Buitenland20 april 1999

Ook Milosevic krijgt veeg uit de pan

Jeltsin maant Clinton
luchtacties te staken

Van onze buitenlandredactie
MOSKOU – De Russische president Boris Jeltsin heeft zijn Amerikaanse ambtgenoot Bill Clinton gisteren in een langdurig telefoongesprek gemaand de NAVO-luchtaanvallen op Joegoslavië af te blazen en met politieke middelen een oplossing voor de crisis te zoeken. Dit heeft het Kremlin gezegd.

Jeltsin zei eerder dat de NAVO Joegoslavië onder haar controle wilde brengen, maar dat de Joegoslavische president Slobodan Milosevic niet zou bezwijken voor het geweld. „Clinton hoopt dat Milosevic zal capituleren en afstand zal doen van heel Joegoslavië”, zo haalden Russische persbureaus Jeltsin aan. „Dat zullen we niet laten gebeuren. Dit is een strategisch gebied.”

Het gesprek tussen Jeltsin en Clinton duurde ruim drie kwartier. Een woordvoerder van het Witte Huis zei dat de twee presidenten vooral de zaken benadrukten waar zij het over eens zijn, zoals de noodzaak dat Servische strijdkrachten uit Kosovo worden teruggetrokken en het lot van de vluchtelingen.

Het was het eerste gesprek tussen Jeltsin en Clinton sinds het begin van de NAVO-luchtaanvallen op 24 maart. De conversatie kwam nadat Jeltsin vorige week oud-premier Viktor Tsjernomyrdin tot speciale gezant voor Joegoslavië had benoemd. „Ze zoeken naar manieren om behulpzaam te zijn. Er bestaat brede overeenstemming dat wij niet kunnen toelaten dat de verstandhouding door Kosovo wordt geschaad”, zei de woordvoerder, die anonimiteit bedong.

Wel uitte Jeltsin gisteren opvallende kritiek op de Joegoslavische president Milosevic. Volgens Jeltsin moet Belgrado zich minder hard opstellen en instemmen „met een vredesoperatie in Kosovo.”

De Russische president vreest dat er veel doden zullen vallen als de NAVO onverhoopt zal besluiten grondtroepen in te zetten om een einde van het conflict te forceren. Volgens Russische de minister van buitenlandse zaken Ivanov werkt de NAVO al verschillende scenario's uit voor een eventuele inzet van grondtroepen. Die zouden variëren van de verovering van Kosovo en de instelling van een protectoraat tot een volledige inname van geheel Joegoslavië.

Rusland zal overigens niet aanvaarden dat het Westen Milosevic verslaat en de macht overneemt in Joegoslavië, zo maakte Jeltsin ook duidelijk. „Bill Clinton hoopt dat Milosevic zal capituleren, dat hij Joegoslavië in zijn geheel zal opgeven. Dit zullen wij niet toestaan. Het is strategisch gezien een belangrijk gebied”, citeert het Russische persbureau Itar-Tass de president.

Ook speciaal gezant Tsjernomyrdin benadrukte hoe moeilijk het is een oplossing te vinden voor het conflict: „Het is makkelijk het barbaarse proces van het vermoorden van mensen te beginnen, maar het is veel moeilijker er een eind aan te maken.”

Symbolisch
Het Russische protest tegen de NAVO-luchtaanvallen is vooralsnog vooral symbolisch van aard. Zo stuurde Moskou een oorlogsbodem naar de Middellandse Zee om de NAVO-operatie in de gaten te houden. Jeltsin heeft gezegd dat Rusland verder geen schepen meer zal sturen. Gisteren begonnen 30 schepen uit de Russische Zwarte-Zeevloot aan militaire oefeningen die zeker tien dagen zouden duren. De legerleiding benadrukte echter dat de operatie niets met de crisis in Kosovo van doen heeft. Ook de Oekraïense Zwarte-Zeevloot begon gisteren aan oefeningen.

Door de NAVO-bombardementen op Joegoslavië is er een risico op een atoomramp en een ecologische catastrofe ontstaan. Het is ontoelaatbaar militaire acties uit te voeren in een gebied waar zich talloze kerncentrales bevinden. Dat meldde het Russische ministerie voor atoomenergie gisteren.