In de rij om broeders te helpen
Van onze correspondent
MOSKOU – Rusland is in rep en roer. De NAVO-bombardementen op Kosovo hebben onverwachts grote verontwaardiging opgeroepen onder de Russische bevolking. De politici maken dankbaar gebruik van deze gevoelens met oproepen tot verdediging van het ”Slavische broedervolk” Servië door onder meer Russische wapens en vrijwilligers te sturen. En het lijkt inderdaad niet alleen bij leuzen te blijven.
”Yankee go home”, ”Fascisten” en ”Bill is een zwakzinnige”. Het zijn enkele van de vele kreten die boze Russen scanderen voor de belegerde Amerikaanse ambassade in Moskou. Duizenden vooral jonge Moskovieten hebben zich rondom het gebouw verzameld en zijn van plan er nog lang te blijven. De leider van de Liberaal Democratische Partij, de ultranationalist Vladimir Zjirinovski, had hier eerder toe opgeroepen.
Het blijft overigens niet bij scanderen alleen. Ook worden er op grote schaal bierflessen, eieren en tomaten naar de Amerikaanse diplomatieke vertegenwoordiging gegooid. Een aantal studenten steekt zelfs de Amerikaanse vlag in brand. De Russische oproerpolitie moet regelmatig ingrijpen vanwege gevechten, waarbij tot nu twee politiemensen gewond zijn geraakt. De Russen zijn boos, heel boos. „We staan achter orthodox Servië en zullen onze Slavische broeders tot het einde toe verdedigen”, aldus een demonstrant.
Vrijwilligers
„Gisteren Irak, vandaag Joegoslavië en morgen Moskou”, verklaart de leider van de Communistische Partij, Gennadi Zjoeganov, tijdens een persconferentie. „We moeten dan ook zo snel mogelijk eenzijdig de sancties tegen Joegoslavië opheffen en beginnen met de levering van wapens en vrijwilligers.” Het voorstel zullen de communisten morgen in stemming brengen in een buitengewone zitting van het Russische parlement, de Doema.
Het lijkt er steeds meer op dat dit voorstel met een overweldigende meerderheid zal worden aangenomen. Vrijwilligers lijken er genoeg te zijn. Zowel Zjirinovski's LDPR als de communisten zijn actief begonnen met het werven van Russen die naar Joegoslavië willen om mee te vechten aan de zijde van de Serviërs. Volgens het hoofd van het rekruteringscentrum van de LDPR hebben zich daar al meer dan 2500 vrijwilligers gemeld. Zij geven vooral de verdediging van hun Slavische broedervolk als motief op en blijken niet zelden werkloos te zijn.
De oorlog in Kosovo lijkt dan ook een uitstekende afleiding te zijn voor de binnenlandse problemen in Rusland. Premier Jevgeni Primakov heeft dat heel goed begrepen. De demonstratieve onderbreking van zijn bezoek aan de Verenigde Staten en zijn veel herhaalde stelling dat de oorlog in Joegoslavië nu het belangrijkste politieke probleem voor Rusland is onderstrepen dat.
Zowel de economische crisis als de strijd tussen parlement, regering en president lijkt opeens als sneeuw voor de zon te zijn verdwenen. De kranten, radio en televisie zijn geheel in de ban van Joegoslavië. Primakov heeft zelfs gesuggereerd dat de oorlog grote economische voordelen kan opleveren voor Rusland. Als het namelijk inderdaad begint met de levering van wapens breken er goude tijden aan voor de Russische defensie-industrie. Vele, vooral linkse, politici pleiten er zelfs voor om ook maar direct massaal wapens te gaan leveren aan andere door VN-sancties getroffen landen als Libië en Irak. En natuurlijk gaat dit gepaard met de hoop om Rusland weer terug te krijgen op het toneel van de wereldpolitiek, waarop het tot 10 jaar terug nog een van de twee belangrijkste spelers was.
Koude Oorlog
Er zijn echter ook Russische politici te vinden die absoluut tegen Russische steun aan Joegoslavië zijn. Zij waarschuwen voor de desastreuze gevolgen voor het land, waaronder isolatie van het Westen en zelfs terugkeer naar de tijd van de Koude Oorlog, inclusief militaire dictatuur en een economie beheerst door de defensie-industrie.
Zo deed de leider van de Russische democratische partij Jabloko, Grigory Javlinski, een dramatische oproep aan premier Primakov en andere leidende politici om alles op alles te zetten om te voorkomen dat Rusland betrokken raakt in de oorlog. Voormalig Russisch minister van buitenlandse zaken Andrej Kozyrev spreekt zelfs over een uiterst gevaarlijke situatie. Al eerder zei Kozyrev in een interview met de krant Segodnja dat Rusland met zijn optreden het enige land in Europa is dat de etnische zuiveringen van Milosevic goedkeurt en dat het zich daarmee internationaal isoleert.
De algemene verwachting hier is dat de druk op de regering van zowel de oppositie als de bevolking om niet passief te blijven toekijken zal toenemen. De antiwesterse stemming wordt met de dag groter en nog eens aangewakkerd door de eenzijdige wijze waarop de Russische media de oorlog in Joegoslavië verslaan. Kosovo wordt steevast met Tsjetsjenië vergeleken en het is algemeen bekend dat dit volk zeer negatief door Russen wordt bejegend. Daarbij is de economische crisis in Rusland, die met een vallende roebelkoers de afgelopen dagen weer toeneemt, een belangrijke voedingsbodem voor frustraties. En is een internationale oorlog niet altijd het beste middel geweest om de bevolking af te leiden van haar binnenlandse problemen?
