Top in Zimbabwe maakt weinig kans op succes

Partijen Congo bereid
tot langdurige strijd

KINSHASA – De Congolese president Kabila en zijn tegenstrevers willen het conflict om de heerschappij over het voormalige Zaïre tot het einde toe uitvechten. De opstandelingen wezen gisteren voorstellen voor een politiek vergelijk categorisch af. Kabila vroeg zijn volk zich voor te bereiden op een lange strijd.

Kabila kwam gisteravond aan in Zimbabwe, waar president Mugabe een topontmoeting heeft belegd over de kwestie. Behalve beide presidenten nemen afvaardigingen uit Rwanda, Uganda, Zambia, Zimbabwe, Tanzania en Namibië eraan deel. Met uitzondering van dat laatste land grenzen al die landen aan Congo.

Grote afwezige in Zimbabwe is president Mandela van Zuid-Afrika. Dit sterkste land in de regio was door Mugabe niet uitgenodigd. De Zuid-Afrikaanse minister van buitenlandse zaken, Afred Nzo, en zijn collega's op defensie en veiligheidszaken waren daarom speciaal naar Congo gereisd en spraken Kabila in Lubumbashi, vlak voor zijn vertrek. Dit onderhoud duurde een halfuur.

Kort voor hij naar Lubumbashi reisde gaf Kabila overigens aan weinig heil te verwachten van de nieuwe diplomatieke initiatieven. In een toespraak riep hij het volk op zich voor te bereiden op een langdurig conflict. „We moeten ons voorbereiden op een langdurige, slepende oorlog, een oorlog van het volk waarin het gehele volk zijn land en de soevereiniteit moet verdedigen”.

Kabila speelde verder in op breed levende, diep gekoesterde gevoelens van wantrouwen in de regio over de ware bedoelingen van de Tutsi-machthebbers in de aangrenzende landen. „Zij (de Rwandezen) hebben een grote droom – de vestiging van een Tutsi-rijk”, aldus de president. Kigali zou voor de vestiging van zo'n rijk het begerige oog hebben laten vallen op het oosten van Congo.

Eerder al beschuldigde Kabila de Ugandese president Museveni en Rwanda's sterke man Kagame ervan dat ze troepen de grenzen over hebben gestuurd. Zij zouden de werkelijke drijvende kracht achter de opstand zijn.

Inmenging
België, de voormalige koloniale machthebber in het gebied, gaf gisteren aan geloof te hechten aan de theorie van buitenlandse inmenging. Minister van buitenlandse zaken Derycke zei ervan overtuigd te zijn dat in ieder geval Rwanda actief betrokken is bij de opstand. „Je kunt het daglicht niet loochenen”, aldus Derycke.

De rebellen van hun kant lijken helemaal geen prijs te stellen op diplomatieke initiatieven. De bevelhebber van het rebellenleger, Sylvain Bikelenge, liet gisteren vanuit Goma weten: „Een politieke regeling zou betekenen dat we meneer Kabila laten zitten waar hij zit. Daar zijn we totaal op tegen. Wij vinden dat Congo nieuwe leiders nodig heeft, die samenwerken met een breed samengestelde regering”, aldus Bikelenge.

Hij meldde verder nieuwe militaire successen op alle fronten. Het hele gebied rond het Kivu-meer, in het oosten langs de grens van Rwanda, is nu stevig in handen van de rebellen. Kabila heeft inmiddels toegegeven dat zijn tegenstanders steden als Goma, Bukavu en Uvira onder controle hebben.

Ook tweeduizend kilometer westelijker, aan de smalle strook Atlantische kust die Congo rijk is, boekt een rebellenmacht gestaag terreinwinst. Ze zwaaien de scepter in de oliestad Muanda en zouden ook al op het punt staan de havenstad Matandi in te nemen. Verder rukten eenheden gistermiddag op naar de zuidelijke stad Kalemie, die geldt als de toegangspoort tot de koperrijke provincie Shaba.

Ook het kamp van Kabila had gisteravond overigens een succes te melden. Volgens de Congolese staatsradio hebben troepen die trouw zijn gebleven aan Kabila, gisterochtend het vliegveld van Kisangani heroverd. Als het bericht waar blijkt, is dat de eerste overwinning van betekenis van het Congolese leger sinds het begin van de strijd, enkele dagen geleden.