Draskovic, vredesduif van Milosevic

De publieke carrière van Draskovic voedt daarentegen sowieso geen vertrouwen in diens gematigde opstelling. En ook zijn jongste vredesbetuigingen verraden een gebrek aan consistentie, werpen meer vragen op dan dat zij heldere antwoorden geven.

„Verlaten de eerste ratten het zinkende schip?” luidt dan ook de scherpe reactie van Balkancorrespondent Matthias Rüb. Of laat wellicht weer eens iemand in opdracht van hogerhand –wie anders dan Milosevic?– een proefballonnetje op?

Hoe dit ook zij, Draskovic verbaasde vriend en vijand tijdens de weekwisseling door tot een nieuw inzicht in de nationale situatie te komen. De Joegoslavische regering, waarvan hij zelf deel uitmaakt, dient de eigen bevolking niet langer een rad voor ogen te draaien. Na een bommenoorlog van meer dan een maand met de NAVO staat Servië alleen in de wereld.

Het land bevindt zich, kortom, in een volstrekt internationaal isolement. Rusland zal, aldus Draskovic, het Slavische broedervolk van de Serviërs heus niet te hulp schieten. Belgrado hoeft niet te rekenen op noemenswaardige versterking met manschappen noch met wapens van Russische zijde.

De slachtoffers onder de burgerbevolking en de schade aan infrastructuur en fabrieken door de luchtaanvallen van de NAVO zijn veel groter dan de officiële meldingen voorwenden. De tijd is met andere woorden rijp voor compromissen, voor vredesinitiatieven. Het lijdende volk mag niet langer een nabije overwinning op de NAVO worden voorgespiegeld. Slotsom van realist Draskovic: toelating van een internationale vredesmacht op eigen grondgebied onder auspiciën van de VN.

Die boodschap maakte Draskovic zondag wereldkundig via zijn 'huiszender' Studio B. Dat station betitelt hij zelf als „oppositiezender.” Een wervende benaming, waarin overigens slechts enkele leden van het Servische politieke establishment hem volgen...

Lichtende gestalte
Over oppositie gesproken, daartoe behoorde Draskovic inderdaad eens. Sterker nog, hij belichaamde het verzet tegen het keiharde Milosevic-regime. Draskovic was daarvan „de lichtende gestalte” (Rüb).

Maar die periode is inmiddels al weer lang verleden tijd. Tegenwoordig is Draskovic een radertje van de machtsmachine van Milosevic. Een systeem dat de vice-premier notabene jaren achtereen vurig bestreed.

Een paar voorbeelden uit die vroegere politieke loopbaan. In 1991 sloegen Milosevic' politiemannen Draskovic tijdens een demonstratie regelrecht het ziekenhuis in. Eenmaal daar, ging hij in hongerstaking. Onder internationale druk kwam de ambitieuze schrijver ten slotte op vrije voeten.

Een tweede, veel recenter voorbeeld. Wie herinnert zich de beelden niet dat Vuk Draskovic samen met Zoran Djindjic en Vesna Pesic gedurende de winter 1996/1997 honderdduizenden demonstranten door de straten van Belgrado aanvoerde en toesprak tegen stembusvervalser Slobodan Milosevic? Avond aan avond! Ruim 3 maanden lang.

Het regime-Milosevic leek te wankelen onder de aanhoudende druk van de verenigde oppositie (Zajedno). Toch viel het niet. „En slechts een jaar later vond het in het politieke warhoofd Draskovic een van zijn belangrijkste steunpilaren”, hekelt een betrokken westerse waarnemer.

Nauwelijks was Zajedno uiteengevallen of Draskovic schurkte aan tegen het ogenschijnlijk onaantastbare machtsbolwerk van Milosevic. Sinds begin 1998 maakt zijn partij, de Servische Vernieuwingsbeweging (SPO), deel uit van het Joegoslavische kabinet. Let wel, coalitiegenoot van de eens door hem zo hartgrondig verfoeide echtelieden Slobodan Milosevic (socialisten) en Mira Markovic (Joegoslavisch Links).

Het stoort Draskovic blijkbaar niet zich tegelijk voor monarchist uit te geven en samen met de oud-communisten in een puur repressieve regering te zitten. Met interne critici maakt de SPO-chef trouwens korte metten. Evenals zijn eerzuchtige vrouw Danica duldt Draskovic geen tegenspraak van politieke volgelingen. Zulke lieden worden eenvoudig buitengesloten, geïsoleerd.

Draskovic liet zich door de Servische socialisten, zeg gerust postcommunisten, gebruiken om zijn voormalige oppositiebondgenoot Djindjic als burgemeester van Belgrado te wippen. En voor wat hoort wat. Als dank voor de bewezen diensten gunde Milosevic Draskovic' SPO het stadsbestuur, vanzelfsprekend inclusief het beheer van Belgrado's financiële middelen. Tot de buit hoorde evenzeer de vroegere oppositiezender Studio B.

Oorlogsmisdadiger
Nemen Milosevic en Draskovic soms verschillende standpunten in ten aanzien van het brandende vraagstuk Kosovo? Nauwelijks, weet Matthias Rüb, co-auteur van het boek ”Krieg im Kosovo”, dat eind deze week bij de Duitse uitgever Rororo zal verschijnen.

„Dat de laatste zich thans voor vredesduif uitgeeft, is zonder de steun van de Joegoslavische president toch al niet denkbaar”, vervolgt Rüb. „Als ex-leider van de oppositie heeft Draskovic in de regering alle geloofwaardigheid verloren. Je kunt hem niet serieus nemen. Als onderhandelingspartner is hij voor het Westen volstrekt ongeschikt.”

Waarom? Wel, Draskovic droeg regeringsverantwoordelijkheid op het ogenblik dat honderdduizenden Albanese Kosovaren uit het land werden verdreven. Daarmee heeft hij zichzelf in wezen volledig gecompromitteerd. De westerse leidslieden dienen daarvan goed nota te nemen en zich niet te laten begoochelen door deze politieke rollenspeler. Met wensdenken los je geen geëxplodeerde etnische kruitvaten als Kosovo op.

Tussen haakjes: Mogen we afgaan op Draskovic' laatste uitingen, dan waren zijn scherpe woorden niet tegen Milosevic maar tegen zijn ambtgenoot, de Servische ultranationalist Vojislav Seselj, gericht. Met de westerse pers heeft Seselj sowieso niets op. Die staat hij simpelweg niet te woord. Zo'n 10 jaar geleden legde Draskovic reeds eenzelfde hautaine houding als oppositievoorman aan de dag.

Het kan echter verkeren met deze spreekwoordelijke politieke opportunist of liever gezegd onbetrouwbare draaitol. Maar al te graag laat hij zich in deze benauwde dagen interviewen door de westerse media. Zeker niet zonder medeweten én goedkeuring van zijn meester. Die noemde Draskovic nog maar 2 jaar geleden een oorlogsmisdadiger. Waarvan akte.

Eén ding staat voor de commentator van de Neue Zürcher Zeitung (editie van vandaag) buiten kijf: Belgrado zal niets onbeproefd laten om de NAVO van haar doelstellingen af te brengen, ja verwarring binnen haar gelederen te stichten. „Ook wanneer we nooit precies weten wat zich achter de ondoordringbare muren van de regeringsgebouwen in Belgrado werkelijk afspeelt, dan zijn er vooralsnog geen uiterlijke scheuren zichtbaar of tekenen van spanningen binnen de eigenlijke machtskring merkbaar.”