Duits plan voor vrede en
welvaart op de Balkan

LUXEMBURG – Terwijl de oorlog van de NAVO tegen Servië zijn derde week inging, heeft Duitsland gisteren de grove omtrekken geschetst van een ambitieus stabiliteitspact dat op termijn duurzame vrede en welvaart moet brengen op de Balkan.

Het Duitse plan werd door minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer aan zijn veertien collega's van de Europese Unie gepresenteerd. Volgens het acht bladzijden tellende plan kan de EU door een breed opgezet programma van economische en politieke handreikingen meer doen voor de stabilisering van Zuidoost-Europa op middellange en lange termijn.

Daarbij moeten de problemen niet worden onderschat: „Een poging om de nauw met elkaar verweven en soms eeuwenoude conflicten in een veeg op te lossen, zou gedoemd zijn te mislukken.” Maar via democratisering, toenemende economische welvaart en versterking van regionale samenwerking zou een effectief vredesproces gestart kunnen worden.

Duitsland, dat momenteel de Europese ministerraad voorzit, heeft het plan opgesteld op verzoek van de EU-leiders. Op een top in december in Wenen spraken zij hun zorg uit dat het einde van de Koude Oorlog weliswaar nieuwe stabiliteit heeft gebracht in een groot deel van Oost-Europa, maar dat de Balkan uitermate explosief is gebleven. De escalatie van het conflict in Kosovo en de NAVO-campagne tegen Servië hebben de zaken alleen maar erger gemaakt.

Wantrouwen
Het Duitse plan omvat de volgende punten:

• Vorming van een ”Zuidoost-Europese Rondetafel”, die zich zal richten op het oplossen van grensgeschillen, bescherming van de rechten van minderheden, terugkeer van ontheemden en economische samenwerking.

• Servië mag toetreden. Als het daar niet voor kiest, zal de EU het negeren en zich op de omliggende landen richten om daarvan ”eilanden van stabiliteit” te maken.

• Effectieve wapenbeheersing.

• De NAVO, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, de Verenigde Naties en internationale monetaire instellingen moeten nauw betrokken worden bij het hechter aan West-Europa binden van de Balkan.

Lidmaatschap
Het zal gezien het diepgewortelde wederzijdse wantrouwen en „de onterechte vrees door Europa de wet te worden voorgeschreven” moeilijk worden om alle partijen rond de tafel te krijgen.

Maar, aldus het Duitse plan, zij hebben weinig keus: zij kunnen kiezen voor vrede en nauwere banden met de EU en de NAVO, of paria's worden. Voor de deelnemers ligt op termijn het lidmaatschap van de EU en de NAVO in het verschiet.