Brug Novi Sad
BELGRADO – De enige overgebleven brug over de Donau in Novi Sad, 70 kilometer ten noordwesten van Belgrado, is door NAVO-bommen verwoest. Het Joegoslavische persbureau Tanjug heeft dit gisteren gemeld. Het was vannacht de 33e nacht van luchtaanvallen op Joegoslavië door de NAVO. De brug van Novi Sad was eerder al beschadigd. In de streek is nu geen brug meer over de Donau. De NAVO-bommenwerpers hebben ook andere doelen bestookt, onder andere een brandstofopslagplaats in de Centraal-Servische stad Valjevo.

Telefoongesprek
MOSKOU – De Russische president Jeltsin en zijn Amerikaanse ambtgenoot Clinton hebben elkaar gisteren telefonisch gesproken over de crisis in Kosovo. Volgens het Witte Huis zou het gesprek ongeveer een uur hebben geduurd. Jeltsin zou voorafgaand aan het gesprek overleg hebben gevoerd met de Russische gezant voor Joegoslavië, Viktor Tsjernomyrdin. Deze voerde vorige week overleg met de Joegoslavische president Milosevic. Beiden bleken na afloop echter verdeeld over de uitkomst.

„Emotionele reactie”
ROME – De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Lamberto Dini heeft zaterdag zijn veroordeling van het NAVO-bombardement op de Servische televisie ingetrokken. Dini noemde zijn uitspraken van een dag eerder „een emotionele reactie.” De bewindsman had de NAVO-bombardementen op het televisiestation eerder fel veroordeeld. „Mijn eerste reactie was nogal emotioneel. Er hoeft geen twijfel over te bestaan dat er over de doelstellingen van de NAVO totale consensus bestaat. Ik had uiting gegeven aan mijn persoonlijke emoties toen ik van het nieuws op de hoogte werd gesteld”, zei Dini.

Demonstraties
HAMBURG – Duizenden Duitsers in veertig steden hebben zaterdag gedemonstreerd tegen de NAVO-acties in Joegoslavië. De NAVO vierde de afgelopen dagen haar 50-jarig bestaan, terwijl de acties hun tweede maand ingaan. Volgens de organisatoren kwamen tienduizenden mensen opdagen. In Frankfurt zouden vijfduizend mensen hebben geprotesteerd. Er hebben zich geen ongeregeldheden voorgedaan. Een opiniepeiling zaterdag wees uit dat 54 procent van de Duitsers de luchtacties steunt.

Postzegel
BRUSSEL – Een eerbetoon door de Belgische posterijen aan de strijdkrachten is wegens de oorlog in Kosovo niet bij iedereen in de smaak gevallen. De zegels met afbeeldingen van wapentuig, uitgebracht om het 50-jarig jubileum van de NAVO te vieren, worden door steeds meer klanten geweigerd, berichtten Belgische kranten zaterdag. Vooral de zegel van 17 frank, waarop een F-16-gevechtsvliegtuig staat afgebeeld, doet het erg slecht bij de klanten sinds het toestel tegen Joegoslavië wordt ingezet.

Tribunaal
HAMBURG – Louise Arbour, de hoofdaanklaagster bij het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag, ziet mogelijkheden om de Servische leiders wegens oorlogsmisdaden in Kosovo aan te klagen. Dit zegt zij in een zaterdag gepubliceerd interview met het Duitse weekblad Der Spiegel. „De leiders moeten voor het tribunaal, niet alleen de ondergeschikten”, zegt Arbour. Het zal volgens haar bijzonder moeilijk zijn voor de top van de Servische regering om zich vrij te pleiten van verantwoordelijkheid voor wat er in de provincie Kosovo is gebeurd.

Concert
SOFIA – Duizenden Bulgaren hebben gisteren een concert bijgewoond dat was georganiseerd om te protesteren tegen de NAVO-luchtaanvallen op Joegoslavische doelen en tegen het regeringsvoornemen het Bulgaarse luchtruim open te stellen voor NAVO-toestellen. Zo'n 30 Servische artiesten arriveerden te laat bij het optreden. Volgens het staatspersbureau BTA werd hun bus twee uur lang bij de Bulgaarse grens tegengehouden. Het Bulgaarse parlement zal naar verwachting een dezer dagen stemmen over het openstellen van het luchtruim.

Zwitserland
BERN – Zwitserland heeft de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR vrijdag toegezegd 2500 vluchtelingen uit Kosovo op te nemen. Eerder zei Zwitserland de voorkeur te geven aan het verlenen van hulp om de vluchtelingen in staat te stellen in aan Kosovo grenzende landen te blijven. Tot nu toe zijn 33 uit Kosovo verdreven etnische Albanezen tot Zwitserland toegelaten. Twintig van hen reisden mee met president Ruth Dreifuss toen die van een bezoek aan de Balkan terugkeerde naar Zwitserland. In Zwitserland verblijven reeds ongeveer 200.000 Kosovo-Albanezen, van wie een kwart asielzoekers.

