Buitenland18 mei 1999

Britse regering fanatiekste voorstander

Druk neemt toe voor
besluit grondtroepen

Van onze buitenlandredactie
BRUSSEL – De NAVO heeft gisteren gezinspeeld op de inzet van circa 50.000 man grondtroepen in Kosovo. Dat is twee keer zo veel als aanvankelijk was geschat, maar volgens deskundigen zijn vier keer zo veel soldaten nodig om de Serviërs uit Kosovo te verdrijven. Met name Groot-Brittannië voert het pro-grondtroepenfront aan.

De lidstaten zijn het hier nog niet over eens, maar met name Groot-Brittannië probeert het bondgenootschap in de richting van militair ingrijpen op de grond te duwen. De VS, Duitsland, Italië en Frankrijk tonen zich uitermate huiverig voor dit nieuwe avontuur. De tijd dringt echter, want honderdduizenden Kosovaren kunnen beter voor de winter terug naar huis.

De Britse minister Robin Cook zei gisteren dat „we niet in Macedonië gaan rondhangen” totdat er met veel ceremonieel een akkoord getekend kan worden. Het 50.000-manscenario gaat ervan uit dat Joegoslavische troepen in Kosovo zijn weggebombardeerd. NAVO-woordvoerder Shea zei gisteren dat die geen andere keus hebben.

Funest
De Britse regering van premier Tony Blair is de fanatiekste onder de NAVO-landen als het om oorlog op de grond gaat. Blairs politieke lot lijkt met de afwikkeling van de oorlog tegen Joegoslavië verbonden. Een akkoordje met Milosevic zou funest zijn voor hem.

De VS willen echter geen troepen sturen. Zelfs de Amerikaanse Apache-helikopters in Tirana mogen nog niet worden ingezet uit vrees dat ze worden neergehaald. Cook gaat deze week naar Washington om op de Amerikaanse leiders in te praten, maar veel zal dat niet uitmaken.

De Joegoslavische commandant van de Servische provincie Kosovo heeft de NAVO in geval van een grondaanval het allerergste voorspeld. „Zij denken dat zij Servische grond met geweld kunnen binnenvallen”, zei generaal Nebojsa Pavkovic, commandant van het Tweede Joegoslavische leger, dat verantwoordelijk is voor de verdediging van Zuid-Joegoslavië, tegen het onafhankelijke blad Svedok.

De Joegoslavische president Milosevic wil wel praten en een compromis zoeken, zo is gisteren uit Belgrado gemeld, als de NAVO tenminste eerst stopt met bombarderen. Een nieuw Italiaans vredesvoorstel gaat uit van het staken van de aanvallen, gevolgd door terugtrekking van de Joegoslavische strijdkrachten uit Kosovo. Dat moet dan wel eerst in een VN-resolutie zijn vastgelegd.

De speciale bemiddelaar Martti Ahtisaari, de Finse president, zoekt een oplossing voor en via de VN. Hij heeft gisteren in Helsinki steun gekregen van de Duitse bondskanselier Schröder. De Europese ministers van Buitenlandse Zaken hebben in Brussel over de Kosovo-diplomatie gesproken. Ze ontvingen gisteren de Russische minister van Buitenlandse Zaken Ivanov. Die herhaalde dat Moskou eerst wil dat de NAVO ophoudt met aanvallen. Daarna kan er een VN-resolutie komen om een einde maken aan de oorlog tussen Joegoslavië en de NAVO-landen.

Debat
De Duitse coalitiepartner in de regering, de Groenen, heeft gisteren ook geëist dat de NAVO ten minste tijdelijk ophoudt met aanvallen om de diplomatie een kans te geven. Met name de Italiaanse en de Duitse regering hebben grote moeite de regeringscoalities achter de bombardementen te houden. De Duitse bondskanselier heeft gisteren met de Italiaanse premier Masimo D'Alema overlegd. D'Alema staat voor een parlementsdebat, morgen, over de luchtaanvallen. In zijn regeringscoalitie zijn er geen fans van de NAVO-politiek.

Bombardementen
Op de 56e dag van de operatie Allied Force heeft de NAVO-luchtmacht opnieuw bombardementen uitgevoerd op militaire, strategische en infrastructurele doelen in Servië. Volgens Servische media zijn onder meer olieopslagplaatsen getroffen, waarbij één burger om het leven kwam.

In de nacht van maandag op dinsdag lag het zwaartepunt van de NAVO-aanvallen op doelen in het zuidelijk deel van Servië. Ook de belangrijkste verbindingsweg Belgrado-Nis werd bestookt. Een aantal bruggen zou getroffen zijn.

De plaats Nis zelf, de derde stad van Servië, lag voor de 27e maal onder vuur. Volgens Servische bronnen zijn zeker twaalf steden aangevallen. In Batajnica, Sremska Mitrovia, Presevo en Leskova namen NAVO-toestellen militaire doelen op de korrel.

De NAVO en het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN zeiden zich gisteren zorgen te maken over het vasthouden van honderden Kosovaren, die in een trein bij de Macedonische grens aankwamen. Servische militairen lieten tien oude mannen uitstappen, maar stuurden de volle trein vervolgens terug naar Kosovo.

Het is onduidelijk wat de bedoeling is van het tegenhouden; de afgelopen 2 dagen kwamen per dag meer dan duizend Kosovaren via de grenspost Macedonië binnen. De vluchtelingen verhaalden van chronische voedseltekorten, sporadische moorden en angst voor Servische terreur.