'Verkrachtingsexperts'
trainen Kosovo-teams

CAMBRIDGE – Onder de uitgeputte en getraumatiseerde Kosovaarse vrouwen in de vluchtelingenkampen bij de grenzen met Kosovo zijn volgens hulpverleners duizenden, mogelijk tienduizenden slachtoffers van verkrachting.

Vrouwen die aangerand zijn voor het oog van hun echtgenoten, vaders, zoons en broers. Vrouwen die groepsverkrachtingen moesten ondergaan. Vrouwen die zwanger zijn van hun vijanden.

Toch kunnen maar weinig hulpverleners de vrouwen helpen, omdat ze niets weten van de problemen waarmee de vrouwen te kampen hebben. Eind juni zal daarom een team van zeven maatschappelijk werkers van het Crisiscentrum voor Verkrachting voor Boston en omgeving (BARCC) naar Wenen vertrekken om meer dan honderd artsen, onderzoekers en vrijwilligers te trainen in het bijstaan van verkrachte vrouwen.

Er staat hun een hoop werk te wachten. In een van de vluchtelingenkampen heeft een goedbedoelende vrijwilliger onlangs een oproep gedaan over de luidspreker, zo is het BARCC verteld. „Als u verkracht bent, kom dan naar deze tent”, zei de hulpverlener. Maar het laatste wat slachtoffers van verkrachting nodig hebben is te worden aangewezen of aangespoord om hun verhaal te vertellen.

Verhaal vertellen
„De veronderstelling bestaat dat het vertellen van het verhaal helpt, en dat het goed is zo veel mogelijk te vertellen”, zegt Charlene Allen, directeur van het BARCC. Maar slachtoffers van verkrachting hebben juist tijd nodig, soms jaren, voordat ze over hun ervaringen kunnen praten. In een oorlogsomgeving is praten over verkrachtingen vaak het laatste wat de slachtoffers willen: ze zijn meer bezig met het opsporen van hun geliefden, hun eventuele terugkeer naar huis of gewoonweg met overleven.

Voor Patience, een 32-jarige vrouw die bij herhaling is verkracht door miliciens tijdens de burgeroorlog in Liberia in 1991, was dat zeker het geval. Zij woont nu in de buurt van Boston. Patience moest machteloos toezien hoe haar driejarige zoontje stikte toen zijn mond werd afgeplakt met tape. Daarna werd ze geslagen tot ze niets meer voelde omdat ze niet wist waar haar man was, een luitenant in het leger. Vervolgens is ze drie dagen lang ongeveer om de twee uur verkracht. Ze heeft er jarenlang over gezwegen. Patience: „In zo'n situatie denken alle mannen dat ze vrouwen voor hun plezier kunnen nemen. De vrouwen kunnen niets doen. Je moet erin berusten om te overleven.”