Een vergeten, volledig losgeslagen plek
BAJRAM CURRI – Een vergeten, volledig losgeslagen plek. Op de OVSE na durft geen enkele internationale organisatie zich nog in Bajram Curri te laten zien. In de noordelijk gelegen Albanese plaats is de discipline volledig weg, de maffia de duidelijk zichtbare baas en het lokale gezag veranderd in een loslopend zooitje corrupte ambtenaren zonder zeggenschap.

Rein Broman zag het haveloze dorp met 6000 inwoners tegen de grens van Kosovo de afgelopen maanden wegglijden in een poel van verderf. Zijn vertrek nadert, maar het afscheid valt hem ondanks de wantoestanden zwaar.

Op 1 mei zit de taak van de eigenlijk al gepensioneerde kapitein der mariniers erop. Dan loopt zijn contract als waarnemer van de Europese veiligheidsorganisatie OVSE af. „Het is een broeinest van criminaliteit”, zucht hij, als de Chinook van de Nederlandse luchtmacht hem wegplukt uit het dorp voor een briefing in het Nederlandse kamp in Durres. De inwoners lopen uit. Militairen bewaken de helikopter. Een dag eerder, als de Nederlanders hulpgoederen afleveren en een zwangere vrouw inladen, worden de blikken sardientjes onder een collega van Broman vandaan getrokken. „Door kleine meisjes van nog geen vijf jaar oud”, zegt de Nederlandse waarnemer.

„Het is niet voor niets dat niemand hier meer durft te komen. Alles wordt gestolen. Carjacking is hier het meest geliefde tijdverdrijf. De OVSE is sinds mijn komst eind november al vier terreinwagens verloren. De laatste werd ons vorige week afgenomen.”

Criminelen
Bajram Curri is via de weg moeilijk te bereiken. Met de helikopter is het uit Durres tussen de mistige bergflanken door zo'n 2 uur. Met de auto uit Tirana ongeveer 8. Maar bijna niemand neemt nog het risico zich door de bergen te verplaatsen. Het aantal berovingen –met of zonder fysiek geweld– is de laatste tijd sterk toegenomen. De mensen die daarvoor verantwoordelijk zijn staan aan de rand van het helikopterveld te kijken naar het Nederlandse tafereel.

Bloram kent ze allemaal, de criminelen. „Mijn collega die hier verantwoordelijk was voor de financiën kreeg een pistool tegen het hoofd en werd beroofd. De gangster kwam ik later tegen in het café. Daar ga je dan weer amicaal mee om. Dat kan niet anders; je moet hier verder.”

Bajram Curri ligt op een kilometer of 8 van de Kosovaarse grens. Daarachter liggen nu twee pelotons Servische militairen met afweergeschut en schuilt ergens ook de UCK. De Chinook van de luchtmacht kreeg tijdens de weekwisseling het verzoek zeven gewonde UCK-strijders mee te nemen. Dat verzoek werd afgewezen. „Dat kunnen we niet maken”, zegt een woordvoerder.

Broman moest maandenlang het grote, ondoorgrondelijke gebied observeren. Dat ging moeilijk de laatste weken. „Het was eigenlijk onmogelijk. Het gevaar werd steeds groter. Maar de Serven zijn niet de enige vijand. Er zijn er twee. De criminelen zijn vaak een groter probleem. Ze roven echt alles.”

De Nederlandse waarnemer verbleef ruim 5 maanden in het dorp, waar 2300 vluchtelingen terecht zijn gekomen. Ondergebracht bij gezinnen ter plaatse en in twee zwaar verwaarloosde gebouwen. Voedsel wordt slechts in twee magazijnen opgeslagen. Meer heeft geen zin. Dat wordt sowieso gestolen.

Door het geweld trokken steeds meer vluchtelingenorganisaties weg, werd de hulp steeds minder. De OVSE-ploeg van zeven man bleef als enige. Ongewapend. Af en toe komt er nog een Zwitsers vliegtuig van de UNHCR. „Niemand durft hier meer te komen. Gezag is er niet. Een klein deel onderdrukt hier de bevolking. Het is een vergeten plek. Wie hier als vluchteling komt, moet er zeker niet te lang zitten. Maar hulp blijft uit.”

Geen discipline
Een oplossing voor het gebied ziet Broman ook niet een-twee-drie. Massale militaire inmenging? „Moeilijk te zeggen. De politie moet in elk geval helemaal weg, compleet vervangen worden. Er moeten geschoolde mensen komen. Er heerst hier geen enkele discipline.”

Opgelucht dat hij weg kan, is Broman niet. „Je raakt betrokken bij zo'n gebied, bij de mensen.” Maar anderzijds is hij er ook niet rouwig om. Hij was al gepensioneerd. Tot het verzoek kwam of de 53-jarige militair nog een VN-missie wilde doen. Het werd Bajram Curri voor de OVSE. Een criminele puinhoop. „Zelf ben ik niet één keer bedreigd, maar 's avonds moest je je ook niet alleen op straat vertonen. De bandieten trekken zich nergens iets van aan. Ook al kennen ze je.”