Westen gaat partijen
Kosovo aan tafel duwen

Onder streng voorzitterschap van de Contactgroep krijgen ze dan op een geïsoleerde plek, waarschijnlijk in Frankrijk óf in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen, twee weken de tijd om vrede te stichten en te komen tot een overgangsregeling naar autonomie voor Kosovo. Het westen is bereid dit plan voor een soort 'Kosovo-Dayton' met de dreiging van geweld af te dwingen.

Dat blijkt uit opmerkingen van de Duitse minister van buitenlandse zaken Joschka Fischer, die gisteren veel meer dan secretaris-generaal van de NAVO Javier Solana en VN-secretaris-generaal Kofi Annan bereid bleek tot duidelijke uitspraken. Fischer zei in Bonn dat Rusland –vanwege de Slavische broederbond met Servië een onzekere factor in de Contactgroep– bereid zou zijn de plannen te ondersteunen.

NAVO-chef Solana zei gisteren tijdens bliksembezoeken aan Den Haag en Brussel dat er binnen het bondgenootschap consensus is over de politiek-militaire strategie voor Kosovo. De strategie van NAVO en Contactgroep ziet er volgens berichten van diplomaten als volgt uit. De NAVO-dreiging met geweld wordt vandaag gevolgd door een ”politiek ultimatum” van de Contactgroep (VS, Rusland, Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië) die bijeenkomt in Londen. De Britse minister van buitenlandse zaken Robin Cook zal die boodschap waarschijnlijk zaterdag in detail en persoonlijk overbrengen aan de Joegoslavische president Milosevic.

De gewenste vredesgesprekken die binnen een week op straffe van militair ingrijpen moeten beginnen, hebben een aantal uitgangspunten: zelfbestuur voor de provincie, vrije verkiezingen voor de politieke instituties, een politiemacht die een weerslag is van de etnische verdelingen in Kosovo en waarnemers die drie jaar lang zullen toezien op de status van Kosovo en de afspraken uit het vredesakkoord. De Franse president Chirac en de Britse premier Blair lieten vanuit Parijs weten dat ze bereid zijn een eventueel akkoord voor Kosovo met grondtroepen te begeleiden.

Het Kosovo Bevrijdingsleger UCK boekt met dit scenario enerzijds een overwinning, maar staat anderzijds voor het blok. Het wordt voor het eerst geaccepteerd door de internationale gemeenschap als volwaardig gesprekspartner, wat een paar maanden geleden nog voor onmogelijk werd gehouden. Maar het UCK weet ook dat als het niet ingaat op de westerse 'uitnodiging' en de Joegoslavische president Milosevic dat wel doet, het aan zijn lot wordt overgelaten.

Maandag werd opnieuw duidelijk hoe dubieus de rol is van de Joegoslavische autoriteiten bij de strijd in Kosovo. De Washington Post kwam met afgeluisterde telefoongesprekken op de proppen waaruit blijkt dat het bevel voor de gruwelijke actie in Racak –45 doden– rechtstreeks van de Joegoslavische regering kwam. Bovendien blijkt uit de tapes dat de Servische autoriteiten er na de slachting alles aan hebben gedaan om de moorden te verhullen. Een Joegoslavische official deed de banden gisteren in een reactie af als een actie van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA met de bedoeling de NAVO tot militaire actie in Kosovo aan te zetten.

Het geweld in de Zuid-Servische provincie begon vorig jaar op 28 februari. Toen startte de Servische politie een operatie tegen „terroristen” van het Kosovo Bevrijdingsleger UCK in de regio Drenica. Zeker 24 Kosovo-Albanezen en vier Servische agenten kwamen die eerste dagen om. De jarenlang verwachte explosie in het 'kruitvat Kosovo' was een feit. Gelukkig bleef de verspreiding van het geweld naar Macedonië, Bulgarije en Albanië uit, maar in Kosovo zelf zijn sinds februari vorig jaar al meer dan tweeduizend doden gevallen. Gisteren kwamen bij aanhoudende gevechten drie UCK-rebellen om en raakten twee Servische agenten gewond.

Ondanks de scepsis aan beide kanten meldde het onafhankelijke Belgradose blad ”Glas” dat Milosevic al bezig was met het samenstellen van een onderhandelingsteam. En de Kosovaarse politicus Mahmut Bakali zei tegen het Belgradose blad ”Blic” dat zowel de militante als de politieke facties van de Kosovaren aan de conferentie zouden deelnemen. „Wij bevinden ons in het proces van het overwinnen van de tegenstellingen”, zei Bakali.

Markovic
Een groep van 51 Kosovo-Albanese studenten heeft zichzelf gisteren in de Universiteit van Pristina ingesloten. De studenten voeren actie omdat ze vinden dat de politieke leiders van de Kosovo-Albanezen en de rebellenbeweging UCK de handen ineen moeten slaan. Een leider van de studenten, Azim Gjup, zei dat de groep geen banden heeft met welke politieke beweging dan ook en streeft naar eenheid onder de etnische Albanezen.

De leider van de Russische communisten, Gennadi Zjoeganov, en de leider van de Joegoslavische communisten, Mira Markovic, hebben gisteren het „dictatoriale gedrag” van de Verenigde Staten veroordeeld, dat volgens hen de betrekkingen in de wereld in gevaar brengt. Zjoeganov bezoekt Joegoslavië op uitnodiging van Markovic, de echtgenote van Milosevic. De staatsmedia deden uitgebreid verslag van het bezoek. Zjoeganov en Markovic gaven na afloop van hun ontmoeting een verklaring uit waarin stond dat hun partijen hun samenwerking zullen vergroten.