Buitenland12 mei 1999

Turkije stelt bases beschikbaar

NAVO ziet geen
Servische aftocht

Van onze buitenlandredactie
BRUSSEL – De NAVO heeft geen aanwijzingen dat Joegoslavië is begonnen met terugtrekking van zijn troepen uit de Servische provincie Kosovo. De alliantie sprak gisteren de Servische bewering tegen dat het Kosova Bevrijdingsleger UCK is verslagen en maakte melding van hevige gevechten tussen UCK-strijders en Servische eenheden. De aanvallen op Servië gaan vandaag hun vijftigste dag in. Turkije stelt de NAVO-basis beschikbaar voor de Balkanoperatie van de alliantie.

Volgens NAVO-woordvoerder Jamie Shea intensiveren Servische militairen hun operaties in Kosovo. Vooral in het westelijke grensgebied met Albanië is gisteren een zware strijd met UCK-eenheden uitgebroken. In de buurt van de weg tussen de Kosovaarse hoofdstad Pristina en Podujevo (ongeveer 20 kilometer noordelijker) zou hevig worden gevochten. Bovendien zou de door het UCK beheerste regio rond de grensplaats Kosare en Suva Reka en Urosevac (in Zuid-Kosovo) onder vuur van Servische eenheden liggen.

Ook andere bronnen meldden gevechten tussen Servische eenheden en het etnisch Albanese bevrijdingsleger. Een woordvoerder van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) verklaarde vanuit de Albanese hoofdstad Tirana dat in de buurt van de Albanese grens dertig UCK-strijders gewond zijn geraakt.

Sommigen zijn met Albanese en Rode-Kruishelikopters naar een ziekenhuis in het noorden van Albanië gevlogen. De guerrillastrijders zouden bij het grensdorp Padesh door Joegoslavische toestellen zijn aangevallen.

Het UCK-persbureau Kosovapress berichtte gisteren dat bij de gevechten in Urosevac ook burgers door de Serviërs zijn aangevallen. Daarbij werden mortieren, tanks en zware artillerie ingezet. Naar verluidt houden zich sinds enkele weken ongeveer 70.000 etnisch Albanese vluchtelingen op in bossen en dalen in de omgeving van de nabijgelegen Topillapas.

Doelen
NAVO-vliegtuigen hebben gisteren en vanmorgen in heel Servië doelen aangevallen. De Servische staatstelevisie zei dat gisteravond raketten waren ingeslagen in een woonwijk in Vladicin Han. Bij een aanval op een brug in de stad vonden twee mensen de dood, meldde het persbureau Beta. Ten noordoosten van Belgrado werd het industriegebied bij Pancevo bestookt. Er werden vijf krachtige explosies gehoord. Bij Uzice in Midden-Servië werd een brug verwoest, aan de Hongaarse grens bij Horgos werd een viaduct over een snelweg in puin geschoten. In het centrum van Sabac was een lege kazerne doelwit. Servische media meldden ook nieuwe aanvallen op fabrieken in Cacak.

Secretaris-generaal Gorica Gajevic van de regerende Socialistische Partij zei dat NAVO-vliegtuigen raketten afschoten terwijl zij en andere partijleiders in Nis de schade opnamen van eerdere aanvallen op het terrein van de oliemaatschappij Jugopetrol. „Wij waren het doelwit en slachtoffer van een misdadig vliegtuig”, zei Gajevic. Een raket zou op 20 meter van de groep zijn ingeslagen, waarbij vice-voorzitter Dusko Matkovic gewond raakte aan de arm. NAVO-toestellen namen ook doelen bij de Kosovaarse hoofdstad Pristina onder vuur. Er werden achttien explosies gehoord.

Turkije stelt luchtmachtbases beschikbaar voor NAVO-vliegtuigen die deelnemen aan luchtacties tegen Joegoslavië. De regering in Ankara heeft de militaire autoriteiten toestemming gegeven bases voor de vliegtuigen te openen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat het besluit van de regering bekendmaakte, meldde niet hoeveel vliegvelden de NAVO wil gebruiken. NAVO-functionarissen lieten eerder weten dat vliegtuigen van het bondgenootschap vanaf bases in Turkije en Hongarije naar Joegoslavië zouden vliegen om bombardementen uit te voeren.

Fondsen drogen op
De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR berichtte dat een medewerker gisteren ernstig werd verwond toen in Tirana onbekende schutters zijn voertuig probeerden te roven. Tegelijk beklaagde de organisatie zich over het opdrogen van haar fondsen.

De UNHCR verklaarde gisteren minder dan de helft te hebben ontvangen van de in totaal 143 miljoen dollar (ruim 286 miljoen gulden) waarom zij had verzocht. Als het resterende bedrag niet snel wordt overgemaakt, komt de hulpverlening aan de vluchtelingen op de Balkan in ernstig gevaar.

De Europese Commissie kwam dezelfde dag nog met 330 miljoen gulden over de brug voor UNCHR-projecten op de Balkan. Het ging niet om vers geld, maar om fondsen waarmee de EU-regeringen al begin april hadden ingestemd.