Grondtroepen
Servië doelwit
luchtaanvallen

BELGRADO – De NAVO heeft gisteren haar luchtaanvallen op doelen in Servië in alle hevigheid voortgezet. Sinds zaterdag is nu ook de infrastructuur in Servische steden het doelwit van de aanvallen. Zondag en gisteren werden doelen in onder andere Belgrado en de Kosovaarse hoofdstad Pristina getroffen. Ook zouden de aanvallen voor het eerst uitdrukkelijk gericht zijn tegen Servische grondtroepen in Kosovo.

Volgens de Servische media zijn bij de aanvallen van deze paasdagen doden en gewonden gevallen.

De Joegoslavische president Slobodan Milosevic verzekerde de infrastructuur snel te laten herstellen en veroordeelde de „agressors” en „misdadigers” van de NAVO. De luchtaanvallen waren kennelijk gericht op de verbindingen tussen de Joegoslavische eenheden in Kosovo en het Servische achterland: wegen, bruggen, vliegvelden, brandstofdepots en bevelcentra waren alle het doelwit van NAVO-raketten en -bommen.

Gisteravond werden nieuwe aanvallen gemeld op Belgrado en de zuidelijke stad Nis en omgeving. Eerder was in Nis het hoofdkwartier van de Derde Legerdivisie het doelwit. De divisie rekent zuidelijk Joegoslavië, inclusief Kosovo, tot haar operatiegebied.

Servische media meldden dat een brug tussen Kosovo en de aangrenzende republiek Montenegro een voltreffer had gekregen en dat het hoofdgebouw van de Joegoslavische luchtmacht in een voorstad van Belgrado was geraakt.

Luchtmacht-commodore David Wilby zei gisteren dat de NAVO van het opgeklaarde weer gebruik zal maken om de aanvallen op eenheden van de Servische en Joegoslavische strijdkrachten in Kosovo nog verder op te voeren. De NAVO-raad stemde gisteren in met de inzet van 24 Amerikaanse Apache-helikopters voor de vernietiging van Servische tanks en andere voertuigen. De Serviërs gebruiken de tanks om de Kosovaren te verjagen.

Ondertussen wordt de vrees in Montenegro, dat samen met Servië de Joegoslavische federatie vormt, voor een mogelijke staatsgreep steeds groter. De Montenegrijnse president Milo Djukanovic heeft zich uitgesproken tegen de NAVO-aanvallen, maar heeft ook geen goed woord over voor het Kosovo-beleid van Milosevic. Gevreesd wordt dat Milosevic van de chaotische situatie gebruik zal maken om zich van Djukanovic en diens hervormingsgezinde medestanders te ontdoen.

Vanuit de Montenegrijnse hoofdstad Podgorica werd zondag gemeld dat een grote colonne Servische legervoertuigen, waaronder tanks en pantservoertuigen, vanuit de regio Belgrado in zuidelijke richting reed en ofwel op weg was naar Kosovo, ofwel naar Montenegro. In de nacht van zondag op gisteren bombardeerde de NAVO een brug over de rivier de Ibar in de regio waar zich de colonne voortbewoog, kennelijk om deze tot stoppen te dwingen. Volgens de Servische staatsmedia werden ook beide einden van een spoorwegtunnel in de Ibar-vallei gebombardeerd, waardoor de spoorverbinding ter plaatse werd uitgeschakeld.

In hetzelfde gebied namen NAVO-vliegtuigen een legerkazerne in het stadje Raska onder vuur. Volgens het onafhankelijke Servische persbureau Beta raakten elf Servische soldaten in de kazerne gewond, van wie twee ernstig. Het staatspersbureau Tanjug maakte melding van zeven raketinslagen in deze regio, die materiële schade hadden aangericht, maar gaf geen verdere details.

De Joegoslavische televisie toonde Milosevic in gesprek met een aantal van zijn medewerkers. Hij drong er bij hen op aan de beschadigde infrastructuur snel te herstellen. Een aantal commandanten kreeg door Milosevic een onderscheiding opgespeld vanwege hun moedige strijd tegen de „agressor.”

Verwarmingscentrale
Andere doelen die werden getroffen waren een oliedepot in Pristina, een brandstofdepot bij Kragujevac, de achttiende-eeuwse oude stad Djakovica in Oost-Kosovo en een brug over het Gazivodemeer die Kosovo met Montenegro verbond.

In de nacht van zondag op gisteren werd ook Novi Sad, de grootste stad in het noorden van het land, weer bestookt. Novi Sad was eerder deze paasdagen al het doelwit van de NAVO-acties.

De aanvallen op de Servische infrastructuur werden zaterdag ingezet. Toen vormden regeringsgebouwen in het centrum van Belgrado, vlak bij het grootste ziekenhuis van de stad, het doelwit. Zondag ging het onder meer om een verwarmingscentrale en een politieschool in Nieuw Belgrado en een raffinaderij in Pancevo.

Bij het NAVO-hoofdkwartier wordt, net als eerder in Londen, toegegeven dat de Alliantie de plannen van de Joegoslavische president Milosevic om Kosovo etnisch te zuiveren heeft onderschat. Tot nu toe hebben de NAVO-acties de Serviërs alleen maar gesterkt in hun vastberadenheid de Kosovaren snel en met harde hand het land uit te jagen. Maar de Amerikaanse minister van Defensie, Cohen, verdedigde de bombardementen.

De luchtacties, die weken kunnen duren, zijn noodzakelijk. Vooral als het ooit zou komen tot het sturen van grondtroepen. Hij benadrukte wel dat het sturen van grondtroepen weken of zelfs maanden in beslag zou nemen. Maar op dit moment wordt deze mogelijkheid bij de NAVO niet overwogen, voegde hij eraan toe.

Door de schrikbarende beelden van hongerige en uitgeputte vluchtelingen uit Kosovo, neemt de kritiek op de luchtacties toe en wordt de roep om de inzet van grondtroepen luider. Duidelijk is dat de acties die een humanitaire ramp in Kosovo moesten voorkomen, het tegendeel tot gevolg hebben gehad.

Een aantal Amerikaanse Congresleden, die twee weken geleden nog niets wilden weten van de inzet van grondtroepen, zien dit nu wel degelijk als een optie. „Het probleem met onze huidige strategie is dat we geen risico's willen nemen. Maar de kans groeit dat we de oorlog verliezen door hieraan vast te houden”, zei senator Richard Lugar, in een pleidooi voor het sturen van grondtroepen.

Militaire strategen bij de NAVO zouden de militaire en geografische problemen rond de inzet van grondtroepen in Kosovo hebben geïnventariseerd. Die troepen zouden volgens sommige plannen moeten toezien op de bescherming van een aantal nog in te richten vluchtelingenkampen in Macedonië en in Albanië.

De plannen voor dergelijke 'beschermde kampen' zijn een compromis tussen de luchtaanvallen en een grootscheepse invasie. Van zo'n regelrechte invasie met 100.000 man of meer om Kosovo te bevrijden, is officieel nog lang geen sprake. Want die optie is een nachtmerrie voor de NAVO-leden. Want juist om een grondoorlog te voorkomen, met de onvermijdelijke verliezen, was gekozen voor de luchtbombardementen.