Dilip Sardjoe koopt Suriname op

Voor Sardjoe is het alles goud wat blinkt. „Ik rijd graag door het land en zeg tegen mezelf: Dit is van mij en dat is van mij, zo liet hij zich onlangs tegen een als playboy bekendstaande collega-zakenman ontvallen.

Sardjoe is allesbehalve een playboy. Integendeel. Met zijn dikke en slordig geklede hindoestaanse lijf schrikt hij eerder mensen af dan dat hij ze aantrekt. Maar de vroegere havenarbeider slaagde er desondanks in Suriname beetje bij beetje op te kopen. Hij stapte twee jaar geleden met een aantal dissidenten uit de Verenigde Hervormingspartij (VHP) van Jaggernath Lachmon en was medeoprichter van de Basispartij voor Vernieuwing en Democratie (BVD). De BVD ging samenwerking aan met de Nationale Democratische Partij (NDP) van ex-dictator Desi Bouterse en hielp daarmee de regering van diens partijgenoot Jules Wijdenbosch in het zadel. Sardjoe, die tot die tijd de VHP volledig financierde, was bij Lachmon in ongenade geraakt omdat hij de nestor van de Surinaamse politiek uit verschillende goedbetaalde commissies had geweerd.

„Schaamteloze corruptie”
De overname door Sardjoe van de energieopwekking voor een groot deel van Suriname, dat gebeurt onder de paraplu van Suriname Power Generating Company, is opmerkelijk. De directie van het Staatsolieconcern had vorig jaar plannen voorgelegd aan de minister van natuurlijke hulpbronnen, Arrol Alibux, om naast de raffinaderij een energiecentrale te bouwen. Alibux speelde de plannen echter door aan Sardjoe, die vervolgens, tot grote woede van de directie van Staatsolie, de vergunning kreeg om op dezelfde plaats de centrale neer te zetten.

Volgens Sardjoes oud-zakenpartner en BVD-partijgenoot Atta Mungra, tot vorig jaar minister van financiën in de regering van Wijdenbosch, is sprake van „schaamteloze en georganiseerde corruptie”. Hij beweert dat Sardjoe hem vorig jaar, toen Mungra nog minister was, om steun had gevraagd om de vergunning in de wacht te slepen, waarvoor hij een bedrag van 1 miljoen dollar als 'commissie' zou ontvangen. Vooral het feit dat Sardjoe een renteloze lening krijgt van 4 miljoen dollar om de aanloopkosten voor de bouw van de 54 miljoen dollar kostende centrale te financieren, noemt Mungra „je reinste boeverij”. „Sardjoe krijgt renteloos geld, terwijl de bewoners van de arme wijken in Paramaribo niet eens een fiets kunnen financieren”. Het gangbare huidige rentepercentage voor leningen bedraagt in Suriname momenteel 40 procent.

Achterste benen
De oppositie en vakbonden, die toch al niets op hebben met de huidige regering en schreeuwen om nieuwe verkiezingen, staan opnieuw op hun achterste benen. Gevreesd wordt dat de overeenkomst de banen van naar schatting tweehonderd EBS-werknemers op het spel zet. Overigens wordt het voor een volgende regering vrijwel onmogelijk de overeenkomst met Sardjoe, die een looptijd van 35 jaar heeft, ongedaan te maken.

De huidige, grotendeels verouderde energiecentrale in Paramaribo van de EBS wordt vrijwel volledig ontmanteld. Slechts twee modernere generatoren zullen achter de hand worden gehouden, voor het geval Sardjoe niet kan leveren. De EBS heeft al jarenlang problemen bij het voldoen aan de vraag naar elektriciteit. Regelmatig valt als gevolg van storingen in grote delen van het land de stroom uit. Volgens de EBS-directeur Henry Wormer, een oud-NDP-parlementariër die anderhalf jaar geleden door de regering op die stoel werd neergezet, draait de EBS zwaar verlieslijdend. Het bedrijf zal zich over twee jaar, als de centrale van Sardjoe volledig operationeel moet zijn, alleen nog met distributie bezighouden.

Fortuin
Sardjoe is de succesvolste, meest omstreden en rijkste zakenman van Suriname. Hij steekt wat politieke invloed betreft Bouterse naar de kroon. Hij vergaarde zijn fortuin met de import van goederen, variërend van Amerikaanse kippenbouten tot kantoormeubilair. Daarnaast is hij vertegenwoordiger voor het Zuid-Koreaanse Daewoo, dat overheid en politici sinds het aantreden van de huidige regering van een nieuw wagenpark heeft voorzien. Daewoo neemt ook met Shell deel in de voorgenomen gedeeltelijke overname van Staatsolie. Verder bezit Sardjoe onder meer een verzekeringsmaatschappij en is hij als president-commissaris verbonden aan de Surinaamse tak van het Ballast Nedam-concern, dat 270 miljoen gulden kostende bruggen bouwt. Ook zou hij op het punt staan met Samsung het telecommunicatieconcern Telesur, eveneens een staatsbedrijf, over te nemen.

Enkele jaren geleden kwam Sardjoe in opspraak, nadat was gebleken dat hij en Mungra smeergelden hadden ontvangen in verband met de levering van pakketten in het kader van het sociaal vangnet. Daarmee was een bedrag van ruim 9 miljoen gulden aan verdragsmiddelen gemoeid. Sardjoe heeft behalve goede contacten met de huidige machthebbers ook veel vijanden in Suriname. Ruim een jaar geleden werd bij zijn huis een bombrief bezorgd, als gevolg waarvan zijn vrouw ernstig gewond raakte.

Hij heeft zich in de afgelopen dagen verweerd tegen de kritiek op de overeenkomst rond de energielevering. Hij zegt geen aandelen te hebben in Suriname Power Generating Company, maar slechts als alleenvertegenwoordiger in Suriname op te treden voor het Finse Wärtsilä, dat de centrale zou bouwen en exploiteren.