Brood voor de Kosovaren

Zonnige zondag in Tirana. Het centrum van de Albanese hoofdstad is al vroeg in de morgen dichtbevolkt. Families flaneren over straat. Opgeschoten jochies proberen overal pakjes sigaretten te slijten. Ze blijven aanhouden, op het vervelende af. Op de onderste treden van de trappen van het operagebouw verkoopt iemand horloges. Kerkgangers laten de handel links liggen.

Drie hoog in een hoek van het operagebouw komt de evangelische gemeente van Tirana op zondagmorgen bijeen in een zaal met groene stoelen, die overigens uitstekend zitten. Dat mag ook wel want de dienst zal 2,5 uur duren. Voor in de zaal hangt een groot kruis. Op een diascherm wordt de tekst van de te zingen liederen geprojecteerd. De onderlinge begroeting van de overwegend jonge gemeenteleden is allerhartelijkst. Vreemdelingen ziet men niet over het hoofd.

Uit hun land gevluchte Kosovaren weten de weg naar de kerk te vinden. Een vader vertelt dat hij met zijn vrouw en twee dochters hier voor de tweede zondag is. Het hoofd van het gezin is zelf moslim. De reden om van zijn geloof af te stappen is ingegeven door de omstandigheden. „Van moslimorganisaties heb ik nog geen enkele hulp voor onze mensen gezien. Daarom ga ik naar een christelijke kerk.”

De voornaamste godsdienst in Albanië is de islam. Van de 3,5 miljoen inwoners van het Balkanland hangt 65 procent dit geloof aan. Twintig procent is orthodox en 13 procent rooms-katholiek.

Mandje
In de kerk zijn drie Kosovaarse families. De jongste van de groep is Bilalle, een meisje van 9 maanden oud. Haar moeder Shpresa is nog maar 20. Ze heeft haar man enkele maanden geleden verloren. Doodgeschoten door de Serviërs.

De evangelische dienst is er een met enthousiaste liederen en een opgewekte prediking. Tijdens het avondmaal gaat een mandje met brood door de rijen. Ouderlingen reiken uitnodigend glaasjes rode wijn aan. Voor de voorganger is het niet moeilijk een link te leggen tussen opgejaagd zijn, honger hebben, brood krijgen en Hij die het Brood voor het eeuwige leven is. „Het avondmaal is er ook voor u, al bent u Kosovaar. In deze kerk vraagt God niet naar identiteitspapieren. Hij kent iedereen bij naam.”

Een van de Kosovaarse vrouwen heeft het zichtbaar moeilijk. Dan weer veegt ze haar ogen schoon, dan weer ligt ze met haar hoofd op de groene stoel. De Albanese vrouw naast haar slaat constant een arm om haar heen. „Het is de hoogste plicht van de kerk in Albanië om buren die lijden liefde te geven”, zegt de voorganger.

Bakkerij
De gevluchte families 'wonen' in het in aanbouw zijnde pand van de organisatie ”Hoop voor Albanië”. De Nederlandse stichting verzorgt al jaren transporten met hulpgoederen naar Tirana. De grote vluchtelingenstroom uit Kosovo bezorgde ook deze kleine organisatie de afgelopen weken handen vol werk. De bakkerij in het nieuwe pand zou aanvankelijk begin mei starten maar draait al 2 weken op volle toeren.

Iedere dag worden er van de vroege ochtend tot de late avond maar liefst duizend broden gebakken. Het merendeel van de broden gaat naar het sportpaleis net buiten het centrum van Tirana, waar honderden Kosovaren onderdak hebben gevonden. „Brood is voor deze mensen zo'n beetje het hoofdvoedsel”, zegt bakker Wybe Epema voor de warme oven. „We snijden het op Albanees formaat, dat wil zeggen: dikke plakken.”

Met zijn witte schort voor en zijn omvangrijke middenrif is Epema het prototype van een bakker in een klein plattelandsdorp. Schijn bedriegt. De man uit 's-Gravenzande is chef van een kleine recherche-eenheid bij de politie Haaglanden. Met gevoel voor understatement zegt hij: „Ik bak graag in mijn vrije tijd.”

Afgelopen zaterdag werden Epema en een collega-bakker afgelost door twee echte bakkers. De gepensioneerde Egbert en Jakob van de stichting Bakkers voor Bakkers hebben zich voorgenomen om niet 1000 maar 1500 broden per dag te bakken. Ze zijn gisteren in alle vroegte aan deze klus begonnen.