Buitenland3 mei 1999

Servische media melden tientallen doden

NAVO-luchtaanval
treft bus met burgers

Van onze buitenlandredactie
BELGRADO – Bij de NAVO-aanvallen van zaterdag op doelen in Kosovo is een bus met burgers getroffen, heeft de NAVO gisteren erkend. Daarbij zijn, volgens ooggetuigen en de Joegoslavische media, tientallen mensen omgekomen.

Het particuliere persbureau Beta zei dat zestig mensen bij de aanval van zaterdagmiddag waren gedood en dat slechts vier passagiers de raketinslag hadden overleefd. Het staatspersbureau Tanjug maakte melding van veertig doden.

De bus reed over een brug in het dorp Luzane, op ongeveer 20 kilometer ten noorden van de Kosovaarse hoofdstad Pristina. De NAVO had eerder alleen toegegeven dat de bewuste brug was aangevallen en nog eerder gemeld dat de brug niet voorkwam op de lijst van doelwitten. Een officiële bevestiging dat er burgerslachtoffers bij de aanval op de bus zijn gevallen, zei de NAVO niet te kunnen geven.

NAVO-woordvoerder Konrad Freytag zei gisteren dat de brug in Luzane wel degelijk een militair doel was. „We hebben niet op de bus gemikt. We hebben de brug geraakt”, aldus Freytag. Indirect gaf hij de schuld voor het incident aan de Servische autoriteiten, door te zeggen: „Als ze het openbaar vervoer over deze bruggen laten gaan, dan lopen heel wat burgers gevaar voor hun leven.”

Volgens Tanjug werd de bus door een raket getroffen die het voertuig volledig doorkliefde. Eén helft van de bus stortte van de brug af naar beneden. De brug zelf raakte beschadigd, maar werd niet verwoest. Ongeveer een uur later, toen reddingswerkers bezig waren de slachtoffers uit de verwrongen busresten te halen, werd de brug opnieuw aangevallen. Dit keer werd een ambulance getroffen en raakte een arts gewond, aldus Tanjug.

Tanjug zei dat de getroffen bus een reguliere rit reed tussen Pristina en de Servische stad Nis. Tussen beide steden wordt een snelbusverbinding onderhouden. De bus was 40 minuten te laat uit Nis vertrokken, zei Beta.

De belangrijkste Servische vertegenwoordiger in Kosovo, Zoran Andjelkovic, omschreef het gebeurde als „een bloedbad dat door de nazi's zou kunnen zijn aangericht.”

,Ze moeten er lang over hebben nagedacht hoe ze de meeste schade konden aanrichten. Ik vraag me af of ze de moed zullen hebben om met een rechtvaardiging hiervoor aan te komen."ô Elektriciteit
In de hoofdstad Belgrado en andere delen van Servië is gisteravond de elektriciteit uitgevallen. Een lokale radiozender in Pancevo, even buiten Belgrado, meldde dat de stroomstoring het gevolg was van NAVO-aanvallen. Vanmorgen was de elektriciteitsvoorziening deels hersteld.

Inwoners van plaatsen in andere delen van Servië meldden ook dat ze zonder stroom zaten nadat NAVO-toestellen de elektriciteitscentrale bij Obrenovac hadden geraakt. De centrale voorziet het zuidwesten van Servië van stroom. De autoriteiten in Belgrado zeiden dat een deel van de centrale beschadigd was, maar dat er op sommige plaatsen 's ochtends weer stroom was.

Als eerste werd de elektriciteitsvoorziening van ziekenhuizen, waterzuiveringsinstallaties en bakkerijen in Belgrado hersteld. De inwoners werd gevraagd zo lang mogelijk te wachten met het inschakelen van elektrische apparaten zodat het net niet overbelast zou raken.

Een Internet-site die gegevens verzamelt over schade aangericht door de bombardementen zei dat de NAVO vele elektriciteitscentrales heeft gebombardeerd, waaronder die in Drmono, Kostoloca, Bajina Basta, Obrenovac en Novi Sad.ô Volgens Servische functionarissen maakt de NAVO bij de bombardementen op elektriciteit gebruik van een heel speciale bom die nauwelijks fysieke schade aanricht in de centrales zelf. Deze 'zachte bommen' ontploffen boven de installaties en sproeien grote hoeveelheden stroomgeleidend grafiet in het rond. Daardoor ontstaat er overal kortsluiting.

De Joegoslavische media meldden dat de NAVO-vliegtuigen gisteravond een metaalfabriek in Krusik bij het Midden-Servische Valjevo en het stadje Sremska Mitrovica ten noordwesten van Belgrado hadden getroffen. Eén vrouw werd bij die laatste aanval gedood en verschillende andere burgers raakten gewond.

Radio Pancevo zei dat in Vitanovac een olieopslagplaats was getroffen, terwijl in Ladjevci het vliegveld werd bestookt. Beide steden liggen in Centraal-Servië. Bij de hoofdstad Pristina in Kosovo vielen NAVO-jagers een oliedepot aan, bij de grens met Montenegro werd een brug over de rivier de Lim vernield.

Tegenslagen
Gisteren, op de veertigste dag van de NAVO-campagne tegen Joegoslavië kreeg het bondgenootschap, naast de blunder met de bus met burgers, nog meer tegenslagen te verwerken. Zo werd boven het westen van Servië een F-16 van het Amerikaanse korps mariniers neergehaald. De Servische televisie toonde beelden van de wrakstukken van het toestel, dat neerkwam bij het dorpje Nakucani, op zo'n 80 kilometer ten westen van Belgrado. Later gisteren liet de NAVO vanuit Brussel weten dat de F-16 zeker niet was neergeschoten, maar was neergestort ten gevolge van een motorstoring.

Voorts werd vanuit Brussel het verlies van een Harrier-toestel gemeld, dat zaterdag tijdens een oefenmissie in de Adriatische Zee stortte. De piloten van beide toestellen konden in veiligheid worden gebracht, aldus de NAVO.