1-meivieringen
in het teken van
NAVO-acties

Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken hebben in Rusland 520.000 mensen aan 262 manifestaties ter gelegenheid van 1 mei deelgenomen. Vooral in Siberië en de noordelijke Kaukasus was de interesse groot. In Moskou namen ongeveer 15.000 mensen deel aan een bijeenkomst van de Communistische Partij. De voor het merendeel oudere betogers droegen portretten van Stalin. „Als Stalin nog zou leven, zou de NAVO noch Amerika ons opleggen hoe wij moeten leven”, meende een demonstrante.

Partijleider Zjoeganov legde uit waarom de Amerikanen in Joegoslavië ingrijpen. „Voor de Verenigde Staten zou een verenigd Europa een concurrent zijn. Daarom voeren zij deze oorlog in Centraal-Europa”, zei hij. Hij weet „de afschuwelijke situatie” van Rusland aan president Jeltsin. De demonstranten herdachten de slachtoffers van de „NAVO-agressie” met een minuut stilte. In Ruslands tweede stad, St.-Petersburg, droegen betogers spandoeken met teksten als ”Jeltsin – NAVO – fascisme” en ”Wij zijn met jou, Joegoslavië”.

In Kiev sprak parlementsvoorzitter Aleksandr Tkatsjenko van een „heilige oorlog van de Serviërs tegen de NAVO-agressors.” De driehonderd betogers verweten de regering dat zij in tegenstelling tot Rusland en Wit-Rusland de betrekkingen met het westerse bondgenootschap niet heeft bevroren.

In Sofia protesteerden tienduizend mensen tegen de luchtacties. Zij hadden kritiek op het besluit van de regering om het de NAVO toe te staan over Bulgarije te vliegen.

Ook in westerse landen was er veel aandacht voor Joegoslavië. In Duitsland eiste Oskar Lafontaine, die in maart onverwacht uit de regering stapte, een opschorting van de bombardementen. Hij zei te hopen dat „de Europese regeringen en de regering-Clinton erkennen dat zij naar de onderhandelingstafel moeten terugkeren”.

De sociaal-democratische minister van Defensie, Rudolf Scharping, werd op boegeroep onthaald. Bij een manifestatie in Ludwigshafen werd Scharping voor „moordenaar” uitgemaakt. Scharping heeft de NAVO-campagne en de Duitse deelname daaraan steeds verdedigd. Hij beschuldigde de demonstranten ervan dat ze geen oog hebben voor de moorden en verkrachtingen die door de Servische troepen worden begaan tegen de Albanezen in Kosovo.

Op een andere betoging, in Göttingen, werd minister van milieu Jürgen Trittin door een menigte van zo'n duizend mensen voor „oorlogshitser” uitgemaakt. Trittin is lid van de Groenen, de coalitiepartner van de sociaal-democratische SPD. De Groenen, die voortgekomen zijn uit de milieu- en vredesbeweging van de jaren tachtig, zijn intern diep verdeeld over de NAVO-aanvallen.

Ook de 1-meimanifestatie van de Italiaanse vakbonden in Ancona stond in het teken van de luchtacties. „Wij moeten tot elke prijs een grondoorlog voorkomen”, aldus een vakbondsleider. In Spanje werden tijdens een vakbondsmanifestatie leuzen tegen de NAVO en de Joegoslavische president Milosevic geroepen. De betogers eisten een sterker Europa, waardoor de volkerenmoorden en de etnische zuiveringen ophouden.

Naar schatting tweeduizend mensen hebben zaterdagmiddag in Den Haag aan een pro-Servische manifestatie meegedaan. Onder hen waren veel Serviërs uit Europa en een klein aantal uit de Verenigde Staten. Aansluitend was er een demonstratieve optocht.

Doel van de actie was steun te verlenen voor de aanklacht die Serviërs uit verscheidene landen vandaag tegen de NAVO willen indienen bij het Joegoslavië-tribunaal wegens de aanhoudende bombardementen. De demonstratieve manifestatie was georganiseerd door de Bond van Joegoslavische Clubs en Verenigingen in Nederland en de Servische Wereldorganisatie.

Zo'n 1300 demonstranten verzamelde zich bij het Indisch Monument in Den Haag. Daar kwamen diverse sprekers aan het woord. Volgens planning vertrokken de demonstranten aan het eind van de middag voor een demonstratieve betoging langs het Vredespaleis. Tijdens die tocht groeide het aantal deelnemers tot tweeduizend, aldus de politie.

De demonstranten liepen met een Servische vlag van tientallen meters lang. Ook werd een spanddoek meegedragen met daarop de tekst ”Hitler is herboren en zijn naam is NAVO”. De politie greep niet in, omdat het geen belediging zou zijn, aldus een woordvoerder.

Die sprak verder van een rustige bijeenkomst. De politie en de organisatie hadden afspraken gemaakt over de omstandigheden waaronder de demonstratieve optocht door Den Haag kon doorgaan. Zo mocht de groep niet veel groter worden dan tweeduizend en was het de demonstranten niet toegestaan voor het Vredespaleis te blijven staan.

Vlaams Blok
De Vlaamse Socialistische Partij (SP) en de vakcentrale ABVV hebben de 1-meiviering aangegrepen om de kiezers te waarschuwen voor het Vlaams Blok. Volgens SP-voorzitter Erdman kan een massale steun voor extreem rechts leiden tot situaties zoals die in Kosovo. Ook de recente bomaanslagen in Londen zijn volgens Erdman een signaal voor de gevaren van extreem rechts. Erdman, zelf van Joodse afkomst, wees verder op de Tweede Wereldoorlog als waarschuwing aan de kiezers. België gaat op 13 juni naar de stembus. Een recente peiling geeft het Blok 19,8 procent van de stemmen, een winst van 7,8 procent ten opzichte van de verkiezingen in 1995. De SP zakt juist van 19,8 procent naar 13,4 procent.