Buitenland12 mei 1999

VS ergeren zich aan reactie China

Van onze correspondent
NEW YORK – De Amerikanen raken geïrriteerd over de opgeklopte reacties van de Chinezen op de vernietiging van hun ambassade in Belgrado zaterdag.

Dat bombardement betrof een vergissing, waarvoor de NAVO en de VS verschillende malen en zeer nadrukkelijk hun verontschuldigingen hebben aangeboden. Tegenover het Amerikaanse Congres wees minister van Defensie William Cohen erop dat de Chinese staatsmedia gisteren pas voor het eerst melding maakten van die verontschuldigingen. Verwijzend naar de anti-Amerikaanse en antiwesterse demonstraties in China, die met goedkeuring en zelfs met hulp van de autoriteiten totstandkwamen, zei de gewoonlijk zeer voorzichtige Cohen: „Er is een groot verschil tussen gerechtvaardige verontwaardiging over de NAVO-vergissing en de bewuste politieke uitbuiting daarvan, die ons grote zorgen baart.”

Pers en media in de VS halen fel uit naar China. De gematigde New York Times sprak van „georganiseerde anti-Amerikaanse hysterie.” In een commentaar verklaart de krant dat deels uit de naderende tiende verjaardag van het Tienanmen-drama. Met de anti-Amerikaanse betogingen wil Peking de aandacht daarvan afleiden. Bovendien zijn de Chinezen volgens de krant „op heterdaad” betrapt bij het stelen van nucleaire en defensiegeheimen en proberen zij nu met deze campagne hun gezicht te redden. Volgens James Przystup van het Instituut voor Strategische Studies in Washington bevinden de Amerikaans-Chinese betrekkingen zich momenteel „in een vrije val.” „En niemand weet op dit moment waar die ophoudt”, aldus Przystup.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken vergat gisteren de gebruikelijke diplomatieke hoffelijkheden tegenover China. Woordvoerder James Rubin wuifde de Chinese eis dat er pas over een regeling gepraat kan worden als de NAVO-bombardementen stoppen, van de hand. „Er komt een regeling als president Milosevic en Moskou akoord gaan en wij denken niet dat Peking dan nog gaat dwarsliggen”, aldus Rubin. Hij wees erop dat plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken Strobe Talbott naar Moskou was gevlogen voor overleg met minister van Buitenlandse Zaken Igor Ivanov en Balkan-gezant Viktor Tsjernomyrdin. Na Moskou vliegt Talbott door naar Helsinki voor overleg met de Finse president Martti Ahtisaari, die bereid is een bemiddelende rol te spelen.

In Washington was Witte-Huiswoordvoerder Joe Lockhart „zeer verheugd” over het feit dat ambassadeur James Sasser zijn belegerde ambassade in Peking na 4 dagen had kunnen verlaten. Overigens werd niet alleen de Amerikaanse ambassade belegerd. Lockhart bevestigde dat de Internetwebsite van het Witte Huis tijdelijk buiten werking was „na gecoördineerde kraakpogingen, die volgens deskundigen uit Hongkong kwamen”, aldus Lockhart. Over de motieven van de krakers liet hij zich niet uit. Maar volgens NBC News gaat de CIA ervan uit dat het om een actie gaat van tegenstanders van de NAVO-operaties op de Balkan.