F-16-bommen slaan nu al
gepeperd gat in begroting

Voor dit jaar is een bedrag van 270 miljoen gulden uitgetrokken voor Nederlandse deelname aan vredesoperaties. Dat bedrag is afkomstig van de begrotingen van de departementen uit de zogeheten buitenlanddriehoek: Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking en Defensie. Uit dit potje worden de kosten van reeds lopende vredesoperaties betaald (zo'n 215 miljoen), zoals SFOR in Bosnië, Nederlandse VN-militairen op Cyprus, de Nederlandse F-16's op de Italiaanse vliegbasis Amendola en de Nederlandse vaste contributie aan de VN (50 miljoen). Daarnaast is ruim 53 miljoen gereserveerd voor nieuwe vredesoperaties, waartoe de NAVO-luchtacties in Joegoslavië worden gerekend. Hoewel daarbij gebruik wordt gemaakt van de F-16's die al in Italië waren in het kader van de controle op het vliegverbod boven Joegoslavië (Deny Flight), worden deze vliegtuigen nu veel intensiever gebruikt. Het zijn de kosten voor dat intensievere gebruik die geheel voor Nederlandse rekening komen. Het gaat bijvoorbeeld om extra vlieguren en brandstof die –anders dan bij VN-operaties– geheel voor Nederlandse rekening komen, omdat het om een NAVO-actie gaat.

Ook de peperdure wapensystemen waarmee de F-16's zijn uitgerust jagen de extra kosten flink op. De geavanceerde Amraam-raket, waarmee vorige week een Joegoslavische Mig-29 werd neergeschoten, kost bijvoorbeeld alleen al 750.000 gulden. Gronddoelraketten als de Maverick en luchtdoelraketten als de Sidewinder kosten per stuk ten minste 1 miljoen gulden. Die zijn tot nu toe echter nog niet door de Nederlanders gebruikt.

Na afloop van de dagelijkse briefing op het ministerie van Defensie, wezen financiële ambtenaren erop dat die extra kosten voor de luchtacties in snel tempo „een gat slaan” in de genoemde 53 miljoen voor nieuwe vredesoperaties. Zij gaan er overigens van uit dat de dreigende overschrijding niet „door Defensie alleen” zal moeten worden opgelost. „De ministers uit de buitenlanddriehoek zullen in onderling overleg een oplossing moeten vinden.”

Asielzoekers
Maar de NAVO-acties leiden niet alleen tot financiële problemen in Den Haag, er worden ook logistieke problemen verwacht bij de opvang van vluchtelingen uit Kosovo. De Kamer wil nog deze week spoedoverleg met het kabinet over de opvang van deze vluchtelingen.

Het initiatief is afkomstig van de PvdA-fractie. Woordvoerder Middel vindt dat Nederland in de eerste plaats samen met Europese landen en via de Verenigde Naties moet bijdragen aan de opvang van Kosovaren in de „eigen regio”, in landen dus als Macedonië en Albanië.

Maar daarnaast verwacht het PvdA-kamerlid dat er ook mensen „op drift zullen raken” en uitwijken naar Nederland en andere Europese landen. Nederland moet die opvang geven omdat deze mensen voldoen aan de criteria van internationale verdragen, aldus Middel.

Hij wil dat het kabinet voorzover dat mogelijk is met de andere Europese landen afspraken maakt over een „evenwichtige spreiding en verdeling.” De komst van veel vluchtelingen uit Kosovo leidt mogelijk tot logistieke problemen omdat de centra in Nederland al behoorlijk vol zitten. Het PvdA-kamerlid wil van het kabinet weten welke maatregelen het neemt om deze mogelijke problemen het hoofd te bieden.

Middel vindt dat Nederland Kosovaren tijdelijke bescherming moet bieden. „We moeten niet de fout maken door deze mensen een collectieve A-status te verlenen, zoals 5 jaar geleden is gebeurd met de Bosniërs”, zegt hij. De A-status is 'weggelegd' voor erkende vluchtelingen. In de praktijk biedt deze hoogste vluchtelingenstatus recht op permanent verblijf.