Buitenland8 mei 1999

Solana: G-8-akkoord met opleggen geweld

Milosevic wijst komst
NAVO-soldaten weer af

Van onze buitenlandredactie
BELGRADO/BRUSSEL – De Joegoslavische regering heeft gisteren geen positieve reactie gegeven op de resultaten van de G-8-bijeenkomst. Milosevic wees toelating van NAVO-militairen opnieuw af en wilde niet verder gaan dan VN-vredestroepen met „afweergeschut” te aanvaarden. Secretaris-generaal Solana verklaarde kort daarop dat de NAVO het G-8-vredesplan met geweld zal opleggen als Belgrado het niet accepteert.

Milosevic stemde wel in met de komst van een humanitaire delegatie van de VN naar Kosovo. De VN-mensen moeten onderzoeken hoe de terugkeer van de etnisch Albanese vluchtelingen na afloop van de oorlog kan worden georganiseerd.

Een peiling onder de Joegoslavische bevolking wees uit dat de meeste Joegoslaven de aanwezigheid van een VN-strijdmacht in Kosovo steunen, maar niet willen dat er NAVO-landen aan deelnemen.

Het Kosova Bevrijdingsleger UCK reageerde gisteren verdeeld op het principeakkoord van de G-8. In de Albanese stad Kukes werd enthousiast gereageerd, terwijl het in Tirana werd verworpen. „Het garandeert geen harde oplossing voor de problemen en een einde aan de tragedie in Kosovo”, aldus een UCK-woordvoerder in de Albanese hoofdstad.

Nu de Verenigde Staten en Rusland elkaar nader komen met betrekking tot een vredesmacht voor Kosovo moeten de westerse bondgenoten „toe- noch afdoen aan de basisvoorwaarden” die zij aan een vredesregeling hebben gesteld, heeft de Amerikaanse president Clinton gisteren gezegd. De voorwaarden zijn terugkeer van vluchtelingen, politieke autonomie voor de etnisch Albanezen en stationering van een door de NAVO aangevoerd vredesleger.

Bosniëmodel
Clinton zei dat het vredesplan dat in Bosnië is doorgevoerd als model voor Kosovo zou kunnen dienen. Daar werd het commando over de NAVO-vredesmacht over drie sectoren verdeeld, die respectievelijk aan de VS en Rusland, Groot-Brittannië en Frankrijk werden toegewezen. In Kosovo zou het op een andere manier kunnen worden uitgewerkt, zei Clinton. „Ik wil niet alles van tevoren vastleggen.”

De speciale Russische gezant voor Kosovo, Tsjernomyrdin, gaat de komende dagen waarschijnlijk gesprekken voeren in verscheidene Europese hoofdsteden. De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, Talbott, gaat op zijn beurt begin volgende week naar Moskou om daar nadere details te bespreken over het raamwerk dat moet leiden tot een vredesplan voor Kosovo.

De Russische president Jeltsin, die zowel de NAVO-bombardementen als de etnische zuivering in Kosovo heeft afgewezen, besprak Joegoslavië gisteren telefonisch met Helmut Kohl, de voormalige Duitse bondskanselier.

De communistische oppositie in de Doema, het Russische lagerhuis, keurde de bemiddelingspogingen van Tsjernomyrdin af en eiste opnieuw dat Rusland Joegoslavië helpt tegen de Verenigde Staten. Partijleider Gennadi Zjoeganov zei dat de regering van Jeltsin „Joegoslavië langzaam verraadt en verkoopt.”

Gezanten
In hun zoektocht naar een oplossing voor het conflict hebben de Verenigde Naties de Zweedse oud-premier Bildt en de Slowaakse minister van Buitenlandse Zaken Kukan aangesteld als speciale gezanten voor de Balkan. Voor Bildt heeft de vluchtelingenkwestie de hoogste prioriteit.

De voormalige Joegoslavische republiek Macedonië ontkende gisteren haar grens met Joegoslavië te hebben gesloten. Een persbericht van minister van Defensie Kljusev meldde dat er alleen strenger wordt gecontroleerd om illegale grensoverschrijdingen te voorkomen. Journalisten ter plaatse meldden gisteren echter dat de belangrijkste grenspost Blace nog dicht was.

De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zei gisteren echter dat een groep van ruim 360 uit Macedonië weggestuurde vluchtelingen in Albanië is gearriveerd. De Kosovo-Albanezen hadden te horen gekregen dat de Macedonische grens gesloten was.