

ORAHOVAC – De Gele Rijders in Orahovac zijn woedend over de paniekerige desinformatie die vanuit de KFOR-persdienst in Pristina wordt verspreid over de situatie in Orahovac, in de Nederlandse zone. Die zou „dramatisch” zijn, en de Serviërs in het stadje zouden „verhongeren.”

Gele Rijders-commandant Van Loon is zeer onaangenaam verrast over die berichtgeving, die zonder zijn medeweten is verspreid. Het Rode Kruis is met vier vrachtwagens levensmiddelen en Servische hulpwerkers naar de „hongerende” Serviërs op weg gegaan. „Het ergste is nog dat er niets klopt van deze berichten,” zegt Van Loon, die voor vandaag 10 ton meel heeft besteld voor de plaatselijke bakker.

„De Servische burgers maken er een drama van, maar als er iemand recht heeft op drama zijn het de Albanezen. Op het plein in Orahovac staat het vol met Duitse en Nederlandse KFOR-militairen en ook de Serviërs kunnen daar boodschappen doen. Niemand wordt daar onder de ogen van mijn mannen in elkaar geslagen”, aldus een briesende Van Loon.

Dat de Albanezen meer recht hebben op compassie blijkt wel uit de verhalen van mensen die terugkeren uit Albanese en Macedonische vluchtelingenkampen. Alus Topalli is net terug in zijn huis in Orahovac, dat tijdens zijn afwezigheid door Servische paramilitairen en politie als hoofdkwartier is gebruikt. Op zolder hing een touw, met daaronder een donkere rood-bruine vlek. Daarnaast vond hij zeven paar schoenen. „Ik ben zelf geslagen en gemarteld, maar heb dat overleefd. Kijk eens naar wat hier in mijn huis is gebeurd. De Serviërs zijn allemaal zwijnen. Als ik kan, vermoord ik ze.”

Pamfletten
Op de basis van de Gele Rijders is gisteravond Nederlandse versterking aangekomen in de vorm van ongeveer 120 manschappen en vier houwitsers. Het konvooi van ongeveer 55 voertuigen was om 09.00 uur vertrokken vanuit Petrovac bij het vliegveld van de Macedonische hoofdstad Skopje, aldus eerste luitenant Brouwer van het eerste bataljon van de Gele Rijders uit 't Harde.

De reis naar Orahovac werd ruim vier uur vertraagd doordat onderweg de verkeerde afslag was genomen. De extra manschappen zijn een aanvulling op het Bravo-peloton van de Gele Rijders, een geniedetachement, een detachement van de Explosieven Opruimingsdienst en nog een extra detachement.

Van de acht houwitser 155 mm-kanonnen waarmee de Gele Rijders uit Petrovac vertrokken zijn er vier achtergelaten in Suva Reka. Nog eens vijf houwitsers staan nog op Petrovac en in Thessaloniki. In totaal zullen er achttien Nederlandse M109-houwitsers worden ingezet.

De Gele Rijders zijn in het oude kantoortje van de OVSE in Orahovac inmiddels begonnen met het opnemen van alle vermissingen en ooggetuigenverslagen van massamoorden. Overal in de stad hangen pamfletten waarin KFOR getuigen oproept zich te melden. Ook met luidsprekers wordt de bevolking gemaand vermisten te melden.

Adjudant Jacobs krijgt in het OVSE-gebouw het ene na het andere gruwelverhaal te horen. Een jonge man uit Krusha e Madhe –het dorpje waar de Gele Rijders dinsdag een huis met twintig verbrande lijken vonden– komt binnen. Van zijn familie zijn twaalf mensen vermist. Vier lijken zijn gevonden, over het lot van de andere acht hoopt hij bij KFOR meer te weten te komen. Adjudant Jacobs kan niet anders dan de ongelukkige jongeman aanhoren en alle namen invoeren in zijn database. „We krijgen meldingen van verse graven van drie tot vijf dagen oud en van ettelijke vermissingen, zelfs een van een man van 97 jaar”, aldus Jacobs.

Terugkeer
In het orthodoxe kerkje in Orahovac branden de Serviërs kaarsjes voor de levenden en de doden. Van de mannen rond het kerkje staat een deel waarschijnlijk op de UCK-lijst van ruim veertig verdachten van oorlogsmisdaden. Spraakzaam zijn ze hier niet.

De vrouwen klagen dat al het eten op is en hun huizen in het Albanese deel van het dorp zijn geplunderd. Boodschappen doen in het centrum durven ze niet, uit angst door de Albanezen in elkaar te worden geslagen. „We leven in een getto. Zelfs als de Russen komen kunnen we niet normaal verder leven als mijn Albanese buurman me naar het leven blijft staan.” Uiteindelijk komt er een Serviër aanlopen met een grote zak tomaten. „Eten kopen? Geen enkel probleem, heeft een Albanese vriend voor me gedaan.”

Vanaf vandaag moet het alleen maar veiliger worden in Orahovac. De Nederlandse commandant Van Loon heeft het UCK tot zondagavond 00.00 uur de tijd gegeven de wapens in te leveren in een depot. De strijders hebben beloofd zich daaraan te houden. Dat zou vandaag worden gecontroleerd en vergeleken met de indicaties van het aantal wapens van de ongeveer zevenhonderd strijders in het stadje.

Lopen er vandaag nog UCK-strijders met wapens rond, dan zullen de Nederlandse en Duitse KFOR-militairen die innemen, desnoods met geweld. Ook de uniformen en de UCK-vlaggen moeten de kast in. Een ondercommandant van de plaatselijke UCK-leider Hoxhaj is opgelucht over de demilitarisering. „Kunnen wij eindelijk weer eens rustig rondwandelen en flaneren.”

Daarmee lijkt de tweede week na het vertrek van de Servische militairen er een te worden van de voorzichtige terugkeer tot het normale leven. In het ziekenhuis –waar nog geen twee weken geleden gewonde Servische militairen werden behandeld– ligt het eerste nieuwe leven in 'bevrijd Orahovac'. Vitim Krasniqi ligt, klein maar gezond, aan de borst van zijn moeder Sanija.