Missie Holbrooke
eindigt vruchteloos

PRISTINA – De Amerikaanse gezant Richard Holbrooke heeft zijn diplomatieke missie in de Balkan beëindigd zonder „een toverformule voor vrede” te hebben gevonden. Holbrooke waarschuwde dat de NAVO vergevorderde plannen heeft in te grijpen in Kosovo.

Holbrooke had gisteren ontmoetingen met Adem Demaci, een etnische Albanees die wegens het propageren van een onafhankelijk Kosovo 28 jaar gevangen zat in Joegoslavië, en de politiek leider van de Kosovo-Albanezen, Ibrahim Rugova. In tegenstelling tot Rugova is Demaci voorstander van een gewapende strijd tegen de Serviërs, zoals die wordt gevoerd door het Bevrijdingsleger van Kosovo (UCK), dat met geweld een einde wil maken aan het Servische bestuur in de provincie. Holbrooke ontkende dat hij Demaci als een verbindingsman naar het UCK beschouwt.

Holbrooke heeft geprobeerd de Kosovo-Albanezen ertoe over te halen onderhandelingen met de Joegoslavische president Slobodan Milosevic te hervatten, wat ze weigeren zolang het Servische offensief in Kosovo voortduurt. In een poging een NAVO-interventie af te houden, had Holbrooke Milosevic donderdag opnieuw opgeroepen de Servische en Joegoslavische troepen uit Kosovo terug te trekken.

Druk verhoogd
Gisteren verhoogde Holbrooke de druk met de mededeling dat de NAVO-bondgenoten de afgelopen dagen het overleg over een eventueel ingrijpen in Kosovo hebben geïntensiveerd. Straaljagers van de NAVO vlogen vorige week over Macedonië en Albanië in een poging Milosevic te intimideren. Het machtsvertoon sorteerde echter niet het gewenste effect.

Macedonië beschuldigde buurland Joegoslavië gisteren van schending van het luchtruim. Een woordvoerder van het ministerie van defensie in Skopje zei dat Joegoslavische straaljagers op 19 en 23 juni zonder toestemming over Macedonië zijn gevlogen.

De NAVO wees Rugova er eerder deze week nog eens op dat het streven van de etnische Albanezen naar een onafhankelijk Kosovo geen internationale steun geniet. Ook Holbrooke zei dat de internationale gemeenschap Kosovo niet als onafhankelijk land zal erkennen. „De internationale gemeenschap is ertegen dat grenzen met geweld worden gewijzigd”, zei hij. Beide partijen moeten terughoudendheid betrachten, „omdat de situatie in Kosovo de gehele stabiliteit in dit deel van Europa in gevaar brengt”, aldus de Amerikaan. De NAVO eist wel van Milosevic dat hij Kosovo de autonome status teruggeeft die hij de provincie in 1989 ontnam.

Vluchtelingen
De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR meldde donderdag voor het eerst toegang te hebben gekregen tot gebieden in Kosovo waar zich honderden vluchtelingen ophouden. Een hulpkonvooi van de UNHCR werd door Servische troepen doorgang verleend en het werd door leden van het Kosovo Bevrijdingsleger (UCK) naar een gebied in de buurt van het dorp Junik geleid.

In het gebied werden vluchtelingen aangetroffen, voornamelijk vrouwen, kinderen en ouderen, die er „behoorlijk slecht aan toe waren”, aldus UNHCR-woordvoerder Kris Janowski. De vluchtelingen durven volgens Janowski niet terug te keren naar gebied dat in handen is van Servische troepen. Een aantal dorpen langs de grens wordt nog altijd geregeld door de Serviërs onder vuur genomen, zei hij. Junik is een van de grootste grensdorpen die nog in handen zijn van het UCK.