Russen demonstreren
tegen hervormingen

MOSKOU – Overschaduwd door de regeringscrisis is gisteren in Rusland met betogingen en werkonderbrekingen gedemonstreerd tegen de gevolgen van de economische hervormingen. Volgens vakbonden ging ruim een miljoen Russen de straat op om uitbetaling van achterstallige loon te eisen.

Ondertussen kwam de regering onder leiding van interim-premier Kirijenko bijeen voor crisisberaad. Kirijenko wil voorrang geven aan een spoedige uitbetaling van de lonen, maar hij staat zelf ter discussie. Het uiterst verdeelde parlement stemt vandaag over de benoeming van Kirijenko tot nieuwe premier. De communisten, de grootste fractie, herhaalden gisteren dat zij de kandidaat van president Jeltsin niet zien zitten.

De communisten gingen ervan uit dat gisteren zeker 15 miljoen mensen zouden betogen en dat miljoenen landgenoten de acties in het hele land steunden. Zij hoopten op een massaal protest tegen de huidige politiek koers.

De vakbonden trachtten de stakingen buiten de politiek te houden. De leiding zegt achter Kirijenko te staan. Desondanks eisten zo'n vierduizend betogers in de Oost-Russische havenstad Vladiwostok het aftreden van Jeltsin. Ook steunden betogers de eis van de communisten dat er een coalitieregering moet komen.

Hoewel de Russische economie weer eerste tekenen van groei vertoont, zijn veel bedrijven niet in staat arbeiders op tijd te betalen. Ongeveer 20 procent van de werknemers krijgt het loon te laat, en soms pas na een jaar, aldus de federatie van onafhankelijke vakbonden. Volgens lokale politici kunnen de salarissen niet worden uitbetaald omdat het geld uit Moskou niet aankomt. Ook sociale voorzieningen hebben daaronder te lijden.

In totaal beloopt de achterstand in het uitbetalen van lonen ongeveer 20 miljard gulden. Van dit bedrag zijn de plaatselijke en de federale overheden 3,5 miljard gulden schuldig.

Stemming
De vraag is of Kirijenko zijn plan voor een snelle uitbetaling van de lonen nog kan uitvoeren. Uit uitlatingen van partijen blijkt dat een meerderheid in de Russische Tweede Kamer, de Doema, vandaag de benoeming van Kirijenko zal verwerpen. Behalve de communisten achten ook de nationalisten de 35-jarige ingenieur te jong en onervaren voor het premierschap.

President Jeltsin benoemde Kirijenko eind maart tot kabinetsformateur, na eerst de hele regering naar huis te hebben gestuurd. De premier krijgt steun van de Jeltsin-gezinde partij “Ons Huis Is Rusland” (65 zetels), van de ultranationalistische Liberaal-Democraten (51 zetels) en van onafhankelijke afgevaardigden. Kirijenko moet 226 (de helft plus een) van de 450 Doema-afgevaardigden achter zich zien te krijgen, ongeacht het aantal aanwezige parlementariërs.

Als Jeltsins favoriet het niet haalt, kan de president nog twee keer een kandidaat benoemen. Hij kan vasthouden aan Kirijenko of iemand anders voordragen. Wijst de Doema tot drie keer toe de benoeming af, dan dient de president volgens de grondwet het parlement te ontbinden en verkiezingen uit te schrijven. Voor een deel van de Kirijenko-tegenstanders kan dit een reden zijn om niet tegen de kandidaat te stemmen. Zij vrezen hun zetel te verliezen.