Buitenland

Amerika steunt plannen Servië

EU eist bestand in
Kosovo na bloedbad

Van onze correspondent
BRUSSEL/DEN HAAG – De Europese Unie eist een bestand in de Servische provincie Kosovo en waarschuwt dat elk nieuw slachtoffer het vinden van een vreedzame oplossing moeilijker zal maken. Het Oostenrijkse EU-voorzitterschap zei dat de EU „ontzet is en geschrokken” door berichten van fellere gevechten in Kosovo, waardoor 450 mensen zouden zijn vermist en mogelijk tientallen zijn omgekomen.

De EU veroordeelde ook de zogenaamde infiltraties van honderden strijders uit Albanië in gebieden van Kosovo, evenals het geweld in de grensstreek van Albanië met Joegoslavië. In een verklaring deed het Oostenrijkse voorzitterschap een „dringend beroep op zowel de gewapende Kosovaanse groepen als de Servische autoriteiten om de gewapende acties meteen te staken”.

Albanese regeringsfunctionarissen hadden eerder bekendgemaakt dat de grenscontroles waren opgevoerd nadat drie Servische granaten een halve kilometer Albanië binnendrongen, toen aan de Kosovaanse zijde van de grens felle gevechten uitbraken. Een woordvoerder van het Albanese ministerie van defensie zei dat het leger in staat van paraatheid was, maar de opdracht had zich in te houden. Het Servische leger ontkende het Albanese gebied te hebben gebombardeerd.

Het vijf maanden oude conflict in Kosovo escaleerde het afgelopen weekeinde, toen Joegoslavische legereenheden en Servische politie de guerrilla's van het Kosovaanse bevrijdingsleger probeerden te verdrijven uit de stad Orahovac, op 60 kilometer van de hoofdstad Pristina. Daarbij zouden dertig Servische politiemannen zijn omgekomen.

Het Kosovaanse bevrijdingsleger begon zijn onafhankelijkheidsstrijd in februari. Sindsdien zijn naar schatting minstens vierhonderd mensen om het leven gekomen. Meer dan tachtigduizend Kosovanen zijn gevlucht en hebben hun heil gezocht in de buurlanden Albanië en Macedonië.

De internationale gemeenschap verzet zich tegen onafhankelijkheid voor de etnisch-Albanese meerderheid in het door Serven gedomineerde Kosovo. De NAVO is inmiddels voorbereid op eventueel militair ingrijpen om te voorkomen dat de strijd in Kosovo zich uitbreidt naar de buurlanden Albanië en Macedonië. De NAVO hoopt echter dat het conflict tussen de islamitische etnisch-Albanezen en christelijke Serven langs diplomatieke weg kan worden opgelost.

Steun

Een delegatie van Servische oppositieleden heeft gisteren van de Amerikaanse gezant voor ex-Joegoslavië, Robert Gelbard, de volledige steun gekregen voor de democratisering in Servië. Alleen als er een alternatief is voor de Joegoslavische president Milosevic, kan er een oplossing komen voor de crisis in Kosovo, aldus de vroegere Servische premier en delegatieleider Milan Panic.

„De Verenigde Staten staan open voor elk initiatief. We krijgen alle steun om de problemen in Servië en Kosovo op te lossen. Gelbard heeft ook specifieke beloftes gedaan, maar daar kan ik niets over zeggen”, aldus een opgetogen Panic gisteren na het gesprek in hotel Des Indes in Den Haag.

De partijen gaan binnenkort verder praten, waarschijnlijk weer in Den Haag. De Serviërs benadrukten dat er veel vooruitgang was geboekt in het gesprek, dat tot stand kwam op uitnodiging van Gelbard. Gelbard benadrukte dat de Verenigde Staten de democratisering in Servië steunen en er geen probleem mee hebben te praten met de oppositie terwijl er op officieel niveau contact is met president Milosevic. Het gesprek in Den Haag was een initiatief van Gelbard.

Panic zei dat hij ervan droomt dat de hele Balkan nog eens lid wordt van de Europese Unie. „Dan zijn er geen grenzen meer, en wie spreekt er dan nog over autonomie voor Kosovo?” Panic zei verder dat er in Kosovo misdaden worden begaan door extremisten aan beide zijden. Hij waakte er echter voor Milosevic verantwoordelijk te stellen voor het conflict.

Panic keerde gisteren met de rest van de delegatie terug naar Belgrado. Hij zegt zelf geen ambities te hebben voor een actieve rol in de Servische politiek, maar de andere delegatieleden zien wel degelijk een rol weggelegd voor Panic, die zakenman is in de VS en in 1992 korte tijd premier was van Servië.

Panic zei tot slot tegen een militaire interventie in Kosovo te zijn. „Wij hebben de oorlog tegen het communisme gewonnen zonder geweld. Dat kan ook in Kosovo. We moeten een Servië maken waar de Serviërs weer trots op kunnen zijn. Wij willen vrede, en een nieuw Bosnië voorkomen”.