„Humanitaire hulp
is miljardenmarkt”

MUNCHEN – Het Duitse Rode Kruis beklaagt zich over de exorbitante bedragen die sommige bedrijven vragen voor goederen en diensten die nodig zijn voor de hulpverlening aan Kosovaarse vluchtelingen. „Humanitaire hulp is wereldwijd een miljardenmarkt”, zegt Hans-Heinrich Schaefer, hoofd logistiek van het Duitse Rode Kruis. Enkele bedrijven proberen munt slaan uit de grote vraag naar hulpgoederen en diensten en vragen woekerprijzen, zegt hij.

„Zo zijn er op dit moment maar twee vliegklare Iljoesjins-76”, zegt Schaefer. Normaal kost een vlucht van Duitsland naar Albanië zo'n 50.000 dollar (ruim 100.000 gulden). „Nu vragen ze voor een chartervlucht opeens 120.000 dollar”, zegt Schaefer. Gelukkig is het Rode Kruis niet van dergelijke handelspartners afhankelijk.

Schaefer zegt dat het Rode Kruis in Duitsland zaken doet met zo'n twintig betrouwbare transportondernemingen. De vervoerder moet vertrouwd zijn met de wegen en de formaliteiten van de landen die de goederen moeten passeren. Ook moet hij over de juiste relaties beschikken.

Het meel voor het vluchtelingenkamp in het Macedonische Brazda koopt Schaefer in Hongarije, dat voor Albanië in Italië. Daarmee spaart hij transportkosten uit en wordt de totaalprijs van het meel gehalveerd. Levensmiddelenpakketten worden gekocht bij grote leveranciers van scheepsrantsoenen, waarvan er in heel Europa maar twaalf zijn. Alle hulpverleningsorganisaties zijn klanten van deze ondernemingen. Deze bedrijven zijn geen oorlogswinstmakers, benadrukt Schaefer. Integendeel. „Ik snap niet hoe ze bij zo'n prijs nog wat verdienen.” Alleen al het Rode Kruis heeft tot nu toe 840.000 van deze pakketten met vijftien artikelen onder de vluchtelingen gedistribueerd.

Iedere opdracht wordt toegekend aan de goedkoopste bieder. De inkoop is voor Schaefer een alledaagse bezigheid. Hij heeft de nummers van de draagbare telefoons van de leveranciers, zodat hij ze ook 's avonds kan bellen. De aanbiedingen komen binnen een handomdraai per fax binnen. Zo kocht hij op de avond van Goede Vrijdag voor 5 miljoen mark aan goederen en werden 6 uur later de beide vliegtuigen beladen. Op tweede paasdag zette het Duitse Rode Kruis in Macedonië een kamp voor tienduizend vluchtelingen op.Tenten koopt het Rode Kruis doorgaans bij twee fabrieken in Duitsland, zegt Rode-Kruiswoordvoerder Luebbo Röwer. „De tenten moeten voldoen aan de normen van het Internationale Rode Kruis. Medewerkers van het Rode Kruis over de hele wereld weten hoe je zo'n grote tent met vijf man in rap tempo opzet.” Als er verschillende tenten zouden worden geleverd, zou er niet in één nacht een kamp voor tienduizend mensen uit de grond kunnen worden gestampt.

Duizenden tenten
Als het kamp op een dag wordt afgebroken, belanden de tenten en het overige bruikbare materiaal in opslagplaatsen van het nationale Rode Kruis. In Stuttgart en Remscheid liggen voor het Rode Kruis duizenden tenten, dekens en matrassen klaar. Deze voorraden waren echter niet toereikend. Schaefer moest tenten bij de afdelingen in heel Duitsland vandaan halen en er extra bestellen in Hongarije. Even waren de witte standaardtenten in heel Europa uitverkocht. Alleen een fabrikant in Egypte kon nog leveren, zegt Röwer.

Het Rode Kruis krijgt als humanitaire organisatie geen extra korting. Wel krijgt het giften in geld en natura van burgers en bedrijven. Zo kwam Nestlé over de brug met babyvoedsel en gaven verschillende ondernemingen miljoenen aan medicamenten uit. Een chartermaatschappij stelde kosteloos vrachtruimte ter beschikking.