Buitenland15 april 1999

Kwartmiljoen mensen zwerft in provincie rond

Vluchtelingen Kosovo
moeten hulp ontberen

Van onze buitenlandredactie
GENEVE – De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR kan de naar schatting honderdduizenden vluchtelingen in Kosovo alleen helpen als Joegoslavië zijn troepen daar terugtrekt. Bovendien moet er een vredesmacht komen die bescherming biedt.

Dat verklaarde gisteren de hoge commissaris voor de vluchtelingen van de UNHCR, Sadako Ogata. Volgens Ogata is de oorlogssituatie in Kosovo nu zo ernstig dat zelfs hulpverleners uit een neutraal land er niet veilig zouden zijn. Zij schat dat 250.000 tot 270.000 mensen van huis en haard verdreven zijn.

Ogata zei dat de vluchtelingen niet zozeer klagen over gebrek aan voedsel en drinkwater, maar over de wreedheden die zij hebben moeten ondergaan. Voor de meesten is het grootste trauma het feit dat zij „onder bedreiging van vuurwapens binnen een uur, soms binnen 5 minuten, hun woning moesten verlaten”, aldus Ogata.

De UNHCR heeft geen idee waar de ontheemde etnische Albanezen zich precies ophouden. Een commandant van het Kosova Bevrijdingsleger UCK verklaarde op de Zwitserse televisie dat nagenoeg de hele burgerbevolking van Kosovo zich schuilhoudt in bossen en bergkloven. Servische troepen zouden intussen de etnische zuiveringen onverminderd voortzetten. Volgens een vertrouwelijk Amerikaans rapport, gebaseerd op ooggetuigenverklaringen van vluchtelingen, zouden sinds het begin van de oorlog zeker 3200 Albanese Kosovaren zijn vermoord.

De wereldvoedselorganisatie FAO noemt de toestand van de mensen in Kosovo zeer zorgwekkend. In Kosovo is de landbouw- en voedselverwerkingsindustrie verwoest; levensmiddelen zijn daardoor zeer moeilijk te krijgen. Plannen voor voedseldroppings boven Kosovo zijn door de NAVO als te gevaarlijk van de hand gewezen.

Aan de stroom vluchtelingen uit Kosovo lijkt vooralsnog geen einde te komen. Naar schatting 5000 vluchtelingen kwamen gisteren aan in de Macedonische grensplaats Blace. Volgens een woordvoerder van UNHCR kwamen de meesten aan met een reguliere trein vanuit Urosevac in Zuid-Kosovo. De vluchtelingen hadden geen identiteitsbewijzen meer. UNHCR-woordvoerster Paula Ghedini zei te verwachten dat in de komende dagen ongeveer 50.000 vluchtelingen Macedonië zullen bereiken. De schatting is gebaseerd op informatie van vluchtelingen, die zeiden dat veel inwoners van Urosevac, ongeveer 30 kilometer van de grens, naar Macedonië op weg zijn.

In Macedonië zitten nu naar schatting 120.000 vluchtelingen. De hygiënische omstandigheden in de grensplaats Blace, waar de vluchtelingen samenstromen, baren de regering van Macedonië grote zorgen. De minister van Defensie wil dat er zo snel mogelijk ontsmettings- en schoonmaakmiddelen komen om het uitbreken van ziekten te voorkomen. Er zijn al berichten van tyfus, cholera, mazelen, schurft en luchtweginfecties in vluchtelingenkampen.

Het totaalaantal vluchtelingen buiten Kosovo is 530.000.

Hulp
Turkse functionarissen zeiden dat Turkije tot dusver ongeveer 10.300 vluchtelingen heeft opgenomen. Het stuurde daarnaast 49 vrachtwagens en zeven vliegtuigen met hulpgoederen ter waarde van ongeveer 6 miljoen gulden naar Albanië en Macedonië. De meeste vluchtelingen vonden onderdak bij verwanten. Ongeveer 4000 mensen konden in een kamp aan de noordwestelijke grens worden ondergebracht. Turkije beloofde 20.000 mensen te zullen opvangen.

De conferentie van islamitische staten voegt de daad bij het woord en zegde gisteren 150 miljoen dollar toe voor de hulp aan de vluchtelingen.

Kroatië meldde dat het ongeveer honderd etnisch Kroatische vluchtelingen uit Macedonië naar Zagreb had gevlogen. Kroatië telt al ongeveer 5000 Albanese Kosovaren en heeft gezegd dat het er nog ongeveer 3000 kan opvangen. Ierland liet weten bereid te zijn ongeveer duizend vluchtelingen op te vangen. Er vlogen gisteren acht vliegtuigen met vluchtelingen naar Duitsland.