Een dinosaurus uit de Koude Oorlog

De Servische politieke wetenschapper dr. Ognjen Pribicevic ondervindt de gevolgen van luchtaanvallen van de NAVO al weken aan den lijve. Vanuit zijn woonplaats Belgrado stond hij ons gisteravond bereidwillig te woord. Qua onbuigzaamheid tegenover de Atlantische alliantie doet hij trouwens niet onder voor dé huidige opponent van Washington en Brussel, de Joegoslavische president Slobodan Milosevic.

„Het effect van de bombardementen is afschuwelijk”, benadrukt Pribicevic. „In Belgrado zijn inmiddels veel onschuldige mensen omgekomen. Voor Kosovo geldt hetzelfde. Je weet dat NAVO-toestellen de afgelopen dagen twee tot drie bussen hebben getroffen. Meer dan honderd mensen stierven. Ruim 50 procent van de slachtoffers bestond uit onschuldige burgers, vrouwen en kinderen.”

Toch zijn deze menselijke verliezen zijns inziens niet het belangrijkste resultaat van de NAVO-offensieven. „Nee, dat is het feit dat de Servische bevolking absoluut voor 100 procent als één man pal staat om het vaderland te verdedigen. Jij bent hier zelf eind 1996 geweest. Je was derhalve ooggetuige van de massale demonstraties tegen het bewind van Milosevic. Een enorme interne politieke verdeeldheid tekende zich toen af. Welnu, die is vandaag als sneeuw voor de zon verdwenen. Voor alle Serviërs is op dit ogenblik de NAVO onze doodsvijand. En die wensen zij zonder meer te weerstaan omwille van het eigen land.”

Een compromis

Oppositiepoliticus Zoran Djindjic, een van de grote gangmakers van de grootscheepse betogingen van 1996/1997, denkt dat Milosevic binnen 2 tot 3 weken voor de eisen van de NAVO door de knieën zal gaan wanneer de levensomstandigheden in Servië verder verslechteren. Die opinie ventileerde hij althans tegenover de Israëlische pers.

„Daar ben ik het totaal niet mee eens. Milosevic zal niet opgeven. Naar mijn idee verkeert hij daarvoor immers niet in de positie. Want alle burgers van dit land denken gelijk over het vraagstuk Kosovo. Wat houdt dat dan in? Wel, Kosovo moet deel blijven uitmaken van Servië. Daar valt niet aan te tornen. Anderzijds dienen wij te beseffen dat een compromis over de Kosovo-kwestie onvermijdelijk is.

Voorzover ik weet, kent de Amerikaanse regering nogal wat haviken. Denk aan Clintons veiligheidsadviseur Berger en zijn bewindsvrouwe voor Buitenlandse Zaken, Albright. Aan de andere kant zie ik Clinton meer en meer naar een compromis neigen.

In precies dezelfde richting beweegt zich het vredesinitiatief van Jeltsins zaakgelastigde voor de Balkan, Tsjernomyrdin. Daarin past ook het optreden van de Amerikaan Jackson, die hier recentelijk de vrijlating van drie krijgsgevangen landgenoten bewerkstelligde. Beide partijen proberen elkaar, kortom, te vinden in een compromis over Kosovo. En dat komt er. Daarvan ben ik overtuigd.”

Stelt het je soms teleur dat de NAVO gewoon doorgaat met haar bombardementen na de vrijlating van drie van haar militairen? Het Westen heeft nog geen tegengebaar gemaakt.

„Enerzijds was ik inderdaad teleurgesteld, anderzijds ook weer niet verrast. Waarom? De NAVO is één groot monster. Zij dankt haar ontstaan aan de Koude Oorlog. Momenteel vervolgt deze dinosaurus blindelings zijn eigen weg. En daarop lijkt hij heel moeilijk te stoppen. Kijk naar de gewelddadige dood van tal van onschuldige Servische burgers.

Natuurlijk ben ik teleurgesteld dat de NAVO ons harder dan ooit bombardeerde zodra die jongens vrijkwamen. Desondanks verbaast deze handelwijze mij niet. Luister maar naar de uitspraken van NAVO-generaals. Die bewijzen dat hun bondgenootschap louter een monster is uit een voorgoed voorbij tijdperk, de Koude Oorlog. Een dinosaurus, die tevergeefs tracht te overleven.

Onze tijd heeft sowieso een volstrekt andere internationale veiligheidsorganisatie nodig. Eentje die veel meer respect kan opbrengen voor de totaal gewijzigde omstandigheden na de Koude Oorlog.”

Geen commentaar

Heb je vertrouwen in het Russische diplomatieke initiatief van ex-premier Tsjernomyrdin? Slaagt hij erin de NAVO en Milosevic aan de onderhandelingstafel te krijgen?

„Alle vredesinitiatieven mogen rekenen op onze nauwlettende belangstelling. Van de inzet van Tsjernomyrdin in het bijzonder verwachten wij veel. Wij hopen dat de Russen de Amerikaanse regering nog sterker onder druk zullen zetten om een oplossing te vinden.

In wezen telt deze oorlog slechts één diplomatieke overwinnaar: Rusland. Het is bijna ongelooflijk hoe wijs Moskou in deze crisissituatie opereert. De Russen wensen onder geen beding militair betrokken te raken bij deze oorlog en op die manier een derde wereldoorlog te ontketenen.”

En passant zijn behoorlijk wat prominente Servische intellectuelen, tegenstanders van het Milosevic-regime, naar het buitenland uitgeweken. Bij voorkeur naar de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Heb je begrip voor hun (tijdelijke) vlucht?

„Ik ken hun motieven niet...”

Onder hen bevindt zich ook de bekende Servische commentator Stojan Cerovi . Waarom verkies jij eigenlijk in Belgrado te blijven? Evenals Cerovic sta je bekend als een fervent tegenstander van het heersende regime.

„Ja, maar ik wens geen enkele aandacht te besteden aan wat zij in Boedapest te zeggen hebben. Eenieder is vanzelfsprekend vrij om te gaan en staan waar hij of zij wil. Verkies je evenwel thans naar het buitenland uit te wijken, dan verlies je het recht je nog langer te mengen in onze binnenlandse situatie. Het is één van tweeën!

Niemand hier is geïnteresseerd in de mening van degenen die ons verlaten hebben. Die horen we bovendien niet eens. En ja, ondanks het feit dat ik meer dan tien jaar opponeerde tegen Milosevic, schaar ik mij met tal van andere overtuigde opposanten van zijn regime nú helemaal achter hem, juist door toedoen van de NAVO.

De NAVO heeft met andere woorden de grote Servische verdeeldheid opgeheven, sterker nog, zij heeft ons samengesmeed. Ik blijf dus hier in Belgrado omdat ik gewoon mijn land wil verdedigen. Voor alle Serviërs hier is de NAVO dé nationale vijand. Het is volslagen normaal je te verzetten tegen haar aanvallen. Jij zou toch hetzelfde doen wanneer de NAVO of een andere dinosaurus agressie zou plegen jegens jouw vaderland, Holland?!”