Tsjernomyrdin: discreet
mompelende gezant

MOSKOU – Als Russische premier blonk Viktor Tsjernomyrdin (61) niet uit door duidelijke formuleringen of doortastend handelen. Hij kon zich nooit helemaal bevrijden van de bureaucratische persoonlijkheid die hij als communistische apparatsjik had ontwikkeld.

Tsjernomyrdin, die carrière maakte in de top van de olie- en gasindustrie van de Sovjet-Unie, was vooral een trouwe partijman en bleef dat nadat de staat van die partij, de Sovjet-Unie, ineen was gestort. Hij was minister van Gasproductie toen dat gebeurde. Zijn ministerie werd in 1989 een bedrijf, Gazprom.

Met het megaconcern Gazprom leidde Tsjernomyrdin jarenlang ook een bedrijf dat grote bijdragen leverde aan verkiezingscampagnes van politici. Met zijn machtige firma en machtige vrienden bracht de uit een dorpje in het zuiden van de Oeral afkomstige Tsjernomyrdin het in 1992 tot premier.

Hij meende nog steeds dat hij verder op kan klimmen, maar op 23 augustus 1998 vond president Jeltsin het voorlopig welletjes. Hij ontsloeg de ambitieuze Tsjernomyrdin plotseling. Pogingen om hem ruim vijf maanden later als premier in oude glorie te herstellen liepen stuk in het parlement.

Het leek daarmee afgelopen met de trouwe dienaar, maar Jeltsin had in april een vertrouweling en diplomatiek mompelende gezant nodig. Daarmee kon hij de uitgesproken anti-Amerikaanse premier Jevgeni Primakov een hak zetten en misschien meteen de NAVO op de Balkan stoppen.

Tsjernomyrdin deed wat van hem gevraagd werd en ging onder meer vijf keer naar Milosevic in de zeven weken van NAVO-oorlog tegen Joegoslavië. Tsjernomyrdin had als bemiddelaar ruime ervaring. Hij bezwoer als discrete crisismanager tal van nationaliteitenconflicten binnen de Russische federatie. Bij een gijzelingsdrama in het Zuid-Russische Boedjonnovsk in 1995 onderhandelde hij met succes met de Tsjetsjeense commandant Bassajev.

Tsjernomyrdin droomt nog steeds van het Kremlin, maar maakt weinig kans. Zijn successen in crises zijn veelal discreet behaald. Als politicus geniet hij noch bekendheid noch populariteit. Misschien heeft Tsjernomyrdins discrete stijl en positie meegeholpen de oorlog in Joegoslavië te beëindigen.