NAVO bezorgd over
stijging geweld in Kosovo

BRUSSEL/PRISTINA – De NAVO heeft gisteren zijn veroordeling uitgesproken over het toenemende aantal gewelddadige incidenten in Kosovo, ongeacht wie voor de incidenten verantwoordelijk is.

Sinds de Amerikaanse onderhandelaar Richard Holbrooke op 12 oktober een akkoord bereikte met de Joegoslavische president, Slobodan Milosevic, hebben er verschillende schermutselingen plaatsgevonden, die het leven kostten aan leden van de Servische politiemacht en aan strijders van het Bevrijdingsleger van Kosovo (UCK).

Volgens NAVO-functionarissen is de situatie beter dan voor de overeenkomst. Toch uitten ze hun bezorgdheid over de wederzijdse vergeldingsaanvallen en over de pogingen van beide partijen om terreinwinst te boeken.

Woordvoerder Adem Demaci van het UCK beschuldigde de Servische politie er dinsdag van de aanzet te hebben gegeven tot de nieuwe gevechten. Volgens hem handelde het UCK slechts uit zelfverdediging. De verklaring van Demaci volgde op de ontvoering van twee Servische politiestrijders, die later dood gevonden werden met kogelwonden in het hoofd.

De Amerikaanse diplomaat Wiliam Walker, die aan het hoofd staat van de waarnemersmissie in Kosovo, noemde de OVSE-verificatie gisteren de laatste mogelijkheid om „een irrationale geweldsspiraal” te vermijden. Volgens hem is de missie een „ongeëvenaarde internationale poging om stabiliteit en vrede te brengen voor alle mensen in Kosovo”. Walker benadrukte desgevraagd dat Milosevic de veiligheid van alle tweeduizend waarnemers heeft gegarandeerd, „en daar hangt onze veiligheid in de eerste plaats van af”. Wanneer de missie daadwerkelijk begint kon hij nog niet zeggen.

Frankrijk heeft intussen binnen de NAVO aangeboden de leiding te nemen over de eenheid van 1500 man die de 2000 onbewapende waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) in Kosovo gaat beschermen. Dat is gisteren vernomen uit bronnen bij het bondgenootschap in Brussel. Nederland denkt erover zo'n vijftig “monitors” te leveren.

De beschermingseenheid, die in Macedonië komt, moet volgens de huidige plannen begin december operationeel zijn en ook de beschikking krijgen over helikopters en vliegtuigen. Die zijn nodig om de waarnemers bij gevaar desnoods te kunnen evacueren. De Amerikanen leveren geen troepen voor de eenheid, maar helpen door samen met andere NAVO-landen de situatie in Kosovo vanuit de lucht in de gaten te houden.

De rebellen van het Kosovo Bevrijdingsleger UCK hebben minister Van Aartsen van buitenlandse zaken gisteren in Den Haag de verzekering gegeven dat zij de OVSE-waarnemers geen haar zullen krenken. Zij deden dit via UCK-vertegenwoordiger Mahmuti.

Grenswachten
De Albanese president, Rexhep Mejdani, riep de internationale gemeenschap gisteren op snel een oplossing voor het conflict in Kosovo te vinden om zo de verdere verslechtering van de situatie te voorkomen.

Aan de grens tussen Kosovo en Albanië zijn dit jaar al veertien Joegoslavische grenswachten om het leven gekomen. Volgens het hoofd van de militaire grenswacht, Rade Cucak, is Albanië verantwoordelijk voor hun dood vanwege de voortdurende Albanese steun aan de rebellen van het UCK. De Joegoslavische grenswacht nam tot nu toe 20 ton wapens en munitie in beslag, maar veel wapensmokkel zou aan de ogen van de grenswacht voorbij zijn gegaan.

De voorzitter van het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag, Gabrielle Kirk McDonald, uitte gisteren in een brief aan de VN-Veiligheidsraad harde kritiek op de Joegoslavische weigering om een team van het tribunaal in Kosovo onderzoek te laten doen naar vermeende wreedheden. McDonald vroeg de V-raad om maatregelen.

Een etnische Albanese strijder van het UCK werd gisteren door het gerechtshof in Pec veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf, zo meldde het Joegoslavische persbureau Tanjug. De strijder, Bujar Goranci, zou loopgraven hebben gegraven en bij een grensdorp op wacht hebben gestaan toen het UCK wilde voorkomen dat Servische eenheden het dorp zouden binnentrekken. Eerder zijn al tientallen etnische Albanezen op soortgelijke gronden veroordeeld; honderden zijn nog in afwachting van hun berechting.