Praten met Milosevic kan
eigenlijk niet meer

Een politieke oplossing in lijn van het vredesvoorstel van Rambouillet, waarbij Kosovo vooralsnog deel uit blijft maken van Klein-Joegoslavië, is inmiddels een gepasseerd station, menen Amerikaanse deskundigen. Bovendien wordt het voor de internationale gemeenschap steeds moeilijker om nog met een oorlogsmisdadiger als Milosevic aan tafel te gaan zitten.

De humanitaire catastrofe die zich momenteel in de provincie voltrekt, maakt het ondenkbaar dat de (gevluchte) etnisch Albanese bevolking zich nog ooit onder Servisch bestuur zal willen laten plaatsen. De VS en de Europese bondgenoten zullen op korte termijn een nieuwe politieke doelstelling moeten formuleren. Die doelstelling moet onvermijdelijk gericht zijn op een vorm van onafhankelijkheid van Kosovo, al dan niet gekoppeld aan een beperkte opdeling van de provincie, meent dr. Stanley Sloan, NAVO-specialist van de Congressional Research Service, een onpartijdig onderzoeksinstituut van het Amerikaanse Congres.

Onwillig
Een dergelijke benadering van het probleem vereist echter de inzet van grondtroepen. Kosovo zal op de Serven veroverd moeten worden en daar gaan ook aan geallieerde kant doden bij vallen. Met dat schrikbeeld voor ogen is het niet verwonderlijk dat de Amerikaanse president Clinton en zijn Europese collega's tot nu toe weigeren deze optie publiekelijk te bespreken. Clinton ziet zich daarbij fors gehinderd door een onwillig Congres, dat er moeite mee heeft het leven van Amerikaanse soldaten op het spel te zetten om de problemen in de achtertuin van de Europese Unie op te lossen.

Voor de Amerikaanse president is de tijd nog niet rijp om de inzet van grondtroepen bespreekbaar te maken, zo valt op te maken uit de woorden van Sloan en andere betrokkenen uit het Washingtonse regeringscircuit. Het humanitaire leed van de Kosovaren moet eerst nog schrijnender van de televisiebeelden afdruipen om de Amerikaanse kiezer te kunnen overtuigen. Om het Congres mee te krijgen moeten de Europese regeringsleiders eerst duidelijk hun waardering voor de Amerikaanse inzet uitspreken, maar ook de bereidheid tonen een fors, zoniet het leeuwendeel van de grondtroepen te leveren, meent Sloan.

Met aanhoudende bombardementen kan de NAVO de Serviërs in de tussentijd zodanig proberen te verzwakken dat de alliantie geen enorme troepenmacht op de been hoeft te brengen om de slag aan te gaan. Amerikaanse militaire deskundigen hebben geen hoge pet op van de gevechtskracht van het Servische leger. Het is een slecht en relatief klein leger. Daar staat tegenover dat de Servische militair weinig scrupules heeft en zeer wreed te werk gaat.

Beperkte inzet
Wat de situatie bijzonder onzeker maakt is het raadsel rond de zeer beperkte inzet van de Joegoslavische luchtverdediging tot nu toe. Ingewijden houden er rekening mee dat Milosevic deze wapens pas zal inzetten tegen helikopters en laagvliegende jachtvliegtuigen die een eventueel bezettingsleger van de alliantie ondersteunen.

Het Amerikaanse leger zelf lijkt ook nog geen consensus te hebben bereikt over de inzet van grondtroepen. Volgens een Amerikaanse specialist is het getal van 100.000 tot 200.000 militairen dat genoemd is om Kosovo te kunnen binnenvallen schromelijk overdreven. Hij heeft het gevoel dat de militairen op die manier proberen een politiek besluit te bemoeilijken. Een dergelijke situatie heeft zich al eerder voorgedaan bij de Amerikaanse actie in Somalië. Ook toen was de legertop niet enthousiast en probeerde die met het opschroeven van de benodigde mankracht de toenmalige president Bush tot andere gedachten te brengen. De president liet toen de humanitaire kant van de operatie zwaarder wegen.

Kosovo doet de discussie over de vraag of de VS andermans problemen moeten helpen oplossen opnieuw oplaaien. Sommigen vinden dat inzet van Amerikaanse troepen alleen gerechtvaardigd is als er directe, aanwijsbare Amerikaanse belangen in het spel zijn. Anderen vinden dat Clinton zijn ogen niet kan sluiten voor de humanitaire catastrofe die zich nu in Kosovo afspeelt. Als er meer beelden komen die mensen doen herinneren aan jodenvervolging, zoals de treintransporten van deze week uit Kosovo, zal de Amerikaanse regering niet lijdelijk kunnen blijven toezien